ხანის დინასტია
ხანის დინასტია — საიმპერატორო დინასტია ჩინეთში განაგებდა ძვ. წ. 206 წლიდან ახ. წ. 220 წლამდე. იყოფა დასავლეთის ანუ ადრინდელ (უფროს) ხანად (ძვ. წ. 206-ახ. წ. 25 წწ.) და აღმოსავლეთის ანუ გვიანდელ (უმცროს) ხანად ( ახ. წ. 25-220 წწ.). დინასტიის დამაარსებელია ლიუ ბანი, რომელმაც გააერთიანა ქვეყანა და ძლიერი ცენტრალიზებული იმპერია შექმნა. იგი დიდძალ მიწის სამფლობელოებს - საუფლისწულოებს ურიგებდა თავის ნათესავებსა და თანამებრძოლებს, რამაც ნიადაგი მოუმზადა ქვეყნის დანაწილებას. ცენტრალური ხელისუფლება განმტკიცდა იმპერატორების ძინ-დის (ძვ. წ. 156-141 წწ.) და განსაკუთრებით უ-დის (ძვ. წ. 140-87 წწ.) განგებლობის დროს. ოფიციალური იდეოლოგია გახდა კონფუციანელობა. ხანის დინასტია აწარმოებდა დამპყრობლურ ომებს, რასაც მოჰყვა იმპერიის საზღვრების გაფართოება. ხანის დინასტიას სავჭრო და კულტურული ურთიერთობა ჰქონდა შუა აზიის სახელმწიფოებსა და ინდოეთთან. დასავლეთის ხანს ბოლო მოუღო წითელწარბიანთა აჯანყებამ (17-27 წწ.) აღმოსავლეთ ხანის დინასტია დაეცა ყვითელდოლბანდიანთა აჯანყებისა (184-204 წწ.) და სამხედრო-ფეოდალურ დაჯგუფებათა ბრძოლის შედეგად.
ჩინეთის ისტორია | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
ძველი | |||||||
3 მონარქი და 5 იმპერატორი | |||||||
სიას დინასტია ძვ. წ. 2100–1600 | |||||||
შანგის დინასტია ძვ. წ.1600–1046 | |||||||
ჭოუს დინასტია ძვ. წ.1045–256 | |||||||
დასავლეთი ჭოუ | |||||||
აღმოსავლეთი ჭოუ | |||||||
გაზაფხულისა და შემოდგომის პერიოდი | |||||||
მებრძოლი სამეფოების პერიოდი | |||||||
იმპერიები | |||||||
ცინი ძვ. წ. 221 –206 | |||||||
ხანის დინასტია ძვ. წ. 206 – ახ. წ. 220 | |||||||
დასავლეთი ხანი | |||||||
სინის დინასტია | |||||||
აღმოსავლეთი ხანი | |||||||
სამმეფობა 220–280 | |||||||
ვეი, შუ და უ | |||||||
ძინის დინასტია 265–420 | |||||||
დასავლეთი ძინი | 16 სამეფო 304–439 | ||||||
აღმოსავლეთი ძინი | |||||||
სამხრეთისა და ჩრდილოეთის დინასტიები 420–589 | |||||||
სუის დინასტია 581–618 | |||||||
ტანის დინასტია 618–907 | |||||||
(მეორე ჭოუ 690–705) | |||||||
5 დინასტია და 10 სამეფო 907–960 |
ლიაო 907–1125 | ||||||
სუნის დინასტია 960–1279 |
|||||||
ჩრდილოეთი სუნი | დ. სია | ||||||
სამხრეთი სუნი | ძინი | ||||||
იუანის დინასტია 1271–1368 | |||||||
მინის დინასტია 1368–1644 | |||||||
ცინგის დინასტია 1644–1911 | |||||||
თანამედროვე ერა | |||||||
ჩინეთის რესპუბლიკა 1912–1949 | |||||||
ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა 1949–დღემდე |
ჩინეთის რესპ. (ტაივანი) 1949–დღემდე | ||||||
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 431.