ვიკიპედია

გაეროს ქალთა ორგანიზაცია

გაეროს ქალთა ორგანიზაცია (ინგლ. United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women ან UN Women) — გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ერთეული, რომელიც ეფუძნება გენდერულ თანასწორობას და ქალთა გაძლიერებას. გაეროს ქალთა ორგანიზაცია შეიქმნა იმისათვის, რომ დააჩქარონ მსოფლიოში ქალების საჭიროებების დაკმაყოფილების პროცესი, აღმოფხვრან გენდერული სტერეოტიპები და მიაღწიონ გენდერულ თანასწორობას.


გაეროს ქალთა ორგანიზაცია
UN Women
ორგანიზაციის ტიპი ერთეული
შემოკლებით UN Women
თავმჯდომარე სიმა სამი ბაჰოუსი
სტატუსი აქტიური
დაარსებულია 2 ივლისი, 2010
ვებ-საიტი unwomen.org

გაეროს ქალთა ორგანიზაცია მხარს უჭერს გაეროს წევრ სახელმწიფოებს, როდესაც ისინი ადგენენ სტანდარტებს გენდერული თანასწორობის მისაღწევად. გაეროს ქალთა ორგანიზაცია თანამშრომლობს მთავრობებთან და სამოქალაქო საზოგადოებებთან, რათა შეიმუშაონ კანონები, პოლიტიკა, პროგრამები და მომსახურება, რომლებიც საჭირო სტანდარტების ეფექტურად დანერგვას ემსახურება. ის გლობალურად მუშაობს, რათა მდგრადი განვითარების მიზნების ხედვა რეალობად აქციოს ქალებისთვისა და გოგონებისთვის.

ორგანიზაცია ფოკუსირებულია ოთხ სტრატეგიულ პრიორიტეტზე:

  1. ქალები ხელმძღვანელობენ, მონაწილეობენ და თანაბარ სარგებელს იღებენ მმართველობის სისტემებით.
  2. ქალებს აქვთ შემოსავლის უსაფრთხოება, ღირსეული სამუშაო და ეკონომიკური ავტონომია.
  3. ყველა ქალი და გოგონა ცხოვრობს ყოველგვარი ძალადობისგან თავისუფალი ცხოვრებით.
  4. ქალები და გოგონები დიდ გავლენას ახდენენ მდგრადი მშვიდობისა და მდგრადობის დამკვიდრებაში და თანაბარ სარგებელს იღებენ ბუნებრივი კატასტროფებისა და კონფლიქტების პრევენციისგან.

ისტორია

რედაქტირება

გაეროს გენერალური ასამბლეის 63/311 რეზოლუციის საპასუხოდ, 2010 წლის იანვარში გენერალურმა მდივანმა წარადგინა ანგარიში A/64/588, სახელწოდებით ყოვლისმომცველი წინადადება გენდერული თანასწორობისა და ქალთა გაძლიერების კომპეტენტური ერთეულისთვის.

თავის მოხსენებაში გენერალურმა მდივანმა განაცხადა, რომ გაეროს სისტემის სხვა ნაწილებზე გენდერული თანაასწორორბისა და ქალთა გაძლიერების ხელშეწყობაში პასუხსიმგებლობის თავიდან აცილების ნაცვლად, ახალი ორგანიზაცია უფრო მეტად უნდა ფოკუსირებულიყო და ზეგავლენა გაეძლიერებინა გაეროს მთელ სისტემაზე.

გარდა ამისა, გენერალურმა მდივანმა პან გი მუნმა დაადგინა, რომ წელიწადში დაახლოებით 125 მილიონი აშშ დოლარი იყო საჭირო ოპერაციული ხარჯებისა და სტარტაპებისთვის ქვეყნის, რეგიონებისა და შტაბების დონეზე.

მრავალწლიანი მოლაპარაკებების შემდეგ გაეროს წევრ ქვეყნებს, ქალთა ჯგუფებსა და სამოქალაქო საზოგადოებას შორის, 2010 წლის 2 ივლისს გენერალურმა ასამბლეამ ერთხმად მიიღო რეზოლუცია 64/289, რის შედეგადაც შეიქმნა გაეროს ქალთა ორგანიზაცია ქალთა წინსვლის განყოფილების (DAW), ქალთა განვითარების საერთაშორისო კვლევისა და ტრენინგის ინსტიტუტის (INSTRAW, დაარსდა 1976 წელს) შერწყმით.

გენერალურმა მდივანმა პან გი მუნმა მოძრაობის დაარსებისთანავე განაცხადა, რომ:

 
„მადლიერია წევრი სახელმწიფოების, რადგან ეს მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგეს მსოფლიოს ქალებისა და გოგონებისთვის. გაეროს ქალთა ორგანიზაცია მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს გაეროს მცდელობებს გენდერული თანასწორობის უზრუნველსაყოფად, შესაძლებლობების გაფართოებისა და დისკრიმინაციის აღმოსაფხვრელად მთელ მსოფლიოში.“

2010 წლის 14 სექტემბერს ცნობილი გახდა, რომ ჩილეს ყოფილი პრეზიდენტი მიშელ ბაჩელეტი დაინიშნა გაეროს ქალთა ორგანიზაციის ხელმძღვანელად. სხვადასხვა ქვეყნებმა მხარი დაუჭირეს ორგანოს შექმნას და მიესალმნენ ბაჩელეტს, როგორც ორგანიზაციის ხელმძღვანელს. გაეროს 65-ე გენერალური ასამბლეის გახსნისას გენერალური დებატების დროს, მსოფლიო ლიდერებმა მოიწონეს ორგანოს შექმნის იდეა და მისი განზრახვა — „ქალების გაძლიერება“, ასევე მიესალმნენ ბაჩელეტის, როგორც პირველი ხელმძღვანელის თანამდებობას.[1] 2011 წლის 11 მარტს კანადელი ჯონ ჰენდრა და ინდოელი ლაქშმი პური დაინიშნა გაეროს გენერალური მდივნის თანაშემწის დონეზე აღმასრულებელი დირექტორის პირველ მოადგილედ.[2]

2020 წლის 14 ივლისს, სტამბოლში, გაეროს ქალთა ორგანიზაციამ და გაეროს მოსახლეობის ფონდმა დაიწყო სამწლიანი რეგიონალური პროგრამა გენდერული სტერეოტიოებისა და ძალადობის აღმოსაფხვრის მიზნით. პროგრამა განხორციელდება აღმოსავლეთ პარტნიორობის 6 ქვეყანაში: აზერბაიჯანში, ბელარუსში, მოლდოვაში, საქართველოში, სომხეთსა და უკრაინაში.

სტრუქტურა და ფუნქციონირება

რედაქტირება

დადგენილება 64/289 განსაზღვრავს, რომ საწარმოს უნდა ხელმძღვანელობდეს გენერალური მდივნის მოადგილე, რომელსაც დანიშნავს გენერალური მდივანი წევრ ქვეყნებთან კონსულტაციით, ოთხი წლის ვადით, ერთი ვადით განახლების შესაძლებლობით.

ორგანიზაციას მართავს მთავრობათაშორისი სტრუქტურა, რომელიც პასუხისმგებელია ნორმატიული და ოპერატიული პოლიტიკის ხელმძღვანელობაზე. გენერალური ასამბლეა, ეკონომიკური და სოციალური საბჭო და ქალთა სტატუსის კომისია (CSW) წარმოადგენს მმართველობით სტრუქტურას, რომელიც განსაზღვრავს სუბიექტის ნორმატიული პოლიტიკის სახელმძღვანელო პრინციპებს.

მთავრობათაშორის მმართველობით სტრუქტურაში შედის გენერალური ასამბლეა, ეკონომიკური და სოციალური საბჭო და ორგანიზაციის აღმასრულებელი საბჭო. ეს უკანასკნელი ორმოცდაერთი წევრისგან შედგება, რომლებიც აირჩევა ეკონომიკური და სოციალური საბჭოს მიერ სამი წლის ვადით და განაწილებულია შემდეგნაირად:

  • ათი აფრიკის სახელმწიფოთა ჯგუფიდან
  • ათი აზიის სახელმწიფოთა ჯგუფიდან
  • ოთხი აღმოსავლეთ ევროპის სახელმწიფოთა ჯგუფიდან
  • ექვსი ლათინური ამერიკისა და კარიბის სახელმწიფოთა ჯგუფიდან
  • ხუთი დასავლეთ ევროპისა და სხვა სახელმწიფოთა ჯგუფიდან
  • ექვსი წევრი ქვეყნებიდან. ოთხი ადგილი შეირჩევა გაეროს ქალთა ორგანიზაციის ათი ყველაზე ფართო მიმწოდებლისგან. დარჩენილი ორი ადგილი დაეთმობა ორ განვითარებად ქვეყანას, რომლებიც არ არიან DAC/OECD-ს წევრები.

ყველა ნორმატიული პროცესის დასაფინანსებლად საჭირო რესურსები მიიღება პირის რეგულარული ბიუჯეტიდან და ამტკიცებს გენერალურ ასამბლეას, ხოლო მომსახურების ოპერატიული პროცესებისა და საქმიანობის ბიუჯეტი ყველა დონეზე ფინანსდება ნებაყოფლობითი შენატანებით და ამტკიცებს გაეროს ქალთა ორგანიზაციის აღმასრულებელი საბჭო.[3]

აღმასრულებელი საბჭოს შემადგენლობა

რედაქტირება

2020 წლის აღმასრულებელი საბჭო შემადგენლობა:[4]

მანდატები

რედაქტირება

გაეროს ქალთა ორგანიზაციის მანდატი და ფუნქციები მოიცავს გენდერულ საკითხებში სპეციალური მრჩეველის აპარატის, ქალთა განვითარების განყოფილების, გაეროს ქალთა განვითარების ფონდის ქალთა და საერთაშორისო კვლევებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მანდატებსა და ფუნქციებს.

გარდა ამისა, სუბიექტმა უნდა წარმართოს და ხელი შეუწყოს გაეროს სისტემის ანგარიშვალდებულებას გენდერული თანასწორობისა და ქალთა გაძლიერების საკითხებში. გაეროს ქალთა ორგანიზაციის მიზანია გაზარდოს ძალისხმევა გაეროს სისტემის სხვა ნაწილების მიერ (როგორიცაა UNICEF, UNDP და UNFPA), რომლებიც გააგრძელებენ გენდერულ თანასწორობასა და ქალთა გაძლიერებისათვის პასუხისმგებლობით მუშაობას.

64/289 რეზოლუციის დებულებების შესაბამისად, გაეროს ქალთა ორგანიზაცია იმუშავებს გაეროს წესდებისა და პეკინის დეკლარაციისა და სამოქმედო პლატფორმის ფარგლებში.

გაეროს ქალთა ორგანიზაციის ძირითადი თემატური მიმართულებებია:

  • ლიდერობა და პოლიტიკური მონაწილეობა[5]
  • ეკონომიკური გაძლიერება [6]
  • ქალთა მიმართ ძალადობის დასრულება[7]
  • ჰუმანიტარული მოქმედება[8]
  • მშვიდობა და უსაფრთხოება[9]
  • მმართველობა და ეროვნული დაგეგმვა[10]
  • 2030 წლის მდგრადი განვითარების დღის წესრიგი[11]
  • აივ ინფექცია და შიდსი[12]

2013 წლის ბოლოს Ogilvy & Mather-ის მიერ შეიქმნა რამდენიმე რეკლამა გუგლის საძიებო სისტემის დახმარებით. რეკლამაში წარმოდგენილი იყო ოთხი გოგონა, რომელსაც პირი დაფარული ჰქონდათ გუგლის საძიებო სისტემაში არსებული სექსისტური ფრაზებით. მაგალითას, როგორიცაა: „ქალი უნდა დარჩეს სამზარეულოში“. ეს კამპანია გააკეთეს გაბატონებული სექსიზმისა და პატრიარქატის ხაზგასასმელად.[13]

ასევე 2013 წლის ბოლოს გაეროს ქალთა ორგანიზაციამ შექმნა კონსტიტუციური მონაცემთა ბაზა, რომელიც შეისწავლის კონსტიტუციებს გენდერული ობიექტივიდან. ამ ტიპის პირველ მონაცემთა ბაზაში მოცემულია პრინციპები და წესები, რომლებიც გარანტირებს, უარყოფს ან იცავს ქალებისა და გოგონების უფლებებს მთელს მსოფლიოში. ეს ინსტრუმენტი ყოველწლიურად განახლდება გენდერული თანასწორობისა და ადამიანის უფლებათა დამცველებისთვის. ის გთავაზობთ სრულყოფილ მიმოხილვას ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის დებულებების არსებული სტატუსის შესახებ მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში. მომხმარებლებს შეუძლიათ მოძებნონ მონაცემთა ბაზა საკვანძო სიტყვით, ხოლო სამართლებრივი დებულებები დაჯგუფებულია 16 კატეგორიად, რომლებიც ყურადღებით განისაზღვრა კონსტიტუციების გადახედვის შედეგად.[14]

2015 წელს აღინიშნა მრავალი მნიშვნელოვანი ეტაპი, როგორიცაა ქალთა მეოთხე მსოფლიო კონფერენციის მე -20 წლისთავი და პეკინის დეკლარაციისა და სამოქმედო პლატფორმის მიღება.[15]

გაეროს ქალთა ორგანიზაციამ აქტიური როლი შეასრულა მთავრობათაშორის მოლაპარაკებებსა და პროცესებში, მათ შორის 2015 წლის ივლისში ადის-აბებაში განვითარების კონფერენციის დაფინანსებაში, რომლის თემაც იყო გენდერული თანასწორობის დაფინანსებისა და განვითარების დაგეგმვაში ჩართვის აუცილებლობის შესახებ.[16]

მიზნები

რედაქტირება
 
მდგრადი განვითარების მიზანი № 5: გენდერული თანასწორობა

გაეროს ქალთა ორგანიზაცია უფლებამოსილია:[17]

  • ხელი შეუწყონ მთავრობათაშორის ორგანოებს, როგორიცაა ქალთა სტატუსის კომისია, პოლიტიკის, გლობალური სტანდარტებისა და ნორმების შემუშავებაში.
  • დაეხმაროს გაეროს წევრ ქვეყნებს ზემოაღნიშნული სტანდარტების დანერგვაში, უზრუნველყონ შესაბამისი ტექნიკური და ფინანსური დახმარება იმ ქვეყნებისთვის, რომლებიც ამას ითხოვენ და სამოქალაქო საზოგადოებასთან ეფექტურად ითანამშრომლონ.
  • წევრ სახელმწიფოებს საშუალება მისცეს, რომ თვითონ აგონ პასუხი საკუთარი ვალდებულებებით გენდერული თანასწორობის შესახებ.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ General Debate: 65th Session. Gadebate.un.org (2010-09-29). ციტირების თარიღი: 2011-03-11
  2. ↑ UN Women Assistant Secretaries-General Appointed.
  3. ↑ Resolution on 64/289 on system-wide coherence.. United Nations General Assembly (2010-07-21). ციტირების თარიღი: 2011-03-13
  4. ↑ Executive Board. UN Women (2010-11-10). ციტირების თარიღი: 2015-11-05
  5. ↑ UN Women Leadership and political participation, November 5, 2015.
  6. ↑ UN Women Economic Empowerment, UN Women, November 5, 2015.
  7. ↑ UN Women Ending Violence against Women, November 5, 2015.
  8. ↑ UN Women Humanitarian Action, UN Women, November 5, 2015.
  9. ↑ UN Women Peace and Security, UN Women, November 5, 2015.
  10. ↑ UN Women Governance and National Planning, UN Women, November 5, 2015.
  11. ↑ UN Women 2030 Sustainable Development Agenda დაარქივებული 2020-09-21 საიტზე Wayback Machine. , UN Women, November 5, 2015.
  12. ↑ UN Women Leadership and political participation, UN Women, November 5, 2015.
  13. ↑ Google's auto-complete spells out our darkest thoughts, The Guardian, Oct 22, 2013.
  14. ↑ UN Women Constitutional Database UN Women, December 13, 2013
  15. ↑ Beijing+20 UN Women, March 23, 2015
  16. ↑ Financing for Gender Equality In Focus UN Women, November 5, 2015
  17. ↑ Frequently Asked Questions. UN Women - Asia and the Pacific. ციტირების თარიღი: 20 September 2016
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=გაეროს_ქალთა_ორგანიზაცია&oldid=4665010“-დან