სასირეთი (კასპის მუნიციპალიტეტი)
სასირეთი — სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის კასპის მუნიციპალიტეტში, თელიანის თემში.[1] მდებარეობს მდინარე თეძმის ხეობაში. ზღვის დონიდან 610 მეტრზე, კასპიდან დაშორებულია 18 კილომეტრით.
| სოფელი | |
|---|---|
|
სასირეთი | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| მხარე | შიდა ქართლის მხარე |
| მუნიციპალიტეტი | კასპის მუნიციპალიტეტი |
| თემი | თელიანი |
| კოორდინატები | 41°55′25″ ჩ. გ. 44°18′26″ ა. გ. / 41.92361° ჩ. გ. 44.30722° ა. გ. |
| ცენტრის სიმაღლე | 610 მ |
| მოსახლეობა | 494[1] კაცი (2014) |
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები 100 % |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 |
| სატელეფონო კოდი | +995 |
.svg)    | |
ისტორია რედაქტირება
კასპის მუნიციპალიტეტის სოფელი სასირეთი ანტიკური ხანის სოფელია. მდებარეობს მდინარე თეძმის ხეობაში, თეძმის და მტკვრის შესართავთან.
სოფლის სახელწოდება სასირეთი სავარაუდოდ ჩიტის ძველქართული სახელწოდებისგან სირისგან წარმოიშვა, რადგან ამ სოფლის ჭალებში ოდითგანვე ძალიან ბევრი სახეობის ფრინველი ბინადრობდა. ერთ-ერთი ვერსიით, სოფელს სახელი სასირეთი ფრინველის „სირის“ შემოსევის შემდეგ დაერქვა. აღნიშნული ფრინველის შემოსევა „დიდოსტატის მარჯვენაშიც“ არის აღწერილი. გადმოცემის თანხმად ე. წ. სასირე მახეები მდინარე თეძმის პირას დააგეს და სოფელს მას შემდეგ ეწოდა სასირეთი.
ამ სოფლის მკვიდრი იყო სახელგანთქმული გენერალი გიორგი მაზნიაშვილი. სოფელში მისი სახელობის სახლმუზეუმია განთავსებული. მუზეუმში დაცულია სახელგანთქმული გენერლის და XX საუკუნის გიორგი სააკაძედ წოდებული მხედართმთავრის საოჯახო ნივთები, ფოტო სურათები, წერილები, მნიშვნელოვანი დოკუმენტები.
სასირეთის ბრძოლა რედაქტირება
მთავარი სტატია: სასირეთის ბრძოლა.1047 წელს სასირეთის ჭალებში ბაგრატ მეოთხესა და ლიპარიტს ბაღვაშს შორის ბრძოლა გაიმართა. ბაგრატ IV-მ ვერ გაუძლო ლიპარიტის მრავალრიცხოვანი ჯარის შემოტევას და დამარცხდა. სასირეთის ბრძოლა საქართველოს ისტორიაში მეფესა და დიდებულებს შორის არსებული შინაკლასობრივი ბრძოლების მნიშვნელოვან ეპიზოდადაა მიჩნეული.
სოფელში დგას XVI-XVIII საუკუნეებში აგებული კოშკი და XIX საუკუნეში აგებული ბაზილიკის სტილის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესია, რომელშიც ადგილობრივი თავადები შარვაშიძეები არიან დაკრძალული.[2]
სასირეთის განძი რედაქტირება
მთავარი სტატია: სასირეთის განძი.1930 წელს სოფელში აღმოჩენილი იქნა ძვ. წ. XII საუკუნის I ნახევრით დათარიღებული განძი. ოქროს დისკო, ბრინჯაოს ნივთები. კოლხური ცული, ცენტრალური ამიერკავკასიის ტიპის ცული, სატეხი, სატევარი, ლაგამი, გედისა და ჯიხვის თავის სკულპტურული გამოსახულებები, 2 ნაწილისაგან შედგენილი ბალთა; სახურავიანი სამფეხა ჭურჭელი, რომლის ცენტრში ფრინველის სკულპტურული გამოსახულებაა. ნივთები დაცულია სიმონ ჯანაშიას სახელობის სახელმწიფო მუზეუმში.
დემოგრაფია რედაქტირება
2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 494 ადამიანი.
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 2002[3] | 619 | 283 | 336 |
| 2014[1] |  494 |
248 | 246 |
სასირეთის სკოლა რედაქტირება
სოფელში არსებული საჯარო სკოლა 1919 წელს გენერალმა მაზნიაშვილმა დააარსა, რის გამოც სკოლას მისი სახელი მიენიჭა. სკოლასთან ერთად გენერალმა ბიბლიოთეკაც ააშენა. გიორგი მაზნიაშვილი სკოლის კურსდამთავრებულ ნიჭიერ ახალგაზრდებს თავისი სახსრებით უმაღლეს სასწავლებელში გზავნიდა. სწორედ მისი წყალობით მიიღო უმაღლესი განათლება მწერალმა ელიზბარ მაისურაძემ. სკოლაში ოთხი სოფლის სასირეთის, თელიანის, ბარნაბიანთკარის და გრაკლის მაცხოვრებლები სწავლობენ.
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
ლიტერატურა რედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 120.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
- ↑ მაკალათია ს. თეძმის ხეობა. თბ., 1959. გვ. 9-10
- ↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II