ყვარელი
ყვარელი — ქალაქი საქართველოში, ყვარლის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი. მდებარეობს ალაზნის ველზე. ქალაქში არის ილია ჭავჭავაძისა და კოტე მარჯანიშვილის სახლ-მუზეუმები.
ქალაქი | |||
---|---|---|---|
ყვარელი | |||
| |||
ქვეყანა | საქართველო | ||
მხარე | კახეთის მხარე | ||
მუნიციპალიტეტი | ყვარლის მუნიციპალიტეტი | ||
კოორდინატები | 41°57′00″ ჩ. გ. 45°49′00″ ა. გ. / 41.95000° ჩ. გ. 45.81667° ა. გ. | ||
ამჟამინდელი სტატუსი | 1964 | ||
ცენტრის სიმაღლე | 450 მ | ||
კლიმატის ტიპი | სუბტროპიკული | ||
ოფიციალური ენა | ქართული ენა | ||
მოსახლეობა | 7739[1] კაცი (2014) | ||
ეროვნული შემადგენლობა |
ქართველები 97,5 % სომხები 0,8 % ოსები 0,4 % რუსები 0,3 % | ||
სასაათო სარტყელი | UTC+04:00 | ||
სატელეფონო კოდი | +995 352[2] | ||
საფოსტო ინდექსი | 4800[3] | ||
ოფიციალური საიტი | https://kvareli.gov.ge/ | ||
გეოგრაფია
რედაქტირებამდებარეობს ალაზნის ველზე, მდინარეების ბურსისა და დურუჯის (ალაზნის მარცხენა შენაკადები) შუამდინარეთში, ზღვის დონიდან 450 მეტრზე, თბილისიდან 134 კმ., მუკუზნის რკინიგზის სადგურიდან 26 კმ-ზე. ყვარელში ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკული ჰავაა. იცის ზომიერად ცივი ზამთარი და ცხელი ზაფხული. საშუალო წლიური ტემპერატურაა 12,5 °C, იანვრის — 1 °C, ივლისის — 23,6 °C; აბსოლუტური მინიმუმი -23 °C, აბსოლუტური მაქსიმუმი 38 °C.
ისტორია
რედაქტირება1755 წელს ყვარელთან გაიმართა ყვარლის ბრძოლა, სადაც ქართლ-კახეთის სამეფომ დაიცვა ყვარლის ციხე-სიმაგრე ავარიის ხანის ნურსალ-ბეგის მიერ აღებისგან. 1930 წლიდან გახდა ყვარლის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი. მანამდე იყო სოფელი თელავის მაზრაში. ქალაქის სტატუსი მიიღო 1964 წელს. ყვარლის საქალაქო საბჭოში შედიოდა ქალაქი ყვარელი და სოფელი სანავარდო. მოგვიანებით სანავარდო მიუერთეს კუჭატნის თემს. საბჭოთა პერიოდში ყვარელში მოქმედებდა მევენახეობის მეურნეობა, ღვინის, რძის, ლიმონათისა და ხილის წვენის ქარხნები.
დემოგრაფია
რედაქტირება2014 წლის აღწერის მონაცემებით ქალაქში ცხოვრობს 7739 ადამიანი.
აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
---|---|---|---|
1989[4] | 11 271 | -- | -- |
2002[4] | 9045 | -- | -- |
2014[1] | 7739 | 3730 | 4009 |
ციხესიმაგრე
რედაქტირებაყვარელში დგას XVI-XVIII საუკუნეების ციხესიმაგრე. გეგმით კვადრატული ციხის კუთხეებში დგას ცილინდრული კოშკები. ჩრდილოეთი და დასავლეთი კოშკები ნახევრადწრიულია, აღმოსავლეთისა კი — სწორკუთხა. მის ქვედა სართულში მოთავსებულია ჭიშკარი. ციხის გალავანში სამი კოშკია ჩაყოლებული. გალავანი ზოგან ორ-, ზოგან სამიარუსიანია და ნაგებია რიყის ქვით, აქა-იქ აგურიც არის გამოყენებული. მორთულობა ძუნწია, მხოლოდ შესასვლელების თავზეა აგურის წყობით გამოყვანილი რომბები და ჯვრები. ციხეს გარს უვლიდა მეორე გალავანი და არხი. დღეს მათი კვალი ურბანულ განაშენიანებაში აღარ ჩანს.
გალერეა
რედაქტირება-
ილია ჭავჭავაძის სახლ–მუზეუმის ეზო
-
ილიაობა ყვარელში, 7 ნოემბერი, 2010 წ.
-
იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია
-
დუბის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი, VI საუკუნე
-
ყვარლის ბიბლიოთეკა
-
ყვარლის სტადიონი
-
იუსტიციის სახლი
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 636-637.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
- ↑ საქართველოს სატელეფონო კოდები — „სილქნეტი“. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-06. ციტირების თარიღი: 2011-08-14.
- ↑ საქართველოს საფოსტო ინდექსები — „საქართველოს ფოსტა“
- ↑ 4.0 4.1 საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგბი, ტომი I. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2003). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-09-28. ციტირების თარიღი: 16 აგვისტო 2016.