ვიკიპედია

რაბინდრანათ თაგორი

ბენგალური პოეტი და ფილოსოფოსი
(გადამისამართდა გვერდიდან თაგორი, რაბინდრანათ)

რაბინდრანათ თაგორი (ბენგ. রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর; დ. 7 მაისი 1861 — გ. 7 აგვისტო 1941) — ბენგალელი მწერალი, პოეტი, კომპოზიტორი, მხატვარი და საზოგადო მოღვაწე. 1913 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ლიტერატურაში „ძალიან ღრმა, მგრძნობიარე, ორიგინალური და შესანიშნავი ლექსებისათვის, რომლებშიც დიდი ოსტატობითაა გადმოცემული მისი პოეტური აზროვნება, რომელიც, მისი თქმით, დასავლური ლიტერატურის ნაწილი გახდა“.[28]

რაბინდრანათ თაგორი
ბენგ. রবীন্দ্রনাথ[1]
დაბადების თარიღი 7 მაისი, 1861(1861-05-07)[2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
დაბადების ადგილი კოლკატა[10] [2] [1] [11] [12] [9]
გარდაცვალების თარიღი 7 აგვისტო, 1941(1941-08-07)[2] [10] [3] [13] [4] [5] [6] [14] [15] [16] [8] [11] [17] [18] [9] (80 წლის)
გარდაცვალების ადგილი კოლკატა[10] [2] [6] [9]
ფსევდონიმი ভানুসিংহ
საქმიანობა მხატვარი[1] [17] , პოეტი[1] [11] [17] , კომპოზიტორი[1] [17] [12] , დრამატურგი[1] [17] [12] , ესეისტი[1] , ფილოსოფოსი[1] [11] [17] [12] , ხელოვანი[1] [12] , მწერალი[1] [11] [17] [19] [12] , ლირიკოსი[1] , სიმღერების ავტორი[1] , მომღერალი[1] , კინორეჟისორი, freedom fighter, Nobel Prize winner[12] , ლიბრეტისტი[12] , მსახიობი[12] , ნოველისტი[1] და რომანისტი[1]
ენა ბენგალური ენა და ინგლისური ენა
ეროვნება ბენგალელები[1] და ბრაჰმანი[20]
მოქალაქეობა  ბრიტანეთის ინდოეთი[21] [22] [23] [6]
ალმა-მატერი ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯი[1] და St. Xavier's Collegiate School
Magnum opus Gitanjali[1] , Ghare-Bhaire[1] , Bhanusimha Thakurer Padabali[1] , Valmikipratibha[1] , Kabuliwala, Hungry Stones, Nastanirh, Noukadubi, Chaturanga, Jogajog, Shesher Kabita, Dak Ghar და Raja
ჯილდოები ნობელის პრემია ლიტერატურაში[24] [25] [2] [1] , ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის ოფიცერი, honorary doctor of the University of Calcutta და რაინდი-ბაკალავრი[26] [27]
მეუღლე Mrinalini Devi[1]
შვილ(ებ)ი Rathindranath Tagore[12]
ხელმოწერა

თაგორმა კლასიკური ფორმების და უცვლელი ლინგვისტური სტრუქტურების უარყოფით მოახდინა ბენგალური ხელოვნების გათანამედროვება. მისი ნოველები, მოთხრობები, სიმღერები და ესეები დაწერილია მარტივი ენით. „Gitanjali“ (სიმღერების შეთავაზებები), „Gora“ (პატიოსან-სახიანი), „Ghare-Baire“ (სახლი და მსოფლიო) მისი ყველაზე ცნობილი ნაშრომებია.

თაგორის კომპოზიციები ორი ქვეყნის ინდოეთის და ბანგლადეშის ჰიმნებადაა არჩეული, ხოლო შრი-ლანკის ჰიმნი მისი ნაშრომითაა ინსპირირებული.[29][30][31]

ბიოგრაფია

რედაქტირება
 
რაბინდრანათ თაგორი ალბერტ აინშტაინთან ერთად 1930 წელს

რაბინდრანათ თაგორი 1861 წლის 7 მაისს კალკუტაში მრავალშვილიან ოჯახში დაიბადა. მისი მშობლები დებენდრანათჰ თაგორი და შაროდა დევი იყვნენ. თაგორი დედით ადრეულ ასაკშივე დაობლდა, მისი მამა კი მუდმივად მოგზაურობდა, ამიტომ მის აღზრდას ძირითადად მსახურები ხელმძღვანელობდნენ.[32]

თაგორები ბენგალელ ბრაჰმანთა ოჯახს, ანუ უმაღლესი სასულიერო კასტას წარმოადგენდნენ.[33] თაგორის ოჯახი ბენგალური რენესანსის მოწინავე ფიგურა იყო. ისინი ბეჭდავდნენ ლიტერატურულ ჟურნალებს, მართავდნენ თეატრალურ წარმოდგენებსა და ლიტერატრულ საღამოებს.

თაგორი ბავშვობიდან გაეცნო სანსკრიტულ ტექსტებს – უპანაშიდების, ბჰაგავადგიტას საგალობლებს და რამაიანას. 1875 წლიდან ბეჭდავდა წერილებს და ლექსებს. თექვსმეტი წლის ასაკში უკვე წერდა ნოველებს და პიესებს.[33]

თაგორი 1941 წლის 7 აგვისტოს გარდაიცვალა.[34][35]

შემოქმედება

რედაქტირება

თაგორის შემოქმედება ლექსებს, რომანებს, ესეებს, მოთხრობებს, სამოგზაურო მემუარებს, პიესებსა და სიმღერებს მოიცავს. მისი ნამუშევრები რიტმული, ოპტიმისტური და ლირიკული ბუნებითაა ცნობილი. მის პროზაულ ნაწარმოებებს შორის ყველაზე მეტად მოთხრობებია აღიარებული, რომლებიც უბრალო ადამიანების ცხოვრებაზე მოგვითხრობს.

 
რაბინდრანათ თაგორი პიესაში „Valmiki Pratibha“ ასრულებს მთავარ როლს (1881)

თაგორის არამხატვრული პროზის ძირითადი თემები ისტორია, ენათმეცნიერება და სულიერებაა. 2011 წელს, თაგორის დაბადებიდან 150 წლის იუბილეზე ჰარვარდის უნივერსიტეტის გამომცემლობამ მისი შემოქმედების ყველაზე ვრცელი ანთოლოგია გამოაქვეყნა.[36]

პიესები

რედაქტირება

თაგორმა ოცი წლის ასაკში დაწერა პირველი პიესა „Valmiki Pratibha“, რომელიც საკუთარ სახლში დადგა. 1890 წელს მან დაწერა „Visarjan“, რომელიც მის საუკეთესო პიესად მიიჩნევა. თაგორმა აღნიშნა, რომ მის პიესებში მთავარი ემოცია იყო და არა – მოქმედების განვითარება.

თაგორის დრამატურგიულ ნამუშევრებს რთული ქვეტექსტები და ვრცელი მონოლოგები ახასიათებს. ფილოსოფიური და ალეგორიული თემები გვხვდება მის მომდევნო პერიოდის პიესებში, როგორებიცაა „Dak Ghar“, „Chandalika“ და „Raktakarabi“.

ლექსები

რედაქტირება

თაგორის ყველაზე ცნობილი და ფართოდ აღიარებული პოეტური კრებულია „Gitanjali“, რომლისთვისაც მას 1913 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ლიტერატურაში. თაგორი პირველი არაევროპელი ნობელიანტია ლიტერატურაში.[37]

თაგორის პოეტურ ნამუშევრებს შორის ასევე აღსანიშნავია „Manasi“, „Sonar Tori“ (ოქროს ნავი), „Balaka" (გარეული ბატები).[38]

თაგორის პოეზიაზე დიდი გავლენა მოახდინა ლეგენდარული პოეტის, ვიასას ატავისტურმა მისტიკამ.[39] მისი ყველაზე ინოვაციური პოეზიის ნიმუშები ბენგალური ფოლკლორული მუსიკის საფუძველზეა შექმნილი.[40][41]

რომანები

რედაქტირება

თაგორის კალამს ოთხი რომანი ეკუთვნის.

1909 წელს გამოქვეყნდა თაგორის პირველი რომანი „Gora“, რომელშიც სასიყვარულო სამკუთხედისა და ოჯახური ისტორიის ფონზე მწერალი იდენტობის ძიების, პირადი თავისუფლების და რელიგიის თემებს ავითარებს.[42]

მომდევნო რომანი „Ghare Baire“ იდეალისტი პროტაგონისტის პერსპექტვით ინდოეთში ნაციონალიზმის, ტერორიზმისა და მოშურნეობის აღმავლობას აღწერს.[43]

 
რაბინდრანათ თაგორი გერმანიაში 1931 წელს

ფემინისტური ლიტერატურის ნიმუშად მიიჩნევა რომანი „Jogajog“ (ურთიერთობები), რომელიც ოჯახურ ვალდებულებებზე ქალის დამოკიდებულ მდგომარეობას ასახავს.[44] რომანი სრული სახით პირველად 1929 წელს გამოქვეყნდა.

„Shesher Kobita“ თაგორის ყველაზე ლირიკული რომანია, მასში ხშირად გვხვდება ლექსები და რიტმული პასაჟები, რომელთა ავტორიც რომანის პოეტი პროტაგონისტია. რომანი სატირული და პოსტმოდერნისტული ელემენტებითაა გაჯერებული.

მიუხედავად იმისა, რომ რომანები თაგორის ყველაზე ნაკლებად აღიარებულ ნაშრომებში შედის, მათი მიხედვით ინდური ფილმებია გადაღებული.

მოთხრობები

რედაქტირება

თაგორმა მოთხრობების წერა 16 წლის ასაკში დაიწყო. მისი პირველი მოთხრობა იყო „მათხოვარი ქალი“,[45][46] რითაც მან ბენგალური მოთხრობის ჟანრის შექმნას დაუდო საფუძველი.[47] თაგორის ადრეული პერიოდის მოთხრობები ასახავს მის დამოკიდებულებას მისი გარშემომყოფი სამყაროს და საზოგადოების მოდერნისტულ იდეათა მიმართ. თავად მწერალი ამ მოთხრობებს „სიცოცხლისუნარიანობასა და სპონტანურობას მოკლებულს“ უწოდებს. მოგვიანებით თაგორი ღარიბ ინდოელთა ცხოვრებით დაინტერესდა და თავის მოთხრობებში დეტალური სიზუსტით ასახავდა მათ ყოველდღიურობას.[48] ასეთი მოთხრობებია „Kabuliwala“, „Kshudita Pashan“ და „Atithi“.

ლიტერატურა

რედაქტირება
  • ჩხენკელი, თ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 559.
  • ჩხენკელი, თ., რაბინდრანათ თაგორი, თბილისი, 1961
  • Tagore, Rabindranath (1952), Collected Poems and Plays of Rabindranath Tagore, Macmillan Publishing (გამოქვეყნების თარიღი: January 1952), ISBN 978-0-02-615920-3
  • Tagore, Rabindranath (1984), Some Songs and Poems from Rabindranath Tagore, East-West Publications, ISBN 978-0-85692-055-4
  • Tagore, Rabindranath; Alam, F. (editor); Chakravarty, R. (editor) (2011), The Essential Tagore, Harvard University Press (გამოქვეყნების თარიღი: 15 April 2011), p. 323, ISBN 978-0-674-05790-6

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.21 1.22 https://www.culturalindia.net/indian-art/painters/rabindranath-tagore.html
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Гнатюк-Данильчук А. П. Тагор // Краткая литературная энциклопедия — Москва: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 7.
  3. ↑ 3.0 3.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  4. ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Rabindranath Tagore Biography - Childhood, Facts, Works, Life History & Achievements
  7. ↑ Internet Philosophy Ontology project
  8. ↑ 8.0 8.1 Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Digital Library for Dutch Literature — 1999.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 Гнатюк-Данильчук А. П. Тагор Рабиндранат // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1976. — Т. 25 : Струнино — Тихорецк. — С. 167–168.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  12. ↑ 12.00 12.01 12.02 12.03 12.04 12.05 12.06 12.07 12.08 12.09 Catalog of the German National Library
  13. ↑ Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  14. ↑ Discogs — 2000.
  15. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  16. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 The Fine Art Archive
  18. ↑ Munzinger Personen
  19. ↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  20. ↑ ჰინდი ვიკიპედია — 2003.
  21. ↑ Ghosh R., M. Ayaz Naseem, Vijh A. Tagore and Education
  22. ↑ Rabindranath Tagore's vision of India and China — 2011. — ISSN 0971-751X
  23. ↑ Education: India | Encyclopedia.com
  24. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1913/
  25. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  26. ↑ The London Gazette 29232 — გამ. 29232. — გვ. 6960.
  27. ↑ http://dart.columbia.edu/library/tagore-letter/letter.html
  28. ↑ nobel prize in literature 1913.
  29. ↑ de Silva, K. M.; Wriggins, Howard (1988) J. R. Jayewardene of Sri Lanka: a Political Biography - Volume One: The First Fifty Years. University of Hawaii Press, გვ. 368. ISBN 0-8248-1183-6. 
  30. ↑ „Man of the series: Nobel laureate Tagore“. The Times of India. Times News Network. 3 April 2011.
  31. ↑ „How Tagore inspired Sri Lanka's national anthem“. IBN Live. 8 May 2012. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 10 მაისი 2012. ციტირების თარიღი: 7 აგვისტო 2017.
  32. ↑ Thompson 1926, p. 20.
  33. ↑ 33.0 33.1 რაბინდრანათ თაგორი — გამომცემლობა ინტელექტი.
  34. ↑ Dutta & Robinson 1995, p. 367.
  35. ↑ Dutta & Robinson 1995, p. 363.
  36. ↑ The Essential Tagore, Harvard University Press, http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674057906. წაკითხვის თარიღი: 19 December 2011 დაარქივებული 12 March 2021[Date mismatch] საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები
  37. ↑ All Nobel Prizes. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 22 February 2020
  38. ↑ (Dutta & Robinson 1995, p. 1)
  39. ↑ Roy 1977, p. 201.
  40. ↑ Tagore, Stewart & Twichell 2003, p. 94.
  41. ↑ Urban 2001, p. 18.
  42. ↑ Hogan 2000, pp. 213–214.
  43. ↑ Dutta & Robinson 1995, p. 192–194.
  44. ↑ Mukherjee 2004.
  45. ↑ Tagore და Chakravarty 1961, p. 45
  46. ↑ Tagore, Dutta & Robinson 1997, p. 265.
  47. ↑ (Dutta & Robinson 1997, p. 265).
  48. ↑ Tagore და Chakravarty 1961, p. 46
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=რაბინდრანათ_თაგორი&oldid=4595594“-დან