საქართველოს ისტორიის ძირითადი ქრონოლოგიური ცხრილები

საქართველოს ისტორიის ძირითადი მოვლენები

რედაქტირება
  • 30-28 მლნ. წ. წინ — გაჩნდა კავკასიის ყელი.
  • 2.5 მლნ. წ. წინ — წარმოიშვა ადამიანი.
  • I მლნ. წ.-35 ათასი წლის წინ — ქვედა/ადრეული/პალეოლითი.
  • 35-12 ათასი წწ. — ზედა/გვიანდელი/პალეოლითი. გვაროვნული საზოგადოების ჩამოყალიბება.
  • 12-8 ათასი წწ. — მეზოლითი (შუა ქვის ხანა).
  • 8-6 ათასი წწ. — ნეოლითი (ახალი ქვის ხანა).
  • 6-4 ათასი წწ. — ენეოლითი (სპილენძ-ქვის ხანა).

ძველი წელთაღრიცხვით (ქრისტეს შობამდე)

რედაქტირება

ახალი წელთაღრიცხვით (ქრისტეს შობით)

რედაქტირება
  • 63 — ზავი რომსა და პართიას შორის/იმპერატორი ნერონი 54-68/
  • 69 — ანიკეტის აჯანყება/იმპერატორი ვერპასიაანე 69-79/
  • 128 — ფარსმან II რომის იმპერატორმა ადრიანემ/117-138/მიიწვია
  • 138—139 — ფარსმან II-ს სტუმრობა რომში/იმპერატორი ანტონინე პიუსი — „ღვთისმოსავი“/138-141/
  • 325 — ნიკეის I მსოფლიო საეკლესიო კრება
  • 326 — ქართლის მეფე მირიან III ქრისტიანობას აცხადებს სახელმწიფო რელიგიად
  • IV ს. ბოლო — თბილისში ჯდება სასანიანთა ირანის მოხელე მარზპანი
  • 428 — ირანელები აუქმებენ მეფობას სომხეთში
  • 451 — ქალკედონის IV მსოფლიო საეკლესიო კრება — იკრძალება მონოფიზიტობა
  • 459—484 — ირანის შაჰი პეროზი
  • 483—484 — ქართველ-სომეხთა აჯანყება ირანის წინააღმდეგ
  • 479—493 — ბოლნისის სიონის მშენებლობა
  • 488—531 — ირანის შაჰი კავადი
  • 523 — გურგენის აჯანყება ქართლში ირანის წინააღმდეგ/იმპ. იუსტინე 518—527/
  • 532 — „საუკუნო ზავი“ ბიზანტია-ირანს შორის
  • 523 — მეფობის გაუქმება ქართლში
  • 542—562 — „დიდი ომიანობა“ ეგრისში
  • 550 — ბიზანტიელები ამარცხებენ აბაზგებს
  • 554 — მეფე გუბაზის მკვლელობა მდინარე ხობისწყალთან
  • 555 — ბიზანტიელთა მიერ მისიმიელთა დამარცხება
  • 562 — ირანელთა განდევნა ეგრისიდან
  • VI ს.70-იანი წლები — აჯანყება ქართლში ირანის წინააღმდეგ
  • 591 — ქართლის განთავისუფლება ირანელთა ბატონობისაგან
  • 608 — საეკლესიო განხეთქილება ქართველ-სომეხთა შორის
  • 610—641 — ბიზანტიის იმპერატორი ჰერაკლე
  • 627 — ხაზარ-ბიზანტიელთა პირველი ლაშქრობა თბილისზე
  • 628 — ხაზარ-ბიზანტიელთა მეორე ლაშქრომა, თბილისის დაცემა
  • 630 — ისლამის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება არაბეთში
  • 632 — მუჰამედის გარდაცვალება (დ. 570 წ.)
  • 642 — არაბთა გამოჩენა ამიერკავკასიაში
  • 654 — არაბები ამარცხებენ ბიზანტიელებს სომხეთში
  • 686 — ქართველები ნერსე I-ის მეთაურობით ამარცხებენ ქ. დვინთან არაბთა სარდალს ბარაბას
  • 697 — ეგრისის მართველის სერგი ბარნუკის ძის აკანყება ბიზანტიელთა წინააღმდეგ არაბთა სასარგებლოდ
  • VIII ს.20-იანი წწ. — „დაცვის სიგელის“ პირობების აღდგენა
  • 735—737 — მურვან იბნ-მუჰამედის /მურმან ყრუს/ ლაშქრობა საქართველოში
  • 786 8 იანვარი — აბო თბილელის წამება
  • 846—837 — აჯანყება ალბანეთში არაბთა წინააღმდეგ ბაბექის მეთაურობით
  • 853 5 აგვისტო — ბუღა-თურქის მიერ თბილისის აოხრება და ამირა საჰაკის სიკვდილით დასჯა
  • 853 26 აგვისტოს — სარდალ ზირაქის მიერ კოსტანტი-კახის და მისი ძის თარხუჯის დატყვევება
  • 914 — აბულ-კასიმის ლაშქრობა
  • 914 17 იანვარი მიქელ-გობრონის წამება
  • 951—961 — ოშკის ტაძრის მშენებლობა
  • IX ს. — არაბი ისტორიკოსი ტაბარი
  • X ს. — არაბი გეოგრაფი და მოგზაური იბნ-ჰაუქალი
  • 979 — ბარდა სკლიაროსის აჯანყება ბიზანტიაში
  • 1010—1029 — სვეტიცხოვლის მშენებლობა
  • 1014 — ერთიან საქართველოს გამოეყო ჰერეთ-კახეთი
  • 1016 — გიორგი I იბრუნებს ტაოს
  • 1023 — ზავი ბიზანტია-საქართველოს შორის
  • 1030 — ბაგრატ IV-ს დედის მარიამის ბიზანტიას, ბაგრატს ცოლად რთავენ იმპერატორ რომანოზ III-ს ძმისშვილს ელენეს, რომელიც იმავე წელს გარდაიცვალა
  • 1031 — ბაგრატ IV ცოლად ირთავს ოვსთა მეფის ასულს ბორენას

საქართველოს ხელისუფალნი

რედაქტირება

იბერია-ქართლის მეფეები

რედაქტირება

ეგრის-აფხაზეთის (ლაზიკის) მეფეები

რედაქტირება
  • II ს. შუა წლები — ბაკური
  • 455—510 — გუბაზ I
  • 510—530 — წათე I გუბაზის ძე
  • 530—554 — გუბაზ II წათეს ძე
  • 554-? — წათე II
  • 755—800 — ლეონII, ლეონ I-ის ძმისწული
  • 800—825 — თეოდოსი I, ლეონის ძე, აშოტ I-ის სიძე
  • 825—861- დემეთრე II ლეონის ძე
  • 861—868 — გიორგი I ლეონის ძე
  • 864—880 — იოვანე შავლიანი
  • 880—887 — ადარნესე იოვანეს ძე შავლიანი
  • 887—893 — ბაგრატ დემეტრე II-ს ძე
  • 893—922 — კონსტანტინე ბაგრატის ძე
  • 922—957 — გიორგი II
  • 957—967 — ლეონ III
  • 967—975 — დემეტრე III
  • 975—978 — თეოდოსიე II „უსინათლო“

ქართლის ერისმთავარნი

რედაქტირება
  • 571—591 — გუარამ ბაგრატიონი
  • 591—603 — სტეფანოზ I
  • 628—639 — ადარნესე
  • 639—663 — სტეფანოზ II ადარნესეს ძე
  • VII ს.80-90 -იანი წლები — ნერსე I
  • VIII ს.30-40-იანი წლები — სტეფანოზ III
  • VIII ს.30-იანი წლების ბოლო — მირი, სტეფანოზის ძე
  • VIII ს.40-60-იანი წლები — არჩილი, სტეფანოზის ძე
  • VIII ს.60-იანი წლები — ჯუანშერ არჩილის ძე VIII ს
  • VIII ს.70-იანი წლები — ნერსე II
  • 776—786 — სტეფანოზ IV
  • 786—813 — აშოტ I დიდი

კახეთის ქორიკოზები (ქორეპისკოპოსები)

რედაქტირება
  • 787—827 — გრიგოლი
  • 827—839 — ვაჩე / დაჩე /
  • 839—861 — სამოელ დონაური
  • 861—881 — გაბრიელ დონაური
  • 881—893 — ფალდა I არევმანელი
  • 893—918 — კვირიკე I
  • 918—929 — ფალანდა II კვირიკეს ძე
  • 929—976 — კვირიკე II
  • 976—1010 — დავითი
  • 1010—1029 — კვირიკე III დავითის ძე
  • 1029—1058 — გაგიკ
  • 1058—1084 — აღსართან I გაგიკის ძე
  • 1084—1102 — კვირიკე IV
  • 1102—1103 — აღსართან II

ტაო-კლარჯეთის ანუ ქართველთა სამეფოს მეფეები

რედაქტირება
  • 813—826 — აშოტ I დიდი კურაპალატი
  • 826—876 — ბაგრატ I კურაპალატი, აშოტის შუათანა ძე
  • 876—881 — დავით I, კურაპალატი, ბაგრატის ძე
  • 881—891 — გურგენ I, კურაპალატი, აშოტის უფროსი ვაჟის — ადარნესეს ძე / კლარჯეთის შტო/
  • 888—923 — ადარნესე II, ქარტველთა მეფე, კურაპალატი, დავით I-ის ძე
  • 923—937 — დავით II, ქართველთა მეფე, მაგისტროსი, ადარნესეს ძე
  • 937—945 — ბაგრატ II, მაგისტროსი, იგივე ბაგრათ I ქართველთა მეფე
  • 937—994 — ბაგრატ III, იგივე ბაგრატ II „რეგვენი“, ქარტველთა მეფე, ადარნესე II-ს უმცროსი ვაჟის სუმბატის ძე
  • 958—961 — ადარნესე III, კურაპალატი, ტაო-კლარჯეთის მეფე, ბაგრატის ძე
  • 978—1101 — დავით III დიდი, კურაპალატი, ადარნესეს უმცროსი ძე
  • 994—1008 — გურგენ მეფეთა-მეფე, ბაგრატ III-ს უმცროსი ძე

ერთიანი საქართველოს მეფეები

რედაქტირება
  • ბაგრატ III (975-1014)
  • გიორგი I (1014-1027)
  • ბაგრატ IV (1027-1072)
  • გიორგი II (1072-1089)
  • დავით IV აღმაშენებელი (1089-1125)
  • დემეტრე I (1125-1155/1156)
  • დავით V (1155-1156)
  • გიორგი III (1156-1184)
  • თამარ მეფე (1184-1213)
  • გიორგი IV ლაშა (1213-1223)
  • რუსუდანი (1223-1245)
  • გიორგი V ბრწყინვალე (1299/1318-1346)
  • დავით IX (1346-1360)
  • ბაგრატ V (1360-1393)
  • გიორგი VII (1393-1407)
  • კონსტანტინე I (1407-1412)
  • ალექსანდრე I დიდი (1412-1442)
  • ვახტანგ IV (1442-1446)
  • გიორგი VIII (1446-1466)

კახეთის მეფეები

რედაქტირება
  • ალექსანდრე I – 1476–1511
  • გიორგი II (ავ–გიორგი) – 1511–1513
  • ლევანი – 1520–1574
  • ალექსანდრე II – 1574–1605
  • დავით I – 1601–1602
  • თეიმურაზ I – 1606–1648
  • დავით ბატონიშვილი
  • ერეკლე I ქართლის მეფე (ნაზარალიხანი) – 1703–1709
  • დავით II – 1703–1722
  • კონსტანტინე II – 1722–1733
  • თეიმურაზ II ქართლის მეფე – 1744–1762
  • ერეკლე II კახეთში – 1744–1762, ქართლ–კახ. – 1762–1798

ქართლის მეფეები

რედაქტირება

ქართლ-კახეთის მეფეები

რედაქტირება
  • 1762—1798 — ერეკლე II, თეიმურაზ II-ს ძე
  • 1798—1800 — გიორგი XII, ერეკლეს ძე
  • 1800—1801 — დავითი, გამგებელი, გიორგი XII-ს ძე

იმერეთის მეფეები

რედაქტირება

სამცხის მეფეები

რედაქტირება

სამეგრელოს (ოდიშის) მთავრები

რედაქტირება
  • გარდ. 1323 — გიორგი ბედანის ძე
  • 1323-? — მამია I დადიანი
  • 1386—1396 — ვამეყ I გიორგის ძე
  • 1397-? — მამია II ვამეყის
  • ?-1470 — ლიპარტ I ბედიანი
  • 1470—1474 — შემადავლე
  • 1474—1482 — ვამეყ II
  • 1482—1512 — ლიპარიტ II
  • 1512—1532 — მამია III
  • 1532—1572 — მევან I
  • 1572—1590 — მამია IV
  • 1590—1610 — მანუჩარ I
  • 1610—1657 — ლევან II დიდი
  • 1657—1658 — ლიპარტ III
  • 1658—1661 - ვამეყ III
  • 1661—1680 — ლევან III
  • 1680—1683 — კაცია ჩიქვანი, მმართველი
  • 1683—1694 — ლევან IV
  • 1694—1704 — გიორგი კაციას ძე, მმართველი
  • 1704—1710 — კაცია I გიორგის ძე
  • 1710—1715 — კაცია ჩიქვანი, მმართველი
  • 1715—1758 — ბეჟან გიორგის ძე
  • 1758—1788 — ოტია ბეჟანის ძე
  • 1788—1804 — გრიგოლ კაციას ძე
  • 1804—1840 — ლევან V კაციას ძე
  • 1840—1853 — დავით ლევანის ძე
  • 1853—1867 — ნიკო დავითის ძე

წმინდანად შერაცხილი ბაგრატიონები

რედაქტირება
  • აშოტ დიდი კურაპალატი — ქართლის ერისმთავარი 786—813 წლებში.
ტაო-კლარქეთის მეფე 813—826 წლებში.
მოსახსენებელი დღე 2 თებერვალი (ახ. სტ.)
  • დავით IV აღმაშენებელი — საქართველოს მეფე 1089—1125 წლებში.
მოსახსენებელი დღე 8 თებერვალი (ახ. სტ.)
  • დემეტრე|- ბაგრატიონი. საქართველოს მეფე 1125-1156 წლებში.

ბერობაში "დამიანე". "შენ ხარ ვენახი"-ს ავტორი.

  • თამარი — საქართველოს მეფე 1184—1213 წლებში.
მოსახსენებელი დღე 14 მაისი (ახ. სტ.)
  • დემეტრე II თავდადებული — აღმოსავლეთ საქართველოს მეფე 1270—1289 წლებში.
მოსახსენებელი დღე 25 მარტი (ახ. სტ.)
  • ლუარსაბ II — ქართლის მეფე 1606—1614 წლებში.
მოსახსენებელი დღე 4 ივლისი (ახ. სტ.)
  • ქეთევან წამებული — ბაგრატიონი, კახეთის მეფის დავით I-ის მეუღლე,
თეიმურაზ I-ის დედა, ასული აშოთან მუხრან-ბატონისა.
მოსახსენებელი დღე 26 სექტემბერი (ახ. სტ.)
  • სოლომონ || – ბაგრატიონი,იმერეთის მეფე 1789-1810 წლებში.

საქართველოს უკანასკნელი მეფე. მოსახსენებელი დღე 20 თებერვალი(ახ. სტ.).

საქართველოს ეკლესიის მეთაურები

რედაქტირება

მთავარეპისკოპოსები

რედაქტირება
  • 337—363 — იოანე I
  • 363—375 — იაკობი
  • 375—390 — იობი
  • 390—400 — ელია
  • 400—410 — სვიმონ I
  • 410—425 — მოსე
  • 425—429 — იონა
  • 429—433 — იერემია
  • 434 — გროგოლ I
  • 434—436 — ბასილი I
  • 436—448 — მობიდანი
  • 448—452 — იოველ I
  • 452—467 — მიქაელ I

კათალიკოს–მთავარეპისკოპოსები

რედაქტირება

კათოლიკოს-პატრიარქები

რედაქტირება

ეგზარხოსები

რედაქტირება

კათოლიკოს-პატრიარქები

რედაქტირება

რუსული მართველობა

რედაქტირება

საქართველოს მთავარმართებლები

რედაქტირება

კავკასიის მთავარმართებლები

რედაქტირება

მეფისნაცვლები

რედაქტირება

ქართული სამეფო-სამთავროების დაპყრობა რუსეთის მიერ

რედაქტირება
  • 1801 — ქართლ-კახეთის სამეფო.
  • 1810 — იმერეთის სამეფო.
  • 1829 — გურიის სამთავრო.
  • 1829 — მესხეთი.
  • 1830 — რაჭა.
  • 1840 — სამურზაყანო.
  • 1857 — სამეგრელოს სამთავრო.
  • 1859 — სვანეთის სამთავრო.
  • 1864 — აფხაზეთის სამთავრო.

საგლეხო რეფორმა

რედაქტირება
  • 1861. 19. II. — რუსეთის იმპერიაში.
  • 1864. 13. X. — აღმოსავლეთ საქართველოში.
  • 1865 — იმერეთში.
  • 1867 — სამეგრელოში.
  • 1870 — აფხაზეთში.
  • 1871 — სვანეთში.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება