აფხაზეთის მმართველთა სია
(გადამისამართდა გვერდიდან აფხაზეთის მთავრები)
აფხაზეთის მმართველთა სია — სტატიაში წარმოდგენილია აფხაზეთის მმართველთა სია, რომლის დადგენაც ხდება ქართული ავთენტური წყაროებისა და უცხოური წყაროების დამხარებით.
აფხაზეთის მმართველთა სია
მთავარი სტატია: ლაზიკის სამეფო, აფხაზთა სამეფო, აფხაზთა მეფეთა დივანი და აფხაზეთის სამთავრო.| ტიტული | სახელი | მმართველობის წლები |
დინასტია |
|---|---|---|---|
| ა. ლაზეთის მთავარნი (პატრიკიოსნი)[1] |
1. ანოსი I | ანოსიდები | |
| 2. ღოზარი I | |||
| 3. იუსტინე I | |||
| 4. ფინიკტიოსი I | |||
| 5. გრიგოლ I | (668 წლამდე) | ||
| 6. ბარნუკი ანუ ლებარნუკი I | (668 წ.) | ||
| 7. დემეტრე I | |||
| 8. გიორგი I | (697 წ.) | ||
| ბ. აფხაზეთის მხარეთა ერისთავნი[1] |
9. თეოდოსი I | ||
| 10. კოსტანტი I | |||
| 11. ლეონ I | (720/730–740 წ.) | ||
| 12. თეოდორე I | |||
| 13. კოსტანტი II | |||
| 14. ლეონ II | (753–786 წ.) | ლეონიდები | |
| გ. დასავლეთ საქართველოს („აფხაზეთის“) მეფენი[1] |
14. ლეონ II | (786–798 წ.) | |
| 15. თეოდოსი II | (798–825 წ.) | ||
| 16. დემეტრე II | (825–861 წ.) | ||
| 17. გიორგი II აღწეფელი | (861–868 წ.)[ა] | ||
| 20. ბაგრატ I | (881/?–893 წ.) | ||
| 21. კოსტანტი III | (893–922 წ.) | ||
| 22. გიორგი II 22ა. ბაგრატ II |
(922–957 წ.) (თანა-მეფე) | ||
| 23. ლეონ III | (957–967 წ.) | ||
| 24. დემეტრე II | (967–975 წ.) | ||
| 25. თეოდოსი III | (975–978 წ.) | ||
| მეფე სრულიად საქართველოსი, საქართველოს გამაერთიანებელი. |
ბაგრატ III | (978–1014 წ.) | ბაგრატიონები |
| 1008 წლიდან აფხაზეთი საქართველოს სამეფოს შემადგენლობაშია, ბაგრატიონთა პროტექტორატის ქვეშ. | |||
| ერისთავები (მმართველები) და აფხაზეთის მფლობელი მთავრები შარვაშიძეები დინასტიიდან[2] Таблица А[ბ] |
1. არღუნაი, ერისთავი (მმართველი) | ~ (1412–1444) | შარვაშიძეები (აფხ. Чачба, მეგრ. შარაშია) |
| 2. რაბია, მფლობელი | ~ (1459–1461) | ||
| 3. სოლომონ (I), მფლობელი | ~ (1491–1495) | ||
| 4. არზაყან, მფლობელი | ~ (1491–1520) | ||
| 5. ბესლაკო, მფლობელი | ~ (1550–1580) | ||
| 6. ყარაბეი, მფლობელი | ~ (1580–1630) | ||
| 7. პუტო (პუტუ), მფლობელი | ~ (1600–1630) | ||
| 8. ბესლაკო, მფლობელი | ~ (1627–1650) | ||
| 9. სოლომონ (II), მფლობელი | ~ (1627–1650) | ||
| 10. სეტემან, მფლობელი | ~ (1627–1650) | ||
| 11. სუსტან (სუსტარ, გიორგი I), მფლობელი | ~ (1650–1670) | ||
| 12. ზეგნაყ, მფლობელი | ~ (1665–1700) | ||
| 13. სარეხ (სორეხ), მფლობელი | ~ (1660–1680) | ||
| 14. როსტომ (როსტო), მფლობელი | ~ 1676 | ||
| 15. ჯიქეშია (დგეშა), მფლობელი | ~ (1700–1710) | ||
| 16. ყვაპ (ყვაპუ), სამურზაყანოს მმართველი | ~ (1680–1704) | ||
| 17. ჰამიდ (ლევან), მფლობელი | ~ 1730 | ||
| 18. მურზაყან, სამურზაყანოს მმართველი | ~ (1700–1704) | ||
| 19. მანუჩარ (სულეიმან-ფაშა), მფლობელი | (1731–1770) | ||
| 20. ზურაბ, მფლობელი | ~ (1770–1780) | ||
| 21. ხუტუნია, სამურზაყანოს მმართველი | ?–1757 | ||
| 22. ქელეშ-ბეი (ქეილაშ აჰმედ-ბეგი), მფლობელი | (1780–1808) | ||
| 23. ლევან, სამურზაყანოს მმართველი | ?–1814 | ||
| 24. ასლან-ბეი (I), მფლობელი | (1808–1810) | ||
| 25. გიორგი (II) (სეფერ-ბეი), მფლობელი | (1810–1821) | ||
| 26. დიმიტრი (ომარ-ბეი), მფლობელი | (1821–1822) | ||
| 27. მიხეილ (ჰამუთ-ბეი), მფლობელი | (1822–1864) | ||
| 28. გიორგი (III), მფლობელი | (1866) | ||
| 1864 წლის 24 ივნისს გაუქმდა და შეუერთდა რუსეთის იმპერიას. | |||
| აფხაზეთის მთავრობის პრეტენდენტები | გიორგი მიხეილის ძე შარვაშიძე | ივლისი, 1866–1918 | შარვაშიძეები |
| კონსტანტინე იოსების ძე შარვაშიძე | 1918–1973 | ||
| გიორგი კონსტანტინეს ძე შარვაშიძე | 1973-2010 | ||
| თეიმურაზ გიორგის ძე შარვაშიძე | |||
შენიშვნები
ლიტერატურა
- ქართულენოვანი
- ლორთქიფანიძე მ., ფეოდალური საქართველოს პოლიტიკური გაერთიანება, თბ., 1963.
- ლორთქიფანიძე მ., „ეგრის-აფხაზეთის სამეფო“, საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. II, თბ., 1973.
- Анчабадзе З., Из истории средневековой Абхазии (VI-XVII вв.), Сухуми, 1959
- ინგოროყვა პ. გიორგი მერჩულე, თბ. 1954.
- ჯავახიშვილი ივ., ქართველი ერის ისტორია, ტ. II, თბ., 1965.
- თაყაიშვილი ე., რას შეიცავდა ეგრეთ წოდებული აფხაზეთის ისტორია ბაგრატ მეფისა, საისტორიო მასალანი, თბ., 1912
- მიბჩუანი თ., აფხაზეთის მეფეები და მთავრები, თბ., 1997
- უცხოენოვანი
- Nodar Assatiani et Alexandre Bendianachvili, Histoire de la Géorgie, Paris, l'Harmattan, 1997, 335 p. [détail des éditions] (ISBN 2-7384-6186-7)
- Marie-Félicité Brosset Histoire de la Géorgie : Additions et Eclaircissements, Additions IX : « Rois des Aphkazes », p. 174 & « Tableau généalogique des rois d’Aphkazie, d’après les sources géorgiennes », p. 175.
- Christian Settipani, Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs. Les princes caucasiens et l'Empire du vie au ixe siècle, Paris, de Boccard, 2006, 634 p. (ISBN 978-2-7018-0226-8), p. 454-465, « Les princes d'Abasgie ».
- Cyrille Toumanoff, Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle : Tables généalogiques et chronologiques, Rome, 1990, p. 529-530 et 534-535.
რესურსები ინტერნეტში
- ვახუშტი „საქართველოს ისტორია“ დაარქივებული 2023-01-16 საიტზე Wayback Machine. , გამოცემა გ. დ. ქართველიშვილისა. განმარტებული და შევსებული ახლად შეძენილის არხეოლოგიურისა და ისტორიულის ცნობებით დ. ზ. ბაქრაძის მიერ. ტფილისი, 1885. გვ. 321–323. I. აფხაზეთი.
სქოლიო
- ↑ 1.0 1.1 1.2 პავლე ინგოროყვა – თავი მეოთხე: დასავლეთ საქართველოს ფეოდალური სახელმწიფო («აფხაზთა სამეფო») და ცნობები მის შესახებ გიორგი მერჩულის ძეგლში: 2) დასავლეთ საქართველოს „აფხაზეთის სამეფოს“ დაარსების ისტორიისათვის. გვ. 189–218.
- ↑ Юрий Чиковани „Род Абхазских Князей Шервашидзе“ (Историко-генеалогическое исследование): Эриставы (Правители) и Владетельные князья Абхазии из династии Шервашидзе (Шарвашидзе). “Универсал” Тбилиси, 2007.