ქუთაისის რაიონი
ქუთაისის რაიონი — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული რაიონი დასავლეთ საქართველოს ტერიტორიაზე, მოიცავდა დღევანდელ ქალაქ ქუთაისს, წყალტუბოს მუნიციპალიტეტს და თერჯოლის მუნიციპალიტეტის ნაწილს.
რაიონის ფართობი იყო - 826 კმ², მოსახლეობა 128 439 (1932). მის შემადგენლობაში 1932 წლისთვის შედიოდა 1 ქალაქი, 14 სასოფლო საბჭო და 4 სოფელი. ადმინისტარაციული ცენტრი იყო ქალაქი ქუთაისი.
ქუთაისის რაიონის საზღვრები პირველად 1939 წელს შეიცვალა, როდესაც რაიონს გამოეყო დასავლეთ ტერიტორია: ახლად დაარსებული დაბა წყალტუბო და მიმდებარე სოფლები, სადაც შეიქმნა წყალტუბოს რაიონი, რის შემდეგაც რაიონის ტერიტორია თითქმის განახევრდა.
1959 წელს რაიონი გაუქმდა, ქალაქის სამხრეთ და ჩრდილოეთ ნაწილის დასახლებები შეუერთდა წყალტუბოს რაიონს, ხოლო ქალაქის აღმოსავლეთით მდებარე ტერიტორია შეუერთდა თერჯოლის რაიონს.
მოსახლეობა და ადმინისტრაციული ერთეულები
რედაქტირება1932 წლის აღწერის მონაცემები
რედაქტირება| ადმინისტრაციული ერთეული | სოფლები | ფართობი | მოსახლე | კომლი | ამჟამინდელი რაიონი |
| ქუთაისი | 26 | 61 794 | 7889 | ქუთაისი | |
| პატრიკეთი | 3 | 59 | 6136 | 1337 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| გეგუთი | |||||
| ტყაჩირი | |||||
| საყულია | 1 | 25 | 1817 | 396 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| ოფშკვითი | 1 | 33 | 2455 | 548 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| ნამოხვანი | 3 | 35 | 1356 | 277 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| მექვენა | 4 | 43 | 2224 | 448 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| დერჩი | |||||
| ვანისჭალა | |||||
| ონჭეიში | |||||
| ბენთქოულა | |||||
| ოფურჩხეთი | 4 | 46 | 2501 | 525 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| გუმათი | |||||
| ჟონეთი | |||||
| ჯიმასტარო | |||||
| რიონი | 6 | 59 | 3668 | 673 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| ზარათი | |||||
| მეჩხერი | |||||
| ნოღა | |||||
| სორმონი | |||||
| ჭოლევი | |||||
| კუდოთი | |||||
| ქვიტირი | 5 | 50 | 4192 | 857 | წყალტუბო (1959 წლიდან) |
| ზედა მესხეთი | |||||
| გოდოგანი | 4 | 49 | 3102 | 637 | თერჯოლა (1959 წლიდან) |
| ბროლისქედი | |||||
| ნაგარევი | |||||
| ჭალასთავი | |||||
| ჭოგნარი | 5 | 55 | 3752 | 768 | თერჯოლა (1959 წლიდან) |
| კვახჭირი | |||||
| ოდილაური | |||||
| სარბევი | |||||
| ნახშირღელე | 2 | 19 | 2177 | 469 | თერჯოლა (1959 წლიდან) |
| ნავენახევი | |||||
| ქვედა სიმონეთი | 1 | 26 | 4741 | 999 | თერჯოლა (1959 წლიდან) |
| ცხუნკური | 4 | 50 | 3948 | 824 | წყალტუბო (1939 წლიდან) |
| ყუმისთავი | |||||
| ჩუნეში | |||||
| ბესიაური | |||||
| წყალტუბო | 7 | 85 | 7330 | 1578 | წყალტუბო (1939 წლიდან) |
| ქვილიშორი | |||||
| გაღმა ჩუნეში | |||||
| გვიშტიბი | |||||
| გუბისწყალი | |||||
| თერნალი | |||||
| პირველი წყალტუბო | |||||
| გუმბრა | 3 | 33 | 2639 | 545 | წყალტუბო (1939 წლიდან) |
| ბანოჯა | |||||
| ხომული | |||||
| მაღლაკი | 2 | 59 | 5771 | 1230 | წყალტუბო (1939 წლიდან) |
| მიწაწითელი | |||||
| ფარცხანაყანევი | 1 | 46 | 5895 | 1280 | წყალტუბო (1939 წლიდან) |
| მუხიანი | 3 | 28 | 2941 | 636 | წყალტუბო (1939 წლიდან) |
| ქვედა მესხეთი | |||||
| უკანეთი | |||||
| სულ სოფელი | 59 | 800 | 66 645 | 14 027 | |
| სულ | 826 | 128 439 |
ლიტერატურა
რედაქტირება- აბულაძე, მედეა (2013). ქუთაისის არქიტექტურულ-გეგმარებითი განვითარება და მისი სამომავლო პერსპექტივები. თბილისი: სტუ.