ევროპის ოქროს ბუცი
„ოქროს ბუცი“ (ინგლ. European Golden Shoe (Boot)) — საფეხბურთო ჯილდო, ყოველწლიურად გადაეცემა უეფა-ს წევრი ქვეყნის ეროვნული ჩემპიონატის საუკეთესო ბომბარდირს.[1] პირველად პრიზი გაიცა 1967 წელს. 1997 წლიდან ორგანიზატორები არიან ევროპის სპორტული გამოცემები (ინგლ. European Sports Magazines) და კომპანია „ადიდასი“.
| ევროპის ოქროს ბუცი | |
| წარადგენს | უეფა |
| პირველად გადაეცა | 1967 |
| მიმდინარე მფლობელი |  ლიონელ მესი |
| eusm.eu | |
|---|---|
გამარჯვებული ხდება ფეხბურთელი, რომელიც ყველაზე მეტ ქულას დააგროვებს 1 სეზონის განმავლობაში. ამ პრიზის არსებობის განმავლობაში არსებობდა მისი მოპოვების სხვადასხვა წესები (იხ.წესების სექცია). ამჟამად სულ არსებობს 51 ოქროს ბუცის მფლობელი ფეხბურთელი, რომელიც 47 წლის განმავლობაში გამოვლინდა. 1992 წლიდან 1997 წლის სეზონამდე ოქროს ბუცის გადაცემის ცერემონია არ ჩატარებულა. 1997 წლიდან კი ისევ განახლდა ოქროს ბუცით დაჯილდოების ცერემონია.
წესები
რედაქტირება1968–1991
რედაქტირებაფრანგულმა გაზეთმა „L'Equipe“-მ და „ადიდასმა“ შექმნეს საკმაოდ მარტივი წესი: მოთამაშე, რომელიც გაიტანდა ყველაზე მეტ გოლს მიუხედავად ჩემპიონატის დონისა და ხანგრძლივობისა, მიიღებდა პრიზს. ამ პერიოდში გერდ მიულერმა, დუდუ გეორგესკუმ და ფერნანდო გომესმა 2-ჯერ მოიგეს ჯილდო.[2] ამ პერიოდში შეინიშნა ბევრი დარღვევა, მიუხედავად ამისა 1991 წლამდე ჯილდო გაიცემოდა.
1992–1996
რედაქტირებაკვიპროსის ფეხბურთის ფედერაციამ გამოთქვა პროტესტი, რომლის მიხედვითაც პრიზი უნდა მიეღო კვიპროსელ ფეხბურთელს, რომელსაც 40 გოლი ჰქონდა აქტივში (თუმცა ოფიციალურ ბომბარდირებს 19-19 გოლი ჰქონდათ გატანილი). ამის გამო 1991 დან 1996 წლამდე მიუხედავად გამარჯვებულების გამოვლენისა დაჯილდოება არ ჩატარებულა, თუმცა „ადიდასი“ გამარჯვებულებს აძლევდა არაოფიციალურ ჯილდოს. ჯილდო არ მიუღია ქართველ ზვიად ენდელაძესაც, რომელმაც ზესტაფონის „მარგვეთის“ რიგებში 40 გოლის გატანა შეძლო.
1997–დღემდე
რედაქტირება1996–97 წლების სეზონიდან, „ევროპის სპორტულმა მედიამ“(ინგლ. European Sports Media) ოქროს ბუცის დაპატრონების შანსი გაუზარდა ისეთ ფეხბურთელებს, რომელთაც უფრო რთულ ჩემპიონატში გაჰქონდათ ბევრად ნაკლები გოლი. ახალი ქულათა სისტემის მიხედვით ეს დონე განისაზვრა უეფას არეალში მყოფი გუნდების ჩემპიონატებში მოთამაშე კლუბების ბოლო ხუთი წლის კოეფიციენტზე. უეფას რეიტინგით ხუთ საუკეთესო ჩემპიონატში გატანილი გოლი ჩაითვლება ორ ქულად, ექვსიდან 21-ემდე კი 1.5 ქულად,[3] ყველა დანარჩენი 1 ქულად. 1 ქულიანებს შორის არის საქართველოც, რომელიც 42-ე ადგილზეა. ასე და ამგვარად უფრო ძლიერ ჩემპიონატში გატანილი გოლი უფრო მეტი ქულით ფასდება და შესაძლებელია ნაკლები გოლით გახდეს ფეხბურთელი ოქროს ბუცის მფლობელი.[4]
გამარჯვებულები
რედაქტირებაგამარჯვებულები 1967–2014
რედაქტირება
.jpg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
არაერთგზის გამარჯვებულები
რედაქტირებამხოლოდ ლიონემ მესიმ და კრიშტიანუ რონალდუმ შეძლეს ევროპის ოქროს ბუცის ნომინაციაში სამჯერ გამარჯვება. ცხრა ფეხბურთელმა შეძლო ჯილდოს 2-ჯერ მოპოვება. გერდ მიულერი იყო პირველი ვინც 2-ჯერ მოიგო ეს პრიზი 1969–70 და 1971–72 წლების სეზონებში. ალი მაკ-კოისტი (1991–92 და 1992–93), ტიერი ანრი (2003–04 და 2004–05) და ლიონელ მესი (2011–2012 და 2012–2013), მხოლოდ მათ შეძლეს ჯილდოს ზედიზედ 2 სეზონში მოპოვება. დიეგო ფორლანი („ვილიარეალი“ და „ატლეტიკო“ მადრიდი) და მარიო ჟარდელი („პორტუ“ და „სპორტინგი“), მხოლოდ მათ აქვთ 2-ჯერ მოგებული ევროპის ოქროს ბუცი ერთი და იგივე ლიგის 2 კლუბში. კრიშტიანუ რონალდუ არის პირველი და ერთადერთი ფეხბურთელი, რომელმაც შეძლო პრიზის მოპოვება ორ სხვადასხვა ლიგის კლუბში, „მანჩესტერ იუნაიტედი“ ინგლისის პრემიერ ლიგიდან და მადრიდის „რეალი“ ესპანეთის ლა ლიგიდან.
| მოთამაშე | No. | სეზონი |
|---|---|---|
 კრიშტიანუ რონალდუ
|
3 | 2007–08, 2010–11, 2013–14* |
| ლიონელ მესი
|
3 | 2009–10, 2011–12, 2012–13 |
| ეუსებიო
|
2 | 1967–68, 1972–73 |
 გერდ მიულერი
|
2 | 1969–70, 1971–72 |
 დუდუ გეორგესკუ
|
2 | 1974–75, 1976–77 |
| ფერნანდო გომესი
|
2 | 1982–83, 1984–85 |
 ალი მაკ-კოისტი
|
2 | 1991–92, 1992–93 |
 მარიო ჟარდელი
|
2 | 1998–99, 2001–02 |
 ტიერი ანრი
|
2 | 2003–04, 2004–05* |
 დიეგო ფორლანი
|
2 | 2004–05*, 2008–09 |
| * | გაზიარებული ტიტული |
კლუბის მიხედვით
რედაქტირება| კლუბი | ჯამში | მოთამაშე |
|---|---|---|
| დინამო ბუქარესტი
|
4 | 3 |
 ბარსელონა
|
4 | 2 |
| რეალ მადრიდი
|
3 | 2 |
| პორტუ
|
3 | 2 |
 ლივერპული
|
2 | 2 |
| სპორტინგი ლისაბონი
|
2 | 2 |
 ცსკა სოფია
|
2 | 2 |
 აიაქსი ამსტერდამი
|
2 | 2 |
| რეინჯერსი
|
2 | 1 |
| ბენფიკა
|
2 | 1 |
| ბაიერნი მიუნხენი
|
2 | 1 |
| არსენალი
|
2 | 1 |
| მარსელი
|
1 | 1 |
 ომონია ნიქოზია
|
1 | 1 |
 რაპიდი ვენა
|
1 | 1 |
| ალკმარი
|
1 | 1 |
.svg){kind=small} ლიერსი
|
1 | 1 |
| ბოტევი პლოვდივი
|
1 | 1 |
| ავსტრია ვენა
|
1 | 1 |
 გალათასარაი
|
1 | 1 |
.svg){kind=small} ცრვენა ზვეზდა
|
1 | 1 |
 პორთმადოგი
|
1 | 1 |
 ჰომეთმენი ბეირუთი
|
1 | 1 |
 ზესტაფონი
|
1 | 1 |
| ვიტესი
|
1 | 1 |
| სანდერლენდი
|
1 | 1 |
| დეპორტივო ლა-კორუნია
|
1 | 1 |
| ვილიარეალი
|
1 | 1 |
 ფიორენტინა
|
1 | 1 |
| რომა
|
1 | 1 |
| მანჩესტერ იუნაიტედი
|
1 | 1 |
| ატლეტიკო მადრიდი
|
1 | 1 |
ეროვნების მიხედვით
რედაქტირება| ეროვნება | ჯამში | მოთამაშე(ები) |
|---|---|---|
| პორტუგალია
|
7 | 3 |
| ნიდერლანდები
|
4 | 4 |
| რუმინეთი
|
4 | 3 |
| არგენტინა
|
4 | 2 |
| ბულგარეთი
|
3 | 3 |
| ბრაზილია
|
3 | 2 |
| ურუგვაი
|
3 | 2 |
| უელსი
|
2 | 2 |
| იტალია
|
2 | 2 |
| იუგოსლავია
|
2 | 2 |
| საფრანგეთი
|
2 | 1 |
| გერმანია
|
2 | 1 |
| შოტლანდია
|
2 | 1 |
| ავსტრია
|
2 | 2 |
| კვიპროსი
|
1 | 1 |
| ბელგია
|
1 | 1 |
 მექსიკა
|
1 | 1 |
| სომხეთი
|
1 | 1 |
| საქართველო
|
1 | 1 |
 საბერძნეთი
|
1 | 1 |
.svg){kind=small} ინგლისი
|
1 | 1 |
| თურქეთი
|
1 | 1 |
 შვედეთი
|
1 | 1 |
საფეხბურთო ლიგის მიხედვით
რედაქტირება| საფეხბურთო ლიგა | ჯამში |
|---|---|
| ესპანეთი
|
8 |
| პორტუგალია
|
7 |
| ინგლისი
|
5 |
| ნიდერლანდი
|
4 |
| ბულგარეთი
|
3 |
| რუმინეთი
|
3 |
| ავსტრია
|
2 |
| გერმანია
|
2 |
| იტალია
|
2 |
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Golden Boot («Soulier d’Or») Awards
- ↑ Golden Boot: The Quotients Decide It All. soccerphile.com. ციტირების თარიღი: 20 February 2008.
- ↑ European Golden Shoe. European Sports Magazine. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 სექტემბერი 2019. ციტირების თარიღი: 19 ივნისი 2012.
- ↑ Who will win the European Golden Shoe. FIFA (13 მარტი 2012). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-05-04. ციტირების თარიღი: 19 ივნისი 2012.
- ↑ Phillips nets Golden prize. BBC Sport (29 ივლისი 2000). ციტირების თარიღი: 23 თებერვალი 2008.
- ↑ Larsson wins Golden Shoe. BBC Sport (17 ივნისი 2001). ციტირების თარიღი: 27 თებერვალი2008.
- ↑ Golden Shoe award winners. European Sports Magazines. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 სექტემბერი 2019. ციტირების თარიღი: 7 მარტი 2008.
- ↑ Henry set for golden shoe. BBC Sport (24 მაისი 2004). ციტირების თარიღი: 23 თებერვალი 2008.
- ↑ Luca Toni. World Soccer Magazine (28 თებერვალი 2007). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-06-29. ციტირების თარიღი: 12 დეკემბერი 2010.
- ↑ Totti crowned Europe's top scorer. UEFA (18 ივნისი 2007). ციტირების თარიღი: 23 თებერვალი 2008.
- ↑ Ronaldo scoops ESM Golden Shoe. UEFA (17 ივნისი 2008). ციტირების თარიღი: 17 ივნისი 2008.
- ↑ Forlán claims Golden Shoe and Pichichi awards. UEFA (1 ივნისი 2009). ციტირების თარიღი: 1 ივნისი 2009.
- ↑ Messi wins ESM Golden Shoe. World Soccer Magazine (18 მაისი 2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-10-06. ციტირების თარიღი: 12 ნოემბერი 2010.
- ↑ Golden Shoe. euroTopFoot (15 მაისი 2011). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-05-13. ციტირების თარიღი: 20 მაისი 2011.
- ↑ Golden Shoe. euroTopFoot (15 მაისი 2012). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-28. ციტირების თარიღი: 30 სექტემბერი 2012.
- ↑ Golden Shoe. euroTopFoot. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-28.