საქართველოს ისტორიის ძირითადი ქრონოლოგიური ცხრილები
ამ სტატიას ან სექციას ვიკიფიცირება სჭირდება ქართული ვიკიპედიის ხარისხის სტანდარტების დასაკმაყოფილებლად. იმ შემთხვევაში, თუ არ იცით, თუ რა არის ვიკიფიცირება, იხ. დახმარების გვერდი. სასურველია ამის შესახებ აცნობოთ იმ მომხმარებლებსაც, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით სტატიის შექმნაში. გამოიყენეთ: {{subst:ვიკიფიცირება/info|საქართველოს ისტორიის ძირითადი ქრონოლოგიური ცხრილები}} |
საქართველოს ისტორიის ძირითადი მოვლენები
რედაქტირება- 30-28 მლნ. წ. წინ — გაჩნდა კავკასიის ყელი.
- 2.5 მლნ. წ. წინ — წარმოიშვა ადამიანი.
- I მლნ. წ.-35 ათასი წლის წინ — ქვედა/ადრეული/პალეოლითი.
- 35-12 ათასი წწ. — ზედა/გვიანდელი/პალეოლითი. გვაროვნული საზოგადოების ჩამოყალიბება.
- 12-8 ათასი წწ. — მეზოლითი (შუა ქვის ხანა).
- 8-6 ათასი წწ. — ნეოლითი (ახალი ქვის ხანა).
- 6-4 ათასი წწ. — ენეოლითი (სპილენძ-ქვის ხანა).
ძველი წელთაღრიცხვით (ქრისტეს შობამდე)
რედაქტირება- IV ათასწ. ბოლო. — III ათასწ. I ნახ. — ადრეული ბრინჯაოს ხანა.
- III ათასწ.2 ნახ. — II ათასწ. I ნახ. — შუა ბრინჯაოს ხანა.
- II ათასწ.2ნახ. — I ათასწ. დასაწყისი — გვიანი ბრინჯაოს ხანა.
- XII—VIII ს. ს. — დიაოხის ადრეკლასობრივი სახელმწიფო.
- XI—VIII ს. ს. — კოლხას ადრეკლასობრივი სახელმწიფო.
- VIII ს. ბოლო — კიმერიელთა ლაშქრობა ამიერკავკასიაში.
- VIII ს. მიწურული — სკვითების ლაშქრობა ამიერკავკასიაში.
- ძვ. წ. 590 — ურარტუს დაცემა.
- ძვ. წ. 65 — პომპეუსის ლაშქრობა საქართველოში.
ახალი წელთაღრიცხვით (ქრისტეს შობით)
რედაქტირება- 63 — ზავი რომსა და პართიას შორის/იმპერატორი ნერონი 54-68/
- 69 — ანიკეტის აჯანყება/იმპერატორი ვერპასიაანე 69-79/
- 128 — ფარსმან II რომის იმპერატორმა ადრიანემ/117-138/მიიწვია
- 138—139 — ფარსმან II-ს სტუმრობა რომში/იმპერატორი ანტონინე პიუსი — „ღვთისმოსავი“/138-141/
- 325 — ნიკეის I მსოფლიო საეკლესიო კრება
- 326 — ქართლის მეფე მირიან III ქრისტიანობას აცხადებს სახელმწიფო რელიგიად
- IV ს. ბოლო — თბილისში ჯდება სასანიანთა ირანის მოხელე მარზპანი
- 428 — ირანელები აუქმებენ მეფობას სომხეთში
- 451 — ქალკედონის IV მსოფლიო საეკლესიო კრება — იკრძალება მონოფიზიტობა
- 459—484 — ირანის შაჰი პეროზი
- 483—484 — ქართველ-სომეხთა აჯანყება ირანის წინააღმდეგ
- 479—493 — ბოლნისის სიონის მშენებლობა
- 488—531 — ირანის შაჰი კავადი
- 523 — გურგენის აჯანყება ქართლში ირანის წინააღმდეგ/იმპ. იუსტინე 518—527/
- 532 — „საუკუნო ზავი“ ბიზანტია-ირანს შორის
- 523 — მეფობის გაუქმება ქართლში
- 542—562 — „დიდი ომიანობა“ ეგრისში
- 550 — ბიზანტიელები ამარცხებენ აბაზგებს
- 554 — მეფე გუბაზის მკვლელობა მდინარე ხობისწყალთან
- 555 — ბიზანტიელთა მიერ მისიმიელთა დამარცხება
- 562 — ირანელთა განდევნა ეგრისიდან
- VI ს.70-იანი წლები — აჯანყება ქართლში ირანის წინააღმდეგ
- 591 — ქართლის განთავისუფლება ირანელთა ბატონობისაგან
- 608 — საეკლესიო განხეთქილება ქართველ-სომეხთა შორის
- 610—641 — ბიზანტიის იმპერატორი ჰერაკლე
- 627 — ხაზარ-ბიზანტიელთა პირველი ლაშქრობა თბილისზე
- 628 — ხაზარ-ბიზანტიელთა მეორე ლაშქრომა, თბილისის დაცემა
- 630 — ისლამის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება არაბეთში
- 632 — მუჰამედის გარდაცვალება (დ. 570 წ.)
- 642 — არაბთა გამოჩენა ამიერკავკასიაში
- 654 — არაბები ამარცხებენ ბიზანტიელებს სომხეთში
- 686 — ქართველები ნერსე I-ის მეთაურობით ამარცხებენ ქ. დვინთან არაბთა სარდალს ბარაბას
- 697 — ეგრისის მართველის სერგი ბარნუკის ძის აკანყება ბიზანტიელთა წინააღმდეგ არაბთა სასარგებლოდ
- VIII ს.20-იანი წწ. — „დაცვის სიგელის“ პირობების აღდგენა
- 735—737 — მურვან იბნ-მუჰამედის /მურმან ყრუს/ ლაშქრობა საქართველოში
- 786 8 იანვარი — აბო თბილელის წამება
- 846—837 — აჯანყება ალბანეთში არაბთა წინააღმდეგ ბაბექის მეთაურობით
- 853 5 აგვისტო — ბუღა-თურქის მიერ თბილისის აოხრება და ამირა საჰაკის სიკვდილით დასჯა
- 853 26 აგვისტოს — სარდალ ზირაქის მიერ კოსტანტი-კახის და მისი ძის თარხუჯის დატყვევება
- 914 — აბულ-კასიმის ლაშქრობა
- 914 17 იანვარი მიქელ-გობრონის წამება
- 951—961 — ოშკის ტაძრის მშენებლობა
- IX ს. — არაბი ისტორიკოსი ტაბარი
- X ს. — არაბი გეოგრაფი და მოგზაური იბნ-ჰაუქალი
- 979 — ბარდა სკლიაროსის აჯანყება ბიზანტიაში
- 1010—1029 — სვეტიცხოვლის მშენებლობა
- 1014 — ერთიან საქართველოს გამოეყო ჰერეთ-კახეთი
- 1016 — გიორგი I იბრუნებს ტაოს
- 1023 — ზავი ბიზანტია-საქართველოს შორის
- 1030 — ბაგრატ IV-ს დედის მარიამის ბიზანტიას, ბაგრატს ცოლად რთავენ იმპერატორ რომანოზ III-ს ძმისშვილს ელენეს, რომელიც იმავე წელს გარდაიცვალა
- 1031 — ბაგრატ IV ცოლად ირთავს ოვსთა მეფის ასულს ბორენას
საქართველოს ხელისუფალნი
რედაქტირებაიბერია-ქართლის მეფეები
რედაქტირებაეგრის-აფხაზეთის (ლაზიკის) მეფეები
რედაქტირება- II ს. შუა წლები — ბაკური
- 455—510 — გუბაზ I
- 510—530 — წათე I გუბაზის ძე
- 530—554 — გუბაზ II წათეს ძე
- 554-? — წათე II
- 755—800 — ლეონII, ლეონ I-ის ძმისწული
- 800—825 — თეოდოსი I, ლეონის ძე, აშოტ I-ის სიძე
- 825—861- დემეთრე II ლეონის ძე
- 861—868 — გიორგი I ლეონის ძე
- 864—880 — იოვანე შავლიანი
- 880—887 — ადარნესე იოვანეს ძე შავლიანი
- 887—893 — ბაგრატ დემეტრე II-ს ძე
- 893—922 — კონსტანტინე ბაგრატის ძე
- 922—957 — გიორგი II
- 957—967 — ლეონ III
- 967—975 — დემეტრე III
- 975—978 — თეოდოსიე II „უსინათლო“
ქართლის ერისმთავარნი
რედაქტირება- 571—591 — გუარამ ბაგრატიონი
- 591—603 — სტეფანოზ I
- 628—639 — ადარნესე
- 639—663 — სტეფანოზ II ადარნესეს ძე
- VII ს.80-90 -იანი წლები — ნერსე I
- VIII ს.30-40-იანი წლები — სტეფანოზ III
- VIII ს.30-იანი წლების ბოლო — მირი, სტეფანოზის ძე
- VIII ს.40-60-იანი წლები — არჩილი, სტეფანოზის ძე
- VIII ს.60-იანი წლები — ჯუანშერ არჩილის ძე VIII ს
- VIII ს.70-იანი წლები — ნერსე II
- 776—786 — სტეფანოზ IV
- 786—813 — აშოტ I დიდი
კახეთის ქორიკოზები (ქორეპისკოპოსები)
რედაქტირება- 787—827 — გრიგოლი
- 827—839 — ვაჩე / დაჩე /
- 839—861 — სამოელ დონაური
- 861—881 — გაბრიელ დონაური
- 881—893 — ფალდა I არევმანელი
- 893—918 — კვირიკე I
- 918—929 — ფალანდა II კვირიკეს ძე
- 929—976 — კვირიკე II
- 976—1010 — დავითი
- 1010—1029 — კვირიკე III დავითის ძე
- 1029—1058 — გაგიკ
- 1058—1084 — აღსართან I გაგიკის ძე
- 1084—1102 — კვირიკე IV
- 1102—1103 — აღსართან II
ტაო-კლარჯეთის ანუ ქართველთა სამეფოს მეფეები
რედაქტირება- 813—826 — აშოტ I დიდი კურაპალატი
- 826—876 — ბაგრატ I კურაპალატი, აშოტის შუათანა ძე
- 876—881 — დავით I, კურაპალატი, ბაგრატის ძე
- 881—891 — გურგენ I, კურაპალატი, აშოტის უფროსი ვაჟის — ადარნესეს ძე / კლარჯეთის შტო/
- 888—923 — ადარნესე II, ქარტველთა მეფე, კურაპალატი, დავით I-ის ძე
- 923—937 — დავით II, ქართველთა მეფე, მაგისტროსი, ადარნესეს ძე
- 937—945 — ბაგრატ II, მაგისტროსი, იგივე ბაგრათ I ქართველთა მეფე
- 937—994 — ბაგრატ III, იგივე ბაგრატ II „რეგვენი“, ქარტველთა მეფე, ადარნესე II-ს უმცროსი ვაჟის სუმბატის ძე
- 958—961 — ადარნესე III, კურაპალატი, ტაო-კლარჯეთის მეფე, ბაგრატის ძე
- 978—1101 — დავით III დიდი, კურაპალატი, ადარნესეს უმცროსი ძე
- 994—1008 — გურგენ მეფეთა-მეფე, ბაგრატ III-ს უმცროსი ძე
ერთიანი საქართველოს მეფეები
რედაქტირება- ბაგრატ III (975-1014)
- გიორგი I (1014-1027)
- ბაგრატ IV (1027-1072)
- გიორგი II (1072-1089)
- დავით IV აღმაშენებელი (1089-1125)
- დემეტრე I (1125-1155/1156)
- დავით V (1155-1156)
- გიორგი III (1156-1184)
- თამარ მეფე (1184-1213)
- გიორგი IV ლაშა (1213-1223)
- რუსუდანი (1223-1245)
- გიორგი V ბრწყინვალე (1299/1318-1346)
- დავით IX (1346-1360)
- ბაგრატ V (1360-1393)
- გიორგი VII (1393-1407)
- კონსტანტინე I (1407-1412)
- ალექსანდრე I დიდი (1412-1442)
- ვახტანგ IV (1442-1446)
- გიორგი VIII (1446-1466)
კახეთის მეფეები
რედაქტირება- ალექსანდრე I – 1476–1511
- გიორგი II (ავ–გიორგი) – 1511–1513
- ლევანი – 1520–1574
- ალექსანდრე II – 1574–1605
- დავით I – 1601–1602
- თეიმურაზ I – 1606–1648
- დავით ბატონიშვილი
- ერეკლე I ქართლის მეფე (ნაზარალიხანი) – 1703–1709
- დავით II – 1703–1722
- კონსტანტინე II – 1722–1733
- თეიმურაზ II ქართლის მეფე – 1744–1762
- ერეკლე II კახეთში – 1744–1762, ქართლ–კახ. – 1762–1798
ქართლის მეფეები
რედაქტირებაქართლ-კახეთის მეფეები
რედაქტირება- 1762—1798 — ერეკლე II, თეიმურაზ II-ს ძე
- 1798—1800 — გიორგი XII, ერეკლეს ძე
- 1800—1801 — დავითი, გამგებელი, გიორგი XII-ს ძე
იმერეთის მეფეები
რედაქტირებასამცხის მეფეები
რედაქტირებასამეგრელოს (ოდიშის) მთავრები
რედაქტირება- გარდ. 1323 — გიორგი ბედანის ძე
- 1323-? — მამია I დადიანი
- 1386—1396 — ვამეყ I გიორგის ძე
- 1397-? — მამია II ვამეყის
- ?-1470 — ლიპარტ I ბედიანი
- 1470—1474 — შემადავლე
- 1474—1482 — ვამეყ II
- 1482—1512 — ლიპარიტ II
- 1512—1532 — მამია III
- 1532—1572 — მევან I
- 1572—1590 — მამია IV
- 1590—1610 — მანუჩარ I
- 1610—1657 — ლევან II დიდი
- 1657—1658 — ლიპარტ III
- 1658—1661 - ვამეყ III
- 1661—1680 — ლევან III
- 1680—1683 — კაცია ჩიქვანი, მმართველი
- 1683—1694 — ლევან IV
- 1694—1704 — გიორგი კაციას ძე, მმართველი
- 1704—1710 — კაცია I გიორგის ძე
- 1710—1715 — კაცია ჩიქვანი, მმართველი
- 1715—1758 — ბეჟან გიორგის ძე
- 1758—1788 — ოტია ბეჟანის ძე
- 1788—1804 — გრიგოლ კაციას ძე
- 1804—1840 — ლევან V კაციას ძე
- 1840—1853 — დავით ლევანის ძე
- 1853—1867 — ნიკო დავითის ძე
წმინდანად შერაცხილი ბაგრატიონები
რედაქტირება- აშოტ დიდი კურაპალატი — ქართლის ერისმთავარი 786—813 წლებში.
- ტაო-კლარქეთის მეფე 813—826 წლებში.
- მოსახსენებელი დღე 2 თებერვალი (ახ. სტ.)
- დავით IV აღმაშენებელი — საქართველოს მეფე 1089—1125 წლებში.
- მოსახსენებელი დღე 8 თებერვალი (ახ. სტ.)
- დემეტრე|- ბაგრატიონი. საქართველოს მეფე 1125-1156 წლებში.
ბერობაში "დამიანე". "შენ ხარ ვენახი"-ს ავტორი.
- თამარი — საქართველოს მეფე 1184—1213 წლებში.
- მოსახსენებელი დღე 14 მაისი (ახ. სტ.)
- დემეტრე II თავდადებული — აღმოსავლეთ საქართველოს მეფე 1270—1289 წლებში.
- მოსახსენებელი დღე 25 მარტი (ახ. სტ.)
- ლუარსაბ II — ქართლის მეფე 1606—1614 წლებში.
- მოსახსენებელი დღე 4 ივლისი (ახ. სტ.)
- ქეთევან წამებული — ბაგრატიონი, კახეთის მეფის დავით I-ის მეუღლე,
- თეიმურაზ I-ის დედა, ასული აშოთან მუხრან-ბატონისა.
- მოსახსენებელი დღე 26 სექტემბერი (ახ. სტ.)
- სოლომონ || – ბაგრატიონი,იმერეთის მეფე 1789-1810 წლებში.
საქართველოს უკანასკნელი მეფე. მოსახსენებელი დღე 20 თებერვალი(ახ. სტ.).
საქართველოს ეკლესიის მეთაურები
რედაქტირებამთავარეპისკოპოსები
რედაქტირება- 337—363 — იოანე I
- 363—375 — იაკობი
- 375—390 — იობი
- 390—400 — ელია
- 400—410 — სვიმონ I
- 410—425 — მოსე
- 425—429 — იონა
- 429—433 — იერემია
- 434 — გროგოლ I
- 434—436 — ბასილი I
- 436—448 — მობიდანი
- 448—452 — იოველ I
- 452—467 — მიქაელ I
კათალიკოს–მთავარეპისკოპოსები
რედაქტირებაკათოლიკოს-პატრიარქები
რედაქტირებაეგზარხოსები
რედაქტირებაკათოლიკოს-პატრიარქები
რედაქტირება- 1917—1918 — კირიონ II საძაგლიშვილი
- 1918—1921 — ლეონიდე ოქროპირიძე
- 1921—1927 — ამბროსი ხელაია
- 1928—1932 – ქრისტეფორე II ციცქიშვილი
- 1932—1952 — კალისტრარე ცინცაძე
- 1952—1960 — მელქისედეკ III ფხალაძე
- 1960—1972 — ეფრემ II სიდამონიძე
- 1972—1977 — დავით V (დევდარიანი)
- 1977 — ილია II ღუდუშაურ-შიოლაშვილი
რუსული მართველობა
რედაქტირებასაქართველოს მთავარმართებლები
რედაქტირება- 1801—1802 — კარლ კნორინგი
- 1802—1806 — პავლე ციციანოვი
- 1806—1809 — ივან გუდოვიჩი
- 1809—1811 — ალექსანდრ ტორმასოვი
- 1811—1812 — ფილიპ პაულუჩი
- 1812—1816 — ნიკოლაი რტიშჩევი
- 1816—1826 — ალექსი ერმოლოვი
- 1826—1831 — ივანე პასკევიჩი
- 1831—1837 — გრიგოლ როზენი
- 1837—1842 — ევგენი გოლოვინი
- 1842—1844 — ალექსანდრ ნეიდგარდტი
კავკასიის მეფისნაცვლები
რედაქტირება- 1844—1854 — მიხეილ ვორონცოვი
- 1854—1856 — ნიკოლოზ მურავიოვი
- 1856—1863 — ალექსანდრე ბარიატინსკი
- 1863—1881 — მიხეილ ნიკოლოზის ძე რომანოვი
კავკასიის მთავარმართებლები
რედაქტირება- 1882—1890 — ალექსანდრე დონდუკოვ-კორსაკოვი.
- 1890—1895 — გრაფი შერემეტიევი.
- 1895—1905 — გიორგი გოლიცინი.
მეფისნაცვლები
რედაქტირება- 1905—1915 — ილარიონ ვორონცოვ-დაშკოვი.
- 1915—1917 — ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე რომანოვი.
ქართული სამეფო-სამთავროების დაპყრობა რუსეთის მიერ
რედაქტირება- 1801 — ქართლ-კახეთის სამეფო.
- 1810 — იმერეთის სამეფო.
- 1829 — გურიის სამთავრო.
- 1829 — მესხეთი.
- 1830 — რაჭა.
- 1840 — სამურზაყანო.
- 1857 — სამეგრელოს სამთავრო.
- 1859 — სვანეთის სამთავრო.
- 1864 — აფხაზეთის სამთავრო.
საგლეხო რეფორმა
რედაქტირება- 1861. 19. II. — რუსეთის იმპერიაში.
- 1864. 13. X. — აღმოსავლეთ საქართველოში.
- 1865 — იმერეთში.
- 1867 — სამეგრელოში.
- 1870 — აფხაზეთში.
- 1871 — სვანეთში.