ალექსანდრე დონდუკოვ-კორსაკოვი
ალექსანდრე დონდუკოვ-კორსაკოვი (რუს. Алекса́ндр Миха́йлович Дондуко́в-Корса́ков; დ. 12 სექტემბერი, 1820, სანქტ-პეტერბურგი — გ. 15 აპრილი, 1893, პოლონოიე, ახლანდ. ფსკოვის ოლქი, რუსეთი) — თავადი, რუსი კავალერიის გენერალი (1878) და სახელმწიფო მოღვაწე, შამილთან და ოსმალეთთან ომების მონაწილე. კავკასიის მთავარმართებელი 1882–1890 წლებში.
დაამთავრა სანქტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი (1840). 1841 წლიდან სამხედრო სამსახურში იყო. 1855 წელს მიიღო გენერალ-მაიორის, 1861 წელს — გენერალ-ლეიტენანტის, 1869 წელს — გენერალ-ადიუტანტის, ხოლო 1878 წელს კავალერიის გენერლის წოდება. მონაწილეობდა კავკასიის (1845–51), ყირიმის (1853–56), რუსეთ-ოსმალეთის (1877–78) ომებში. 1869–76 წლებში იყო კიევის, ვოლინის, პოდოლსკის გუბერნიების გენერალ-გუბერნატორი, 1878–79 წლებში — უზენაესი კომისარი ბულგარეთში, 1880–81 წლებში — ხარკოვის, ხოლო 1881 წელს — ოდესის გენერალ-გუბერნატორი.
1882 წლის 1 იანვარს, კავკასიის სამეფისნაცვლოს გაუქმების შემდეგ, დაინიშნა კავკასიის სამოქალაქო ნაწილის მთავარმართებლად და კავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარების სარდლად. მისი ხელმძღვანელობით შემუშავდა კავკასიის მმართველობის ახალი დებულება, რომელიც 1883 წელს შევიდა ძალაში.
დონდუკოვ-კორსაკოვი კავკასიაში ატარებდა რეაქციულ პოლიტიკას, კავკასიაში ფაქტობრივად გასამხედროებული მდგომარეობა შექმნა. კ. იანოვსკის ინიციატივით სკოლებში ჯერ შეიზღუდა, 1885 წლიდან კი საერთოდ აიკრძალა ქართული ენის სწავლება; ქართველი ერის დაშლა-დანაწილების მიზნით მეგრელები, სვანები, აჭარლები არაქართველებად გამოაცხადეს და შეუდგნენ მეგრული და სვანური უმწერლობო ენებისათვის რუსულ ანბანზე დაყრდნობით ანბანისა და სახელმძღვანელოების შედგენას; სდევნიდნენ და ავიწროებდნენ ქართულ ეკლესიას; მკაცრი ცენზურა დაუწესეს ქართულ პრესას; იდევნებოდნენ ქართველი ეროვნ. მოღვაწენი. დონდუკოვ-კორსაკოვის დასმენითა და მითითებით გადაასახლეს სტავროპოლში დიმიტრი ყიფიანი. 1890 წლის 2 ივნისს პირადი თხოვნის საფუძველზე კავკასიიდან გადაიყვანეს და სახელმწიფო საბჭოს წევრად დანიშნეს.
ბიბილიოგრაფია
რედაქტირება- Записки о положении Закаспийской области, СПб., 1887;
- Мои воспоминания, ч. 1–2, СПб., 1902–03.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012. — გვ. 482.
- საქართველოს ისტორია – XIX საუკუნე (რედაქტორები ვახტანგ გურული და ბონდო კუპატაძე), „არტანუჯი“, გვ. 20, თბ., 2004
- Дондуков-Корсаков, Александр Михайлович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1893. — Т. XI. — С. 17.
- Дондуков-Корсаков, Александр Михайлович, князь // [Двина Западная — Елец, Юлий Лукианович]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1912. — С. 181—182. — (Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. К. И. Величко … [и др.] ; 1911—1915, т. 9).
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Дондуков-Корсаков Александр Михайлович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
წინამორბედი: მეფისნაცვალი მიხეილ რომანოვი |
საქართველოს მმართველი კავკასიის მთავარმართებელი 1882-1890 |
შემდეგი: გრაფი შერემეტიევი |