ამალთეა (თანამგზავრი)
ამალთეა (ძვ. ბერძნ. Ἀμάλθεια), იუპიტერ V (სიმბოლო: .svg){kind=small}
) — ციური სხეული, პლანეტა იუპიტერის ბუნებრივი თანამგზავრი, რომელიც შედის იუპიტერის შიდა თანამგზავრთა ჯგუფში. პლანეტიდან დაშორებულია 181 ათ. კმ-ით, გარემოქცევის პერიოდია 11 სთ 57.5 წთ, დიამეტრი — დაახლოებით 160 კმ, საშუალო ვარსკვლავიერი სიდიდე — 13.
| ამალთეა | ||||
|---|---|---|---|---|
 იუპიტერის თანამგზავრის ფოტოები | ||||
| სხვა სახელები | იუპიტერ V | |||
| აღმოჩენა | ||||
| აღმომჩენი | ედვარდ ემერსონ ბარნარდი | |||
| აღმოჩენის თარიღი | 9 სექტემბერი, 1892 | |||
| ორბიტალური მახასიათებლები | ||||
| პერიაფსიდა | 181150 კმ | |||
| აპოაფსიდა | 182840 კმ | |||
| ორბიტის საშუალო რადიუსი (r) | ≈181366 კმ | |||
| ორბიტის ექსცენტრისიტეტი (e) | ≈0.00319 | |||
| გარშემოვლის სიდერული პერიოდი | 0.49817943 დღე | |||
| ორბიტალური სიჩქარე (v) | 26.57 კმ/წმ | |||
| დახრილობა (i) | 0.374°±0.002° | |||
| ვისი თანამგზავრია | იუპიტერი | |||
| ფიზიკური მახასიათებლები | ||||
| ზომები | 250×146×128 კმ | |||
| საშუალო რადიუსი | 83.5±2.0 კმ | |||
| მოცულობა (V) | ≈2.43×106 კმ³ | |||
| მასა (m) | ≈2.08×1018 კგ | |||
| საშუალო სიმკვრივე () | ≈0.857 გ/სმ³ | |||
| თავისუფალი ვარდნის აჩქარება ეკვატორზე (g) | ≈0.020 სმ/წმ² | |||
| ალბედო | 0.090±0.005 | |||
| ხილული ვარსკვლავური სიდიდე | 14.1 | |||
| ტემპერატურა | ||||
| ||||
| ზედაპირის ტემპერატურა |
| |||
|
| ||||
ამალთეა  ვიკისაწყობში | ||||
ამალთეა არასწორი ფორმისაა (მისი გრძელი ღერძი ორჯერ მეტია მოკლე ღერძზე) და კრატერებითაა მოფენილი. მის მუქ წითელ ზედაპირზე ღია ლაქები გამოირჩევა. თუ ვიმსჯელებთ მისი დაბალი სიმკვრივით, ამალთეა ძირითადად შედგება ფხვიერი წყლის ყინულისგან[1]. ის იმდენად ახლოსაა იუპიტერთან, რომ მისგან ჩანს როგორც უზარმაზარი უზარმაზარი დისკი, რომლის დიამეტრი 46 გრადუსია. მის ორბიტაში მოქცეულია „ამალთეას ქსელის რგოლი“, რომელიც წარმოიქმნება მისი ზედაპირის მტვრისგან[2][3].
ამალთეა აღმოაჩინა 1892 წლის 9 სექტემბერს ედვარდ ემერსონ ბარნარდმა. იგი ატარებს ნიმფის (ან თხის) ამალთეას სახელს ბერძნული მითოლოგიიდან. იგი ახლო მანძილზე გადაიღეს კოსმოსურმა ხომალდებმა ვოიაჯერ 1 და ვოიაჯერ 2 (1979), ასევე გალილეოს კოსმოსური ხომალდი (იუპიტერის სისტემაში მოქმედი 1995 წლიდან 2003 წლამდე).
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 348.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- Amalthea. Jupiter V. Views of the Solar System. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-08-12. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
- Amalthea: Overview. NASA: Solar System Exploration. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-10-09. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
- Amalthea. NASA photojournal. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-12-31.
- Amalthea. International Astronomical Union. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-08-27. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
- Amalthea. Encyclopædia Britannica. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-10-17. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
- Armstrong T. et al.. (2003-12-09) Results from the Galileo Energetic Particle Detector During the Amalthea Encounter of November 5th, 2002. galileo.ftecs.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-10-17. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
- Амальтея загадала новую загадку. cnews.ru. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-04-17. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Anderson J.D., Johnson T.V., Shubert G. et al. Amalthea’s Density Is Less Than That of Water (англ.) // Science. — 2005. — Vol. 308, no. 5726. — P. 1291—1293. — doi:10.1126/science.1110422. — Bibcode: 2005Sci...308.1291A. — PMID 15919987
- ↑ Burns J. A., Simonelli D. P., Showalter M. R., Hamilton D. P., Porco C. D., Esposito L. W., Throop H. 11. Jupiter’s Ring-Moon System // Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere : [арх. 29 октября 2013] / F. Bagenal, T. E. Dowling, W. B. McKinnon. — Cambridge University Press, 2004. — P. 241–262. — 719 p. — ISBN 9780521818087. — Bibcode: 2004jpsm.book..241B.
- ↑ Уральская В. С. Кольца Юпитера. ГАИШ, МГУ. Дата обращения: 17 октября 2014. Архивировано 12 октября 2014 года.
|
ეს სტატია ასტრონომიის შესახებ ჯერჯერობით ესკიზია. თქვენ შეგიძლიათ დაგვეხმაროთ მის შევსებაში. |