ვიკიპედია

კარლ გუსტავ იუნგი

შვეიცარიელი ფსიქიატრი და ფსიქოთერაპევტი (1875–1961)
(გადამისამართდა გვერდიდან კარლ იუნგი)

კარლ გუსტავ იუნგი (გერმ. Carl Gustav Jung [ˈkarl ˈgʊstaf ˈjʊŋ]; დ. 26 ივლისი, 1875, კესვილი, თურგაუ, შვეიცარია — გ. 6 ივნისი, 1961, კიუსნახტი, ციურიხი, შვეიცარია) — შვეიცარიელი ფსიქიატრი და ფსიქოთერაპევტი, ანალიტიკური ფსიქოლოგიის ფუძემდებელი. იუნგმა ფსიქოანალიტიკაში შემოიტანა და განავითარა ექსტრავერტისა და ინტროვერტის ცნებები; არქეტიპები და კოლექტიური არაცნობიერი. მისმა ნაშრომებმა გავლენა მოახდინა ფსიქიატრიასა და რელიგიურ სწავლებაზე, არქეოლოგიაზე, ფილოსოფიაზე, ანთროპოლოგიაზე, ლიტერატურაზე და სხვა მსგავს დარგებზე. იუნგის ნაშრომების უმეტესი ნაწილი მისი გარდაცვალების შემდეგ გამოქვეყნდა.

კარლ გუსტავ იუნგი
გერმ. Carl Gustav Jung
დაბ. თარიღი 26 ივლისი, 1875(1875-07-26)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21]
დაბ. ადგილი კესვილი, თურგაუს კანტონი, შვეიცარია[22] [3]
გარდ. თარიღი 6 ივნისი, 1961(1961-06-06)[22] [2] [3] [23] [5] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [14] [15] [16] [17] [19] [20] [21] (85 წლის)
გარდ. ადგილი კიუსნახტი, ციურიხის კანტონი, შვეიცარია[22] [3]
დასაფლავებულია Küsnacht Cemetery
მოქალაქეობა  შვეიცარია[3]
საქმიანობა ფსიქოთერაპევტი[3] [19] , ფსიქოლოგი[19] , ფსიქიატრი[14] და ესეისტი
მუშაობის ადგილი ბაზელის უნივერსიტეტი, ციურიხის უნივერსიტეტი და ციურიხის შვეიცარიის უმაღლესი ტექნოლოგიური სკოლა
ალმა-მატერი Gymnasium am Münsterplatz[24] , ბაზელის უნივერსიტეტი[24] და Wilhelmsgymnasium
სამეცნიერო ხარისხი მედიცინის დოქტორი[24]
მეუღლე ემა იუნგი
მამა Johann Paul Achilles Jung[25]
დედა Emilie Preiswerk[25]
ნათესავ(ებ)ი ფრანც რიკლინი, კარლ გუსტავ იუნგი, Ernst Robert Fiechter, Rudolf Jung[26] , Samuel Preiswerk[27] და Hélène Preiswerk
ჯილდოები honorary doctor of the University of Calcutta, honorary doctor of the Clark University[28] და Honorary Fellow of the British Psychological Society
ხელმოწერა

ანალიტიკური ფსიქოლოგიის მთავარი ცნება არის ინდივიდუალიზაცია — ფსიქოლოგიური პროცესი, როდესაც ურთიერთსაწინააღმდეგო სფეროები ერთიანდება, ცნობიერი და არაცნობიერი ერთად კოორდინირებენ, თუმცა ამავე დროს არ კარგავენ საკუთარ ავტონომიას. იუნგი ადამიანის განვითარების ცენტრალურ პროცესად ინდივიდუალიზაციას მიიჩნევს.

იუნგი ადამიანის ფსიქიკას განიხილავდა, როგორც „რელიგიურ ბუნებას“ და მის გამოკვლევებში რელიგიურობას მთავარი ადგილი ეჭირა. იუნგი ასევე ერთ-ერთი თანამედროვე წარმომადგენელია სიზმრების ანალიზსსა და სიმბოლიზმში.

მისი უნიკალური და გავლენიანი შეხედულება ფსიქოლოგიაზე ყურადღებას ამახვილებს ფსიქიკის გაანალიზებაზე სიზმრების, ხელოვნების, მითოლოგიის, მსოფლიო რელიგიებისა და ფილოსოფიის სამყაროთა შესწავლით. მიუხედავად იმისა, რომ ის პირველი არ ყოფილა, რომელმაც სიზმრების ანალიზი სცადა, ის უდავოდ ყველაზე ცნობილი პიონერია ამ დარგში. თუმცა, ის თეორეტიკოსი ფსიქოლოგი იყო და მთელი ცხოვრება კლინიკურ პრაქტიკას ეწეოდა, მისი ცხოვრებისეული ნაშრომების უმრავლესობა სხვა იდეათა შემეცნებას ეთმობა, როგორიცაა, აღმოსავლეთისა და დასავლეთის ფილოსოფია, ალქიმია, ასტროლოგია, სოციოლოგია, ლიტერატურა და ხელოვნება. იუნგის ინტერესმა ფილოსოფიისა და ოკულტიზმისადმი მას ბევრის თვალში მისტიკოსის სახელი დაუმკვიდრა, მიუხედავად იმისა, რომ ის ცდილობდა თავი მეცნიერად წარმოეჩინა. მან უდიდესი გავლენა მოახდინა ფსიქოლოგიაზე, „რელიგიურ ფსიქოანალიზზე“, სპირიტუალიზმზე და ახალი ეპოქის მოძრაობაზე.

ადრეული ცხოვრება

რედაქტირება

ახალგაზრდობა

რედაქტირება

კარლ გუსტავ იუნგი დაიბადა 1875 წლის 26 ივლისს კესვილში, თურგუს კანტონაში (შვეიცარია). ის მეოთხე და ერთადერთი გადარჩენილი ბავშვი იყო პოლ და ემილი იუნგების ოჯახში. იუნგის მამა ღარიბი მღვდელი იყო, ხოლო დედა მდიდარ შევიცარიულ ოჯახს ეკუთნოდა.

 
კარლ იუნგი

როდესაც იუნგი ექვსი თვის იყო, მისი მამა დაინიშნა ლაუფენში ღვთისმსახურად. ამ დროისთვის დაძაბული ურთიერთობები მის მშობლებს შორის იზრდებოდა. ემილი იუნგი იყო ექსცენტრიული და დეპრესიული ქალი, რომელიც თავისი დროის უმეტეს ნაწილს საკუთარ საძინებელ ოთახაში ატარებდა განცალკევებით და როგორც თავად ირწმუნებოდა, გარემოცული იყო სულებით, რომლებიც მას ღამით სტუმრობდნენ. დედის ექსცენტრიულობის გამო, იუნგს მამასთან უკეთესი ურთიერთობა ჰქონდა. მისი თქმით, მისი დედა დღის განმავლობაში ნორმალური იყო, ღამით კი უცნაური და იდუმალი ხდებოდა. იუნგი იხსენებს, რომ ერთ ღამეს, მან იხილა როგორ გამოდიოდა დედის ოთახიდან მკრთალი ნათელი, გაურკვეველი ფიგურა, რომლის თავიც კისრისგან გამოცალკევებული, ჰაერში გამოკიდებულიყო სხეულის წინ.

იუნგის დედამ დატოვა ლაუფენი და რამდენიმე თვით ბაზელის ახლომდებარე საავადმყოფოში მოთავსდა დაუდგენელი ფსიქიკური ავადმოყოფობის გამო. მამამ იუნგი ემილის გაუთხოვარ დასთან მიიყვანა ბაზელში, მაგრამ მოგვიანებით ისევ მამასთან დაბრუნდა. ემილის უგულისყურო დამოკიდებულებამ და მისმა მუდმივმა დეპრესიამ გავლენა იქონია იუნგის შეხედულებებზე ქალებთან დამოკიდებულებაში, მას „თანდაყოლილი უნდობლობა“ ჩამოუყალიბდა მათ მიმართ. შემდგომში იუნგმა თავის ამ შეხედულებას უწოდა „პირველი დაბრკოლება“ და ეს აისახა მის პატრიარქალური შეხედულებებზე. ლაუფენში სამწლიანი ცხოვრების შემდეგ, 1879 წელს იუნგი გადავიდა საცხოვრებლად Kleinhüningen-ში. ოჯახთან ახლო ურთიერთობამ შეუმსუბუქა ემილის მელანქოლიური და დეპრესიული განწყობა.

ბავშვობის მოგონებები

რედაქტირება

იუნგი მარტოსული და ინტროვერტი ბავშვი იყო, რომელიც თავისი დედის მსგავსად ირწმუნებოდა, რომ ორი პიროვნულობა ჰქონდა- ერთი, თანამედროვე შვეიცარიელი მოქალაქე. მეორე კი, უფრო მეცხრამეტე საუკუნის პიროვნებას ესადაგებოდა. „პიროვნება ნომერი ერთი“, როგორც ის თავად მოიხსენიებდა, იყო ტიპური სკოლის მოსწავლე, რომელიც აწმყოში ცხოვრობდა. „პიროვნება ნომერი ორი“ ღირესული, ავტორიტეტული და გავლენიანი ადამიანი იყო წარსულიდან.

ბავშვობის ბევრმა მოგონებამ წარუშლელი შთაბეჭდილელები მოახდინა მასზე. პატარობისას, იუნგმა გამოძერწა ხის მანეკენი და შეინახა სხვენზე. პერიოდულად, ის ბრუნდებოდა მანეკენთან პაწაწინა ქაღალდების ფურცლებით, რომელზეც გზავნილებს წერდა საიდუმლო ენაზე. მოგვიანებით იუნგმა თქვა, რომ ეს ცერემონია მას სულიერი სიმშვიდისა და უსაფრთხოების გრძნობას ანიჭებდა. წლების შემდეგ, მან აღმოაჩინა მისი პირადი გამოცდილების მსგავსება ავსტრალიაში არესბულ ტოტემებთან და დაასკვნა, რომ მისი მიერ განხორციელებული ცერემონიალი იყო არაცნობიერისეული რიტუალი, ანალოგი იმისა, რაც შორეულ ადგილებში იგივე სახით ხდებოდა, თუმცა იმ დროს პატარა იუნგისვის ეს სრულიად გაუცნობიერებელი აქტი იყო. მისმა გამოცდილებამ ნაწილობრივ მოახდინა გავლენა მის ფსიქოლოგიურ აღმოჩენებზე (ფსიქოლოგიური არექტიპებსა და კოლექტიური არაცნობიერზე).

ოცი წლის ასაკში, ცოტა ხნით ადრე სანამ სასწავლო წელი დასრულდებოდა გიმნაზიაში, ერთმა ბიჭმა ის მიწაზე დააგდო ძლიერი დარტყმით, იუნგი მაშინვე გაითიშა ( შემდგომში იუნგმა გააანალიზა, რომ ეს ინციდენტი ირიბად მის მიერ პროვოცირებული იყო). მაშინ მან გაიფიქრა: „შენ არასდროს არ უნდა დაბრუნდე სკოლაში“: მას შემდეგგ, როგორც კი საშინაო დავალების გაკეთებას დაიწყებდა ან სკოლაში მიდიოდა, გონებას კარგავდა. ის ექვსი თვის განმავლობაში სახლში იმყოფებოდა, მანამდე სანამ ყური არ მოკრა მამის საუბარს სტუმართან. მამა ღელავდა შვილის მომავალზე და ეჭვობდნენ, რომ მას ეპილეფსია ჰქონდა. იუნგმა გააცნობიერა არსებული რეალობა, მისი ოჯახის სიდუხჭირე და აუცილებლობა იმისა, რომ სწავლა გაეგრძელებინა. იუნგი მაშინვე შეუდგა ლათინური გრამატიკის გულმოდგინედ შესწავლას. მან სამჯერ დაკარგა გონება, მაგრამ მტკიცე ნებისყოფა გამოავლინა და გადალახა ეს ბარიერი. მოგვიანებით იუნგმა ამ შემთხვევასთან დაკავშირებით თქვა: „მაშინ გავიგე, რა იყო ნევროზი“.

 
კარლ იუნგი(1910)

უნივერსიტეტის წლები

რედაქტირება

იუნგი არ აპირებდა ფსიქიატრიის შესწავლას, რადგან იმ დროს ეს პრესტიჟულ პროფესიად არ ითვლებოდა. თუმცა, ფსიქიატრული ტექსტების შესწავლის შემდგომ, როდესაც აღმოაჩინა, რომ ფსიქოზები წარმოადგენს ინდივიდუალური დაავადებას, ძალიან დაინტერესდა ამ სფეროთი. ეს ის შემთხვევა იყო, როდესაც იუნგის ინტერესთა სრული თანხვედრა მოხდა, ბიოლოგიური და სულიერი სფეროების გაერთიანება და მათი კვლევა იყო ის, რაც მისი მოწოდება იყო.

1895 წელს იუნგი ბაზელის უნივერსიტეტში მედიცინას სწავლობდა. 1900 წელს მუშაობა დაიწყო ციურიხში ბუგჰოლცლის ფსიქიატრიულ კლინიკაში, რომელსაც ცნობილი ფსიქიატრი ე. ბლეილერი ხელმძღვანელობდა. 1902 წელს იუნგმა დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია თემაზე: „ოკულტური ფენომენების ფსიქოლოგია და პათოლოგია“. 1906 წელს იუნგმა გამოაქვეყნდა თავისი ნაშრომი Studies in Word Association და მოგვიანებით წიგნის ეგზემპლარი გაუგზავნა ზიგმუნდ ფროიდს. აქედან დაიწყო ექვს წლიანი მეგობრული ურთიერთობა მათ შორის. 1912 წელს იუნგმა გამოქვეყნა „არაცნობიერის ფსიქოლოგია“, რამაც იუნგისა და ფროიდის იდეათა გახლეჩა გამოიწვია. საბოლოოდ, მათი ურთიერთობები ჩიხში შევიდა, არც ერთი არ აღიარებდა საკუთარ შესაძლო შეცდომებს. ფროიდთან დაშორების შემდეგ, იუნგმა განიცადა რთული და ძირეული ფსიქოლოგიური ტრანსფორმაცია, რაც გამოწვეული იყო პირველი მსოფლიო ომით. ჰენრი ელენბერგერმა იუნგის გამოცდილებას „შემოქმედებითი ავადმყოფობა უწოდა“ და შეადარა ის ფროიდის პერიოდს, რომელსაც ის ნევრასტენიას და ისტერიას უწოდებდა.

სამხედრო კარიერა

რედაქტირება

პირველი მსოფლიო ომის დროს, იუნგი არჩეულ იქნა სამხედრო ექიმად და მეთაურობდა ბრიტანული ოფიცრებისა და სამხედროების ბანაკს. იუნგი ეხმარებოდა სამხედროებს და ცდილობდა, მათი პირობების გაუმჯობესებას. ის აგულიანებდა მათ, უნივერსიტეტის კურსებს დასწრებოდნენ.

ქორწინება

რედაქტირება

1903 წელს იუნგი დაქორწინდა ემა რაუშენბახზე, რომელიც მდიდარ შევიცარიულ ოჯახს ეკუთნოდა. მათ ხუთი შვილი ეყოლათ, ოთხი გოგო და ერთი ვაჟი. ქორწინებამ ევას გარდაცვალებამდე გასტანა (1955), მაგრამ იუნგს სხვა ქალებთანაც ჰქონდა ურთიერთობები. მისი არაკანონიერი ურთიერთობებიდან პაციენტებსა და მეგობრებს შორის, ყველაზე ცნობილია რომანი საბინა შპილრეინთან და ტონი ვოლფთან.

ფროიდი

რედაქტირება

ფროიდთან შეხვედრა

რედაქტირება

იუნგი ოცდაათი წლის იყო, როდესაც მან ვენაში ზიგმუნდ ფროიდს მისწერა წერილი 1906 წელს. ერთი წლის შემდეგ კი პირველად შეხვდნენ ერთმანეთს და ცამეტი საათის განმავლობაში თითქმის შეუჩერებლად საუბრობდნენ. ექვსი თვის შემდეგ, ფროიდმა (მაშინ იგი 50 წლის იყო) იუნგს გაუგზავნა თავისი ახლადგამოქვეყნებული ესეების კოლექცია შვეიცარიაში. ეს იყო აქტიური თანამშრომლობისა და კორესპონდენციის დასაწყისი, რომელიც ექვს წელიწადს გაგრძელდა და დასრულდა 1913 წლის მაისში. ამ დროისთვის იუნგი ფროიდის მხარდაჭერით არჩეულ იქნა საერთაშორისო ფსიქოანალიტიკის ასოციაციის თავმჯდომარედ.

 
ზიგმუნდ ფროიდი

იუნგი და ფროიდი ინტელექტუალური და პროფესიული თვალსაზრისით ურთიერთგავლენას განიცდიდნენ. ფროიდი იუნგს მოიხსენიებდა „თავის უფროს შვილად, გვირგვინოსან პრინცად და თავის მემკვიდრედ“. 1906 წელს ფსიქოლოგია, როგორც მეცნიერება ჯერ კიდევ თავისი განვითარების დაწყებით სტადიაზე იმყოფებოდა. იუნგი ფსიქიატრიით სტუდენტობის დროს დაინტერესდა, როდესაც გაეცნო ვენის პროფესორის, ფონ ებინგის წიგნს „სექსუალური ფსიქოპათია“. შემდგომში იუნგმა ფსიქიატრ იოზეფ ბრეიერის მეთვალყურეობის ქვეშ დაიწყო ექიმად მუშაობა. ამ დროისთვის კარლი გაეცნო ფროიდის წიგნ „სიზმრებს“ და მის იდეებს არაცნობიერთან დაკავშირებით და ახალი „ფსიქო-ანალიზის“ მიმდევარი გახდა. ამ პერიოდში ფროიდს სჭირდებოდა მოსწავლეები და თანამშრომლები მისი თეორიების განსამტკიცებლად და გასავცელებლად. იუნგი კი ცნობილ კლინიკაში მუშაობდა და მისი გამოკვლევები უკვე ხდიდა ცნობადს საერთაშორისო დონეზე.

თუმცა, იუნგმა შემდგომში შეიცვალა თავისი შეხედულებები ფროიდის ფსიქოანალიზზე. მას არ მოსწონდა ფროიდის თეორიებში სექსუალური განვითარების ცენტრალური როლი და თავისი ყურადღება კოლექტიური არაცნობიერისკენ მიმართა: არაცნობიერი ნაწილისკენ, რომელიც შეიცავს წინაპრებისგან მემკვიდრეობით გადმოცემულ მახსოვრობასა და იდეებს. იუნგი ფიქრობდა, რომ ლიბიდო (ფროიდისეული განმარტებით, სექსუალური ენერგია. მოგვიანებით, იუნგმა ლიბიდოს ცნება გააფართოვა და ის მას სასიცოცხლო ენერგიის კონტექსტში განიხილავდა) მნიშვნელოვანი წყარო იყო პიროვნული ზრდისთვის, თუმცა ფროიდისგან განსხვავებით, ის მიიჩნევდა, რომ მხოლოდ ის არ იყო პასუხისმგებელი ადამიანის მთლიანი პიროვნულობის ფორმირებაში.

ჟურნალის რედაქტორი

რედაქტირება

1908 წელს იუნგი გახდა ყოველწლიური ჟურნალ ფსიქოანალიტიკური და ფსიქოპათოლოგიური გამოკვლევების რედაქტორი. ერთი წლის შემდეგ, იუნგი ფროიდთან და სანდორ ფერენჩისთან ერთად ამერიკაში გაემგზავრა ფსიქოანალიზზე სასაუბროდ. 1910 წელს ის გახდა საერთაშორის ფსიქოანალიტიკური ასოციაციის თავმჯდომარე. მაშინ, როდესაც იუნგი მუშაობდა თავის ნაშრომზე „არაცნობიერის ფსიქოლოგია“ (Wandlungen und Symbole der Libido), დაძაბულმა ურთიერთობამ ფროიდსა და იუნგს შორის საგრძნობლად იმატა. უთანხმოების მთავარი მიზეზი მათ მიერ ლიბიდოს ცნებისა და რელიგიისადმი განსხვავებული ხედვა იყო. 1912 წელს დაძაბულობამ პიკს მიაღწია. ფროიდი სტუმრად ეწვია თავის კოლეგა ლუდვიგ ბინსვანგერს შვეიცარიაში, კროიცლინგენში და არ ესტუმრა იუნგს, რომელიც იქვე ახლომდებარე ციურიხში ცხოვრობდა, რამაც ძალიან გაანაწყენა იუნგი. მცირე ხნის შემდეგ, იუნგი კვლავ ჩავიდა ამერიკაში და ჩაატარა ლექციები, რომელიც გამოქვეყნდა ფსიქოანალიზის თეორიის სახელწოდებით, 1912 წელს. ლექციებზე იუნგმა გამოთქვა თავისი განსხვავებული შეხედულებები ლიბიდოზე, თუმცა იმ თეორიების შესახებ არ უსაუბრია, რითაც ის ცნობილი გახდა მომდევნო ათწლეულში.

 
ჯგუფური ფოტო კლარკის უნივერსიტეტის წინ. სხედან: ფროიდი, ჰოლი, იუნგი; დგანან: ბრილი, ერნესტ ჯონსი, ფერენცი. 1909 წელი.

მგზავრობა ამერიკაში

რედაქტირება

1909 წელს იუნგი და ფროიდი გაემგზავრნენ კლარკის უნივერსიტეტში, ფსიქოლოგ სტენლი ჰოლის მიერ დაგეგმილ კონფერენციაში მონაწილეობის მისაღებად. კონფერენციას ესწრებოდა ოცდაშვიდი ცნობილი ფსიქიატრი, ნევროლოგი და ფსიქოლოგი. ამ შეხვედრისას იუნგმა გავლენიანი ამერიკელების კეთილგანწყობა მოიპოვა. შემდეგ წელს ის კვლავ დაბრუნდა ამერიკაში მოკლე ვიზიტით. 1912 წელს კი ექვსკვირიანი ლექციები ჩაატარა ფორდჰემის უნივერსიტეტში.

უკანასკნელი შეხვედრა ფროიდთან

რედაქტირება
 
ფროიდის ორიგინალი ხელნაწერი, იუნგისადმი მიწერილი (1913)

1912 წლის ნოემბერში, იუნგი და ფროიდი შეხვდნენ ერთმანეთს მიუნხენში, სადაც ცნობილ კოლეგებთან ერთად განიხილავდნენ ფსიქოანალიტიკურ ჟურნალს. ახალი ფსიქოანალიტიკური ესეს განხილვისას, რომელიც შეეხებოდა ამენჰოტეპ IV-ს, იუნგმა გამოთქვა თავისი მოსაზრება, თუ რა სახის კონფლიქტებთან იყო დაკავშირებული ეს ესე ფსიქოანალიტიკურ მოძრაობასთან. როდესაც იუნგი საუბრობდა, ფროიდს გული წაუვიდა.

იუნგი და ფროიდი ერთნამეთს პირისპირ უკანასკნელად 1913 წლის სექტემბერში შეხვდნენ მეოთხე საერთაშორისო ფსიქოანალიტიკურ კონგრესზე მიუნხენში. იუნგმა ისაუბრა ანალიტიკურ ფსიქოლოგიაზე და ფსიქოლოგიურ ტიპებზე - ინტროვერტზე და ექსტრავერტზე, რაც წარმოადგენდა ერთგვარად იმ ძირითად ცნებებს, რითაც იუნგი დაშორდა ფროიდის ფსიქოანალიზს და მის თეორიებს.

განმარტოება

რედაქტირება

1912 წელს იუნგმა გამოაქვეყნა თავისი წიგნი „არაცნობიერის ფსიქოლოგია“, რამაც ფროიდთან განხეთქილება გამოიწვია. მათ მიმოწერებში ნათლად იკვეთებოდა, რომ ფროიდი არ ეთანხმებოდა იუნგის წამოყენებულ იდეებს. თავის ავტობიოგრაფიულ ნაშრომში (Memories, Dreams, Reflections) ფროიდის ამ დამოკიდებულებას იუნგი „ხმამაღლა გაჟღერებულ საყვედურს“ უწოდებს. იგი ყველამ მიატოვა მისი ორი კოლეგის გარდა. იუნგი თავის წიგნს შემდეგნაირად ახასიათებს: „... ნაწილობრივ წარმატებული მცდელობა, რათა შეიქმნას უფრო ფართო სივრცე სამედიცინო ფსიქოლოგიისთვის და ადამიანის მთლანი ფსიქიკის ფენომენი ხედვის არეში მოექცეს“ (წიგნი მოგვიანებით შესწორდა და 1922 წელს „სიმბოლოების ტრანსფორმაციის“ სახელით გამოიცა).

ლონდონი 1913-14

რედაქტირება

1913 და 1914 წლებში იუნგი სიტყვით გამოდიოდა ლონდონში ფსიქო-სამედიცინო საზოგადოების შეხვედრებზე. მისი მოგზაურობები მალე შეწყდა ომის გამო, თუმცა ის მაინც ახერხებდა თავისი იდეების მიწვდენას ინგლისში. მან თარგმნა და გამოაგვექნა თავისი ნაშრომების პირველი ინგლისურენოვანი ტომი.

წითელი წიგნი

რედაქტირება

1913 წელს, ოცდათვრამეტი წლის იუნგმა გამოსცადა საშინელი „შეტაკება არაცნობიერთან“. მას ჰქონდა ჰალუცინაციები და ესმოდა ხმები. იუნგი ფიქრობდა, რომ ფსიქოზი ან შიზოფრენია ჰქონდა. მან ჩათვალა, რომ ეს ღირებული გამოცდილება იქნებოდა მისთვის და ახდენდა ჰალუცინაციების სტიმულირებას, მისივე ტერმინოლოგიით, იყენებდა „აქტიურ წარმოსახვას“. ის იწერდა ყველაფერს, რასაც გრძნობდა, პატარა ჟურნალში. შემდგომში იუნგმა დაიწყო მისი შენიშვნების გადაწერა დიდ წითელტყავიან წიგნში, რომელზეც თექვსმეტი წლის მანძლიზე პერიოდულად მუშაობდა.

იუნგს არანაირი მინიშნება არ დაუტოვებია იმის შესახებ, თუ რეალურად რას უწოდებდა ის „წითელ წიგნს“. 1984 წელს იუნგის ოჯახმა წიგნი ბანკის სეიფში შეინახა. Sonu Shamdasani, ისტორიკოსი ლონდონიდან, სამი წლის განმავლობაში ცდილობდა დაერწმუნებინა იუნგის მემკვიდრენი, რომ წიგნი გამოექვეყნებინათ, მაგრამ ყოველ ჯერზე უარით ისტუმრებდნენ. თუმცა, იუნგის შვილიშვილმა, რომელიც განაგებდა ფსიქოლოგის არქივს, მისი გამოქვეყნება გადაწყვიტა და 2009 წელს წიგნი მცირე ნაწილისთვის ხელმისაწვდომი გახდა.

2007 წელს წიგნის 10,200 ეგზემპლარი დასკანერდა და 2009 წლის 7 ოქტომბერს გერმანიაში გამოიცა გაზეთ ნიუ-იორკ ტაიმსისთვის.

რუბინის ხელოვნების მუზეუმში, ნიუ-იორკში მოაწყვეს იუნგის ორიგინალი ხელნაწერების („წითელი წიგნისა“ და პატარა ჟურნალების) გამოფენა. მკვლევარების აზრით, იუნგმა „ამ წიგნზე მუშაობის დროს განავითარა არქეტიპების თეორიები, კოლექტიური არაცნობიერი და ინდივიდუალიზაციის პროცესი“. გვერდების ორი მესამედი ნაწილი კი იუნგის ილუმინაციებს შეიცავს.

ლონდონი და ამერიკა

რედაქტირება

1920, 1923, 1925 წლებში იუნგმა სემინარები ჩაატარა ლონდონში. 1924-25 წლებში ის ასევე ეწვია ამერიკას. მისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა ნიუ-მექსიკოს შტატში ტაოს-პუებლოს ინდიელთა ტომებთან სტუმრობას, რომელიც აღწერილი აქვს თავის ავტობიოგრაფიულ ნაშრომში.

 
მთა ელგონი, კენია.

აღმოსავლეთ აფრიკა

რედაქტირება

1925 წლის ოქტომბერში იუნგი გაემგზავრა თავის ყველაზე ამბიციურ „ფსიქოლოგიურ ექსპედიციაში“. მას თან ახლდა ორი კოლეგა. აფრიკაში მოგზაურობის დროს, მათ გაიცნეს ინგლისელი ქალბატონი, რუთ ბეილი, რომელიც რამდენიმე კვირის მერე შეუერთდა ექსპედიციას. მათ იმოგზაურეს კენიასა და უგანდაში, იმ იმედით, რომ კულტურულად იზოლირებულ ადგილობრივ მოსახლეობასთან გასაუბრებით გაამდიდრებდნენ თავიანთ ცოდნასა და გამოცდილებას „პრიმიტიულ ფსიქოლოგიაზე“. მოგზაურობამ აფრიკაში დიდი წვლილი შეიტანა იუნგის კვლევებში.

ამერიკა 1936

რედაქტირება

1936 წელს იუნგი კვლავ გაემგზავრა ამერიკაში და ჩაატარა ლექციები ნიუ-იორკში და ახალ ინგლისში. 1937 წელს ლექციები ჩაატარა იელის უნივერსიტეტში, რომელიც შემდგომში წიგნად გამოიცა, სახელწოდებით „რელიგია და ფსიქოლოგია“. იუნგი წიგნის შესავალში წერს: „ჩემი ამოცანაა იმ კავშირის წარმოჩენა, რომელიც ფსიქოლოგიასა და რელიგიას შორის არსებობს. ჩემს ამოცანად იმის ჩვენებაც მიმაჩნია, რა შეუძლია ფსიქოლოგიას რელიგიის შესახებ გვამცნოს“.

ინდოეთი

რედაქტირება
 
ტაოს-პუებლოს საცხოვრებელი კომპლექსი, ნიუ-მექსიკო, აშშ

1937 წლის დეკემბერში, იუნგმა კვლავ დატოვა ციურიხი და ინდოეთში გაემგზავრა. ინდოეთში მან პირველად იგრძნო „უცხო კულტურის პირდაპირი გავლენა“. აფრიკაში ენობრივი ბარიერის გამო მისი ურთიერთობა ადგილობრივ მოსახლეობასთან მეტწილად შეზღუდული იყო. ინდოეთში კი ამ მხრივ უფრო ფართო შესაძლებლობები ჰქონდა. ინდუისტურმა ფილოსოფიამ მთავარი როლი ითამაშა მის ფსიქოლოგიაში სიმბოლიზმისა და არაცნობიერის გაგებაში. თუმცა, იუნგმა თავი აარიდა ინდიელ ფილოსოფოსთან, რამანა მაჰარშისთან შეხვედრას. ის მიიჩნევდა, რომ რამანა საკუთარ თვითობაში გაცნობიერებული პიროვნება იყო და აღიარებდა, რომ არ ესმოდა მაჰარშის თვითრეალიზაციის და მისი ქმედებების. ის ასევე აღიარებდა, რომ ფსიქოლოგია არ იყო კომპეტენტური აღმოსავლური თვითშემეცნების ამოსაცნობად. ამ მოგზაურობის დროს იუნგი სერიოზულად დაავადდა დელირიუმით და ორი კვირა იმყოფებოდა საავადმყოფოში. 1938 წლიდან მისი მოგზაურობები ევროპით შემოფარგლებოდა.

უკანასკნელი პუბლიკაციები და სიკვდილი

რედაქტირება

იუნგი სიცოცხლის ბოლომდე აქვეყნებდა წიგნებს. მათ შორის „მფრინავ თეფშებზე“, თანამედროვე მითი ცაში მფრინავი ობიექტების შესახებ (1959), სადაც ის აანალიზებს ამოუცნობი მფრინავი ობიექტების არქეტიპუნლ მნიშვნელობებს და შესაძლო ფსიქოლოგიურ დატვირთვას. იუნგი მეგობრობდა ინგლისელ რომაელ კათოლიკე მღვდელთან, მამა ვიქტორ ვაითთან, წიგნის „პასუხი იობს“ გამოქვეყნების შემდგომ.

იუნგი გარდაიცვალა 1961 წლის 6 ივლისს, შვეიცარიაში, კიუსნახტის კომუნაში.

ფსიქოლოგია

რედაქტირება

ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები

რედაქტირება

იუნგმა დააარსა ფსიქოთერაპიის ახალი სკოლა, რომელსაც ანალიტიკური ფსიქოლოგია ეწოდება.

იუნგის თეორიები მოიცავს:

  • ინტროვერტისა და ექსტრავერტის ცნებას.
  • კომპლექსის ცნებას.
  • კოლექტიური არაცნობიერის ცნებას, რომელიც მოიცავს არქეტიპებს.
  • სინქრონულობას, როგორც ურთიერთობის ფორმას, რომელიც არ არის კაუზალური.

ინტროვერტი და ექსტრავერტი

რედაქტირება

იუნგის თეორიის მიხედვით, ყოველი ადამიანი განეკუთვნება ორი კატეგორიის ფსიქოლოგიური ტიპიდან ერთ-ერთს, ინტროვერტს ან ექსტრავერტს. ამ ორ ფსიქოლოგიურ ტიპს იუნგი ადარებს უძველეს არქეტიპებს, აპოლონს და დიონისეს.

ინტროვერტის ტიპის ადამიანი დაკავშირებულია აპოლონურ საწყისთან, რომელიც ისწრაფვის შემეცნებისკენ. ინტროვერტის ორიენტაცია მიმართულია საკუთარი შინაგანი სამყაროს, მსოფმხედველობისა და წარმოსახვითი სფრეოების ჩაღმავებისკენ. ამ ტიპის ადამიანები ხანდახან თავს არიდებენ სხვა ადამიანებთან აქტიურ ურთიერთობებს და მეტწილად შორსმჭვრეტელი, გულჩათხრობილი და ჩაფიქრებული პიროვნებები არიან.

ექსტრავერტის ტიპის ადამიანები დიონისესთან ასოცირდებიან, რომლებიც აქტიურად არიან ჩართულნი გარესამყაროს აქტივობებში. ექსტრავერტი ფოკუსირებულია გარემომცველ საგნებზე, შეგრძნებით აღქმასა და ქმედებებზე. ამ ტიპის ადამიანები ენერგიულები და სიცოცხლით სავსე პიროვნებები არიან, თუმცა დიონისურ საწყისთან მჭიდრო კავშირმა შესაძლოა მათ საკუთარ თავთან კავშირი დააკარგვინონ.

 
ფსიქიკის სტრუქტურა:
1. ეგო
2. ცნობიერება
3. პიროვნული არაცნობიერი
4. კოლექტიური არაცნობიერი
5. კოლექტიური არაცნობიერის ნაწილი, რომელიც შეიცავს არქეტიპებს.

არაცნობიერი

რედაქტირება

იუნგსა და ფროიდს შორის წარმოქმნილი უთანხმოების მთავარი მიზეზი მათ მიერ არაცნობიერის ურთიერთგანსხვავებული ხედვა იყო. იუნგი ფროიდისეულ თეორიას არაცნობიერზე არასრულად და ზედმეტად ნეგატიურად თვლიდა. იუნგის აზრით, ფროიდი მიიჩნევდა, რომ არაცნობიერი მხოლოდ ჩახშული ემოციებისა და სურვილების საწყობი იყო. იუნგი ეთანხმებოდა არაცნობიერის ფროიდისეულ მოდელს და მას „პიროვნული არაცნობიერი“ უწოდა, თუმცა ის ვარაუდობდა, რომ არსებობდა მეორე, გაცილებით უფრო ღრმა ფორმა არაცნობიერის, რომელიც პიროვნული არაცნობიერის (ქვეცნობიერის) ქვემოთ იყო განლაგებული. იუნგმა მას კოლექტიურ არაცნობიერი უწოდა, სადაც მისი აზრით, არქეტიპები „ბინადრობდნენ“. მართალია, ფროიდი ეთანხმებოდა ფსიქიკაში კოლექტიური არაცნობიერის არსებობას, თუმცა ის მას მხოლოდ მთლიანი ფსიქიკის დანამატად მიიჩნევდა.

ინდივიდუალიზაცია

რედაქტირება

იუნგი მიიჩნევდა, რომ ადამიანის ფსიქიკური მთლიანობის შესანარჩუნებლად აუცილებელი იყო ინდივიდუალიზაციის პროცესი, ცნობიერისა და არაცნობიერის ურთიერთშეთანხმებული მოქმედება და ამასთან მათი ავტონომიის შენარჩუნება.

ინდივიდუალიზაცია გულისხმობს ტრანსფორმაციის პროცესს, როდესაც პიროვნული და კოლექტიური არაცნობიერი ქმნიან ცნობიერებას (სიზმრების, აქტიური წარმოსახვის ან თავისუფალი ასოციაციების საშუალებით), რათა შენარჩუნდეს პიროვნული მთლიანობა. ეს სრულიად ბუნებრივი და აუცილებელი პროცესია ადამიანის ფსიქიკის სიჯანსაღისა და მთლიანობისთვის.

გარდა ფიზიკური და ფსიქიკური სიჯანსაღისა, ადამიანები რომლებიც აღწევენ ინდივიდუალიზაციას არიან ჰარმონიულები, დინჯები და აქვთ მაღალი პასუხისმგებლობის გრძნობა. ისინი აფასებენ ისეთ ადამიანურ ღირებულებებს, როგორიცაა თავისუფლება და სამრთლიანობა. ამასთან, კარგად ესმით ადამიანური ბუნება და სამყაროს არსი.

პერსონა

რედაქტირება

თავის ფსიქოლოგიურ თეორიაში იუნგი განმარტავს, რომ პერსონა არის ადამიანის მიერ შეგნებულად შექმნილი პიროვნულობა ან ინდივიდუალობა (იდენტურობა), რომელსაც ის წარმოქმნის კოლექტიური ფსიქიკის გავლენით სოციალიზაციის, კულტურული ასიმილაციისა და გამოცდილების შედეგად. იუნგმა ეს ტერმინი შემთხვევით არ შეარჩია, ვინაიდან მისი თავდაპირველი მნიშვნელობა გულისხმობს ნიღაბს, რომელსაც მსახიობი ატარებს, რათა განასახიეროს თავისი როლი, რომელსაც ის თამაშობს.

პერსონა არის „კოლექტიური ფსიქიკის“ მიერ შექმნილი ნიღაბი, რომელსაც ადამიანი სოციალურ ურთიერთობებში იყენებს და ისე ირგებს, რომ თავად მას და სხვებსაც სჯერათ მისი შენიღბული ინდივიდუალობის, იმ შემთხვევაშიც კი თუკი ის კარგად გათამაშებული როლია. იუნგი მიიჩნევდა, რომ „პერსონა-ნიღაბი“ იყო რთული სისტემა, რომელიც კოორდინირებდა ინდივიდუალ ცნობიერებასა და სოციალურ საზოგადოებას შორის: „ის არის მედიატორი ინდივიდსა და საზოგადოებას შორის, ის სახე, რითაც ადამიანი ჩნდება სხვების თვალში“. ის ერთგვარად წარმოადგენს სახასიათო ნიღაბს, რომელსაც მსახიობი ირგებს თატრალური წარმოდგენისას და ასრულებს ორმაგ ფუნქციას: ერთი მხრივ, ცდილობს სხვებზე შთაბეჭდიების მოხდენას, ხოლო მეორე მხრივ კი, საკუთარი ნამდვილი ინდივიდუალური ბუნების დამალვას (ნაწილობრივ). თერაპევტები პაციენტებს ეხმარებიან ინდივიდუალიზაციაში, რომლის დროსაც ადამიანი იბრუნებს მის „ნამდვილ სახეს“. ეს პროცესი მიიღწევა საკუთარი თავის პერსონული ნიღბისგან გათავისუფლებით და არაცნობიერი იმპულსური ძალებისგან დახსნით.

იუნგის თეორიამ უდიდესი წვლილი შეიტანა მენეჯმენტში. არა მხოლოდ იმიტომ, რომ მენეჯერებსა და აღმასრულებელი ორგანოების ხელმძღვანელებს სჭირდებათ „მენეჯმენტური პერსონა“ (კორპორატიული ნიღაბი) და თავდაჯერება, არამედ იმისთვისაც, რომ სწორად შეაფასონ თუ სინამდვილეში როგორი პიროვნებები არიან მათი დაქვემდებარებულები, რათა მართონ ისინი (მაგალითად, პიროვნული ტესტებით).

 
მანდალა, მთლიანობის სიმბოლო

სპირიტუალიზმი

რედაქტირება

იუნგი საკუთარ თავზე და თავის პაციენტებზე ჩატარებული სამუშაობის შედეგად დარწმუნდა, რომ ცხოვრებაში მატერიალური მიზნების მიღმა არსებობს სულიერი სწრაფვებიც. მას სჯეროდა, რომ ადამიანების მთავარი დანიშნულება იყო მათი თანდაყოლილი შესაძლებლობების აღმოჩენა და სრულქმნა. ქრისტიანობის, ინდუიზმის, ბუდიზმის, გნოსტიციზმის, დაოიზმის და სხვათა ტრადიციების შესწავლის საფუძველზე იუნგი დარწმუნდა, რომ ყველა რელიგიის მისტიკური გული იყო ინდივიდუალიზაცია. ეს იყო მოგზაურობა საკუთარი თავის საპოვნელად და ამავე დროს ღმერთის აღმოსაჩენადაც. ფროიდის ობიექტივისტური მსოფმხედველობისგან განსხვავებით, იუნგი პანთეისტურმა ხედვამ დაარწმუნა, რომ ადამიანის კარგად ყოფნისთვის მნიშვნელოვანი იყო სულიერი გამოცდილება და ის თითოეული ინდივიდის სიცოცხლეს აიგივებდა მთლიან სამყაროდ. იუნგის რელიგიური შეხედულებები უპირისპირდებოდა ფროიდისეულ სკეპტიციზმს რელიგიაზე. მისი მოსაზრება რელიგიაზე, როგორც გზისა ინდივიდუალიზაციის მისაღწევად, ძალიან პოპულარული გახდა და მისი ნაშრომები დღემდე გამოიყენება რელიგიური ფსიქოლოგიის ანალიზში, თუმცა მის იდეებს ჰყავს კრიტიკოსებიც.

ალქიმია

რედაქტირება

1940 წლიდან იუნგის ნაშრომები ფოკუსირებული იყო ალქიმიაზე.

1944 წელს იუნგმა გამოაქვეყნა თავისი ნაშრომი „ფსიქოლოგია და ალქიმია“, სადაც ის აანალიზებს ალქიმიურ სიმბოლოებს და აჩვენებს მის პირდაპირ კავშირს ფსიქოანალიტიკურ პროცესებთან. ის ალქიმიკურ პროცესებს ადარებს ტრანსფორმაციას, რომელსაც გადის სული დაბალი საფეხურებიდან სრულყოფილებამდე და ინდივიდუალიზაციის მეტაფორად მიიჩნევს.

1963 წელს იუნგის კოლექტიურ ნაშრომებს შორის პირველად გამოქვეყნდა Mysterium Coniunctionis, რომელიც იუნგის უკანასკნელი წიგნია. მისი მთავარი თემატიკა მოიცავს მითოლოგიურ არქეტიპებს, რომელიც ცნობილია როგორც მზისა და მთვარის წმინდა ქორწინება. იუნგი ფიქრობდა, რომ ალქიმიის საფეხურები - გაშავება, გათეთრება, გაწითლება და გაყვითლება შეიძლება მიჩნეულ ყოფილიყო ინდივიდუალიზაციის სიმბოლოდ, რომელიც მის საუკეთესო ტერმინს წარმოადგენს პიროვნული ზრდის გამოსახატად.

ალკოჰოლიზმი

რედაქტირება

იუნგი ალკოჰოლიზმის სამკურნალოდ მიმართავდა სპირიტუალიზმს. ის ერთხელ მკურნალობდა ამერიკელ პაციენტს (როულანდ ჰაზარდი), რომელიც ქრონიკული ალკოჰოლიზმით იტანჯებოდა. უშედეგო მკურნალობის შემდეგ, იუნგმა განუცხადა პაციენტს, რომ მისი მდგომარეობა უიმედო იყო და ერთადერთ გამოსავლად სპირიტუალიზმი რჩებოდა. იუნგმა შენიშნა, რომ იყო შემთხვევები როდესაც ამ მეთოდით ინკურნებოდნენ სრულიად უიმედო ალკოჰოლიკები.

იუნგის პაციენტმა მისი რჩევა მიიღო და დაიწყო ამ მეთოდით მკურნალობა. ის დაბრუნდა ამერიკაში და შეუერთდა პირველსაუკუნოვან ევანგელისტურ მოძრაობას. მან ასევე სხვა ალკოჰოლისტებს უამბო იმ სულიერი გამოცდილების მნიშვნელობის შესახებ, რომელითაც იუნგი მას მკურნალობდა. ჰაზარდის ერთ-ერთი ალკოჰოლიკი მეგობარი შეუერთდა ევანგელისტურ მოძრაობას და მოგვიანებით ალკოჰოლიზმის სამკურნალო დაწესებულების (Alcoholics Anonymous) ერთ-ერთი დამფუძნებელი გახდა.

ხელოვნების თერაპია

რედაქტირება

იუნგი მიიჩნევდა, რომ ხელოვნებას შეეძლო გამოეხატა პიროვნების შინაგანი განცდები: ტკივილი, შიში, მღელვარება ან დადებითი ემოციები, რომელსაც მაამებელი და სამკურნალო ზეგავლენის მოხდენა შეეძლო. თავის პაციენტებთან მუშაობის და ასევე საკუთარი პირადი გამოკვლევების შედეგად მან დაასკვნა, რომ ადამიანის წარმოსახვის მიერ შექმნილი ხატებები და შთაბეჭდილებები შესაძლოა სასარგებლო აღმოჩნდეს ემოციური სტრესის სამკურნალოდ. იუნგი ხშირად ხატავდა, აფერადებდა, ქმნიდა საგნებსა და კონსტრუქციებს ემოციური სტრესის დროს და ხელოვნებას საუკეთესო თერაპიად თვლიდა.

პოლიტიკური შეხედულებები

რედაქტირება

სახელმწიფო

რედაქტირება

იუნგი თვლიდა, რომ ადამიანის ინდივიდუალური უფლებები სახელმწიფოსთან და საზოგადოებასთან მიმართებაში შეზღუდული იყო. ის ხედავდა, რომ სახელმწიფო აღიქმებოდა, როგორც „ერთგვარი ცოცხალი ორგანიზმი, რომლისგანაც ყველაფერს უნდა ელოდო“ და ის წარმოადგენდა მხოლოდ „ნიღაბს იმ ადამიანებისთვის, რომლებმაც იცოდნენ მისით მანიპულირება“, სახელმწიფო წყობას მონობის ერთ-ერთ ფორმად მიიჩნევდა. იუნგი ასევე ფიქრობდა, რომ სახელმწიფომ „შთანთქა რელიგიური ძალები“ და აქედან გამომდინარე, მან მიითვისა „ღმერთის ადგილი“, ის „სახელმწიფო მონობას თაყვანისცემის ერთგვარი ფორმად“ მიიჩნევდა. იუნგის დაკვირვების მიხედვით, სახელმწიფო და რელიგიური წარმოდგენები ძალიან ჰგვანან ერთმანეთს: „სასულე საკრავების ბენდები, დროშები, ბანერები, პარადები, დემონსტრაციები პრინციპში არ განსხვავდება საეკლესიო პროცედურებისგან, რომლის საშუალებითაც დემონებს ებრძვიან“. იუნგის აზრით, ღმერთის ჩანაცვლებამ სახელმწიფოთი მოახდინა საზოგადოებაში რელიგიის სახეცვლილება (დეგრადირება) და მიიღო ფანატიზმის სახე, რომელიც ძალიან ჰგავს ბნელი საუკუნეებისდროინდელ ფანატიკურ განწყობას ეკლესია-სახელმწიფოებში, სადაც რაც უფრო მეტად ეთაყვანებოდნენ სახელმწიფოს, მით მეტად იზღუდებოდა თავისუფლება და მორალი. ყოველივე ეს კი, იუნგის აზრით, აფერხებს პიროვნების ფსიქიკურ განვითარებას და ხელს უშლის მას იქონოს საკუთარი ჩამოყალიბებული მოსაზრებები.

გერმანია 1933-1939

რედაქტირება

იუნგის ბევრი მეგობარი და კოლეგა ებრაელი იყო და ის მათთან მეგობრულ ურთიერთობას ინარჩუნებდა 1930-იან წლებშიც, როდესაც ანტისემისტური განწყობა სუფევდა გერმანიაში და სხვა ევროპულ ქვეყნებში. თუმცა, ამასთან ის ინარჩუნებდა პეროფესიულ ურთიერთობებს ფსიქოთერაპევტებთან გერმანიაში, რომლებიც ნაცისტურ რეჟიმს უჭერნენ მხარს. არსებობდა მოსაზრებები, რომ იუნგი თავადაც სიმპატიით იყო განწყობილი ნაციზმის მიმართ.

1933 წელს, როდესაც ნაცისტებმა მოიპოვეს სახელმწიფო ძალაუფლება გერმანიაში, იუნგმა მონაწილეობა მიიღო ფსიქოთერაპიის საზოგადო სამედიცინო საზოგადოების რესტრუქტურიზაციაში. საზოგადოება ორ ძირითად ნაწილად იყო დაყოფილი:

 
იუნგის სამედიცინო დაწესებულება, კიუსნახტი, შვეიცარია.

1. პირველი ნაწილი მხოლოდ გერმანელებისთვის იყო განკუთნილი და ხელმძღვანელობდა Matthias Göring, ადლერისეული ფსიქოტერაპიის მიმდევარი.

2. მეორე ნაწილს წარმოადგენდა ფსიქოთერაპიის ზოგადი სამედიცინო დაწესებულება, რომელსაც იუნგი ხელმძღვანელობდა. გერმანული ნაწილი მიეკუთნებოდა საერთაშორისო საზოგადოების ფილიალს.

საერთაშორისო საზოგადოების კონსტიტუციის მიხედვით, ცალკეული ექმიმებს ჰქონდათ უფლება საზოგადოებას შეერთებოდნენ. ეს გულისხმობდა იმას, რომ გერმანელ ებრაელ ექიმებს შეეძლოთ შეენარჩუნებინათ პროფესიული სტატუსი, როგორც ინდივიდუალურ წევრებს, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი განდევნილნი იყვნენ გერმანული ფილიალებიდან და ასევე გერმანული სამედიცინო საზოგადოებებიდან, რომლებიც ნაცისტების მიერ იმართებოდა.

იუნგმა, როგორც საერთაშორისო განყოფილების ხელმძღვანელმა, აიღო პასუხისმგებლობა ჟურნალ Zentralblatt für Psychotherapie-ის გამოქვეყნებისთვის. 1933 წელს, ამ ჟურნალში გამოქვეყნდა ნაცისტური რეჟიმის და ჰიტლერის წიგნის „ჩემი ბრძოლა“ ( Mein Kampf) მხარდამჭერი განცხადებები. 1934 წელს იუნგმა შვეიცარიულ ჟურნალში, „ახალი ციურიხის გაზეთი“, განაცხადა, რომ ზემოთხსენებულ ჟურნალში გამოთქმული პრო-ნაცისტური განცხადებების მის პოზიციასთან დაკავშირება მისთვის „დიდი გაოცება და იმედგაცრუება იყო“.

იუნგს არ გაუწყვეტია ურთიერთობა ჟურნალთან, მაგრამ მან დანიშნა ახალი რედაქტორი კარლ ალფრედ მეირეი. ჟურნალი იუნგისა და მეიერის ხელმძღვანელობით, ინარჩუნებდა დისტანციურ დამოკიდებულებას ნაციზმთან მიმართებაში და მხარდაჭერას უცხადებდნენ ებრაელ ექიმებს.

როდესაც გერმანელებმა აქტიურად დაიწყეს საერთაშორისო სამედიცინო ნაწილის მოქცევა ნაციზმის ზეგავლენის ქვეშ, იუნგი გადადგა თანამდებობიდან, 1939 წელს, როდესაც დაიწყო მეორე მსოფლიო ომი.

პასუხი ნაციზმს

რედაქტირება

ევროპულ მითოლოგიასა და ხალხის ფსიქლოგიაში კარგად გათვითცნობიერებული იუნგი, ნაცისტურ რეჟიმთან საერთო ინტერესებს იზიარებდა. თუმცა, ის მალე მიხვდა, რა უარყოფით გავლენას ახდენა ნაციზმი. იუნგი საკუთარ თავს აიგივებდა გერმანულ სულთან (Volkstumsbewegung) 1920-1930 წლებში, სანამ ნაცისტურმა კოშმარმა არ აიძულა, რომ წარმართული მეტაფორები უარყოფით ასპექტში დაენახა, რომელზეც საუბრობს 1936 წლის ესეში.

არსებობს ნაწერები, საიდანაც დასტურდება, რომ იუნგი არ ემხრობოდა ნაციზმს. თავის ესეში Wotan, იუნგი აღწერს ჰიტლერის გავლენას გერმანიაზე, როგორც „ერთ ადამიანს, რომელმლის „შეპყრობილობამ“ დააიმფიცირა მთელი ერი ისეთი მასშტაბით, რომ ყველაფერმა მისი წყევლის გარშემო დიაწყო მოძრაობა“.

იუნგი მოგივიანებით ამბობს: „ჰიტლერი ჰგავს რეალური პიროვნების „ორსახოვნებას“, თითქოს ჰიტლერი ადამიანი წარმოადგენს მხოლოდ დანამატს, რომელიც ძალიან ფრთხილად იმალება, რათა არ დაარღვიოს მექანიზმი... შენ ვერასდროს შეძლებ მასთან საუბარს. იქ არავინ არის... ის არ წარმოადგენს ინდივიდს; მასში მთელი ერია მოქცეული“.

1948 წელს კაროლ ბაუმენთან ინტერვიუში, ის უარყოფს ნაცისტური მოძრაობისადმი რაიმე სიმპათიას და ამბობს: „ყველასთვის, ვისაც ჩემი წიგნები წაუკითხავს, ცხადი უნდა იყოს ის ფაქტი, რომ მე არასდროს ვიყავი სიმპატიით განწყობილი ნაციზმის მიმართ და არასდროს ვყიფილვარ ანტისემიტი. არანაირ ცრუ ციტირებას, მცდარ თაგმანს და არასწორად გაგებულ ნაწერს არ შეუძლია შეცვალოს ჩემი ნამდვილი შეხედულება. ყველა მსგავსი პასაჟი გაყალბებულ იქნა ან ბოროტული განზრახვით ან უცოდინარობით. გარდა ამისა, ჩემი მრავალწლიანი მეგობრული ურთიერთობა ჩემს ებრაელ კოლეგებთან და პაციენტებთან უგულებელყოფს შეხედულებებს ჩემს ანტისემიტიზმზე“.

თუმცა, არსებობს ამის საწინააღმდეგო მტკიცებულებაც, იუნგი აპროტესტებდა მისი მიმოწერის გასაჯაროვებას, რომელიც არქივში ინახებოდა და სააშკაროაოზე გამოვიდა 1970 წელს. 1934 წლის 9 თებერვლის წერილში, რომელიც მან თავის მოსწავლეს Wolfgang Kranefeldt მიწერა, ის ფროიდის ნაშრომებს უკავშირებს „ებრაულ სპეციფიურ შეხედულებებს... რომელთაც არსებითად მძიმე ხასიათი აქვთ“ და სპეკულირებს, რომ „ებრაელების სახარება არ ეთანხმება მთავრობას“.

გავლენა კულტურაზე

რედაქტირება

ლიტერატურა

რედაქტირება
 
ჰერმან ჰესე, იუნგის პაციენტი
  • სამხრეთაფრიკელი მწერალი ლაურენს ვან დერ პოსტი ირწმუნებოდა, რომ ჰქონდა თექვსმეტწლიანი მეგობრული ურთიერთობა იუნგთან. მის მონათხრობზე დაყრდნობით, უამრავი წიგნი და ფილმი შეიქმნა იუნგზე. თუმცა, ვან დერ პოსტის ნაცნობობა იუნგთან და მისი მონათხრობის სიზუსტე კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას.
  • ჰერმან ჰესეს, ავტორი წიგნებისა ტრამალის მგელი და სიდჰარტა, მკურნალობდა იუნგის მოსწავლე, ჯოზეფ ლანგი. ამით დაიწყო ჰესეს გატაცება ფსიქოანალიზით და იუნგთან პირადი ნაცნობობით გაგრძელდა.

ხელოვნება

რედაქტირება
  • შვეიცარიელი მხატვარი, Peter Birkhäuser იყო იუნგის მოსწავლის, მარია-ლუიზა ვონ ფრანზის პაციენტი და იუნგთან განიხილავდა სიზმრების სიმბოლიზმს ხელოვნებაში.
  • ამერიკელმა მხატვარმა, აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის წარმომადგენელმა ჯექსონ პოლოკიმ გაიარა იუნგისეული ფსიქოთერაპია 1939 წელს ექიმ ჯოზეფ ჰენდერსონთან. თერაპევტის რჩევით, პოლოკმა თერაპია მისი ხელოვნების დახმარებით გაიარა, მან შექმნა ნახატები. რამაც ერთგვარად განაპირობა მის ბევრ ნახატაში იუნგისეული კონცეფციების გავლენა.
  • ზოგიერთ წყაროზე დაყრდნობით, იუნგი არ ყოფილა ლივერპულში, თუმცა მან იხილა სიზმარი მასზე და შემდგომში დაწერა: „ლივერპული არის ცხოვრების აუზი, ის გაცოცხლებს“. იუნგის ამ ფრაზის გამო, მას ლივერპულში მეთიუს ქუჩაზე დაუდგეს ქანდაკება 1987 წელს. ქანდაკება თაბაშირისგან იყო გაკეთებული და ვანდალების თავდასხმის ობიექტი გახდა. 1993 წელს ქანდაკება გაამყარეს.
 
კარლ იუნგის ქანდაკება, ლივერპული.

ტელევიზია და ფილმი

რედაქტირება
  • ფედერიკო ფელინის შემოქმედებაში ასახულია იუნგისეული თეორიები, განსაკუთერბით სიზმრების ინტერპრეტაცია. ფელინი ფროიდთან შედარებით უპირატესობას იუნგს ანიჭებდა, რადგან იუნგისეული კონცეფცია სიზმრებს განიხილავდა, არა როგორც ავადმყოფობის სიმპტომს, რომელსაც განკურნება სჭირდება, არამედ როგორც ერთგვარ მაკავშირებელს არქეტიპულ სახეებთან.
  • BBC ჩაწერა სიუჟეტი იუნგის სახლში გადაცემისთვის „პირისპირ“ ჯონ ფრიმენთან ერთად 1959 წელს.
  • დევიდ კრონენბერგის მიერ 2011 წელს გადაღებული ფილმი „სახიფათო მეთოდი“, აღწერილია იუნგის ცხოვრება 1904-1913 წლებში. ის ძირითადად ეხება იუნგის ურთიერთობებს ფროიდთან და საბინა შპილრაინთან (რუსი ანალიტიკოსი, რომელიც იყო იუნგის საყვარელი. მოგვიანებით, მისი მოსწავლე).
  • Matter of Heart (1986), წარმოადგენს დოკუმენტურ ფილმს იუნგზე, სადაც იმ ადამიანების ინტერვიუებია ჩაწერილი, რომლებიც იუნგს იცნობდნენ.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
 

ლიტერატურა

რედაქტირება
  • შესავალი თანამედროვე აზროვნებაში. ტ. II, თბილისი. 2007 წ.

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118558749 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Anguera J. E. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americana — Editorial Espasa, 1905. — Vol. Suplemento 1961-1962. — P. 233–234. — ISBN 978-84-239-4500-9
  4. ↑ Carl Gustav Jung
  5. ↑ 5.0 5.1 SNAC — 2010.
  6. ↑ Find a Grave — 1996.
  7. ↑ 7.0 7.1 Discogs — 2000.
  8. ↑ 8.0 8.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  9. ↑ 9.0 9.1 Babelio — 2007.
  10. ↑ 10.0 10.1 Internet Philosophy Ontology project
  11. ↑ 11.0 11.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  12. ↑ 12.0 12.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  13. ↑ Delarge J. Le Delarge — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 BeWeB
  15. ↑ 15.0 15.1 Jung, Carl Gustav // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T045340
  16. ↑ 16.0 16.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  17. ↑ 17.0 17.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  18. ↑ Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 19.3 The Fine Art Archive — 2003.
  20. ↑ 20.0 20.1 Munzinger Personen
  21. ↑ 21.0 21.1 Педагоги и психологи мира — 2012.
  22. ↑ 22.0 22.1 22.2 Юнг Карл Густав // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  23. ↑ RKDartists
  24. ↑ 24.0 24.1 24.2 http://www.museum-jung.ru/museum.html
  25. ↑ 25.0 25.1 Pas L. v. Genealogics — 2003.
  26. ↑ Theaterlexikon der Schweiz / Hrsg.: A. Kotte
  27. ↑ https://www.nytimes.com/2004/01/11/books/chapters/jung.html
  28. ↑ https://cyberleninka.ru/article/n/karl-yung-izranennyy-lekar-dushi-perevod-s-angliyskogo-alekseya-lisogora-5
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=კარლ_გუსტავ_იუნგი&oldid=4577526“-დან