რეტორომანული ენა
რეტორომანული ენა, საუბ. რომანული ენა — შვეიცარიის ერთ–ერთი ოფიციალური ენა. საუბრობენ გრაუბიუნდენის კანტონში. მიეკუთვნება რომანულ ენებს. ენათმეცნიერებაში ენის დაღსანიშნავად გამოიყენება ასევე ტერმინი ბიუნდენრომანული.
| რეტორომანული ენა rumantsch | |
| გავრცელებულია | შვეიცარია |
| მოლაპარაკეთა რაოდენობა | 60000 (2000 წლის აღწერით) |
| ოფიციალური სტატუსი | შვეიცარიის ოფიციალური ენა |
| ლინგვისტური კლასიფიკაცია | რომანული ენები |
| დამწერლობის სისტემა | ლათინური ანბანი |
| ენის კოდები | ISO 639-1: rm |
| რუკა | |
| |
გავრცელების არეალი
რედაქტირება1990 წლის აღწერით შვეიცარიის მოსახლეობიდან 66.356 კაცი რეტორომანულს მშობლიურ ენად მიიჩნევდა, ხოლო ამათგან 39.632 მას გამოიყენებს, როგორც მთავარ სალაპარაკო ენას. 2000 წლის აღწერით მათი რიცხვი შემცირდა და 35095 შეადგინა.
გრაუბიუნდენის კანტონის გეოგრაფიული პირობების, ბევრი ხეობებისა და იზოლირებული დასახლებული პუნქტების გამო, დროთა განმავლობაში განვითარდა რეტორომანული ენის განსხვავებული დიალექტები, რომლებიც ხუთ ჯგუფშია თავმოყრილი:
- სურსილვანი — გავრცელებულია ფორდერრაინის ხეობაში, ასევე მის მიმდებარე პატარ–პატარა ხეობებსა და იმბოდენის რეგიონში. ქალაქები: დომატ/ემსი, რეციუნსი, ბონადუცი, ტრინი
- სუტსილვანი — გავრცელებულია ჰინტერრაინის რეგიონში, კერძოდ დომლეშგისა და ჰაინცენბერგის თემებში, ასევე შამსსა და ფერრერატალში.
- სურმირანი — გავრცელებულია ალბულას ხეობაში, ვაც/ობერვაცისა და ობერჰალბშტაინის დასახლებებში.
- პუტერი — ენგადინსა და ბერგიუნ/ბრავოუგნში
- ვალადერი — საუბრობენ ქვემო ენგადინსა და მიუნსტერტალში