ნიგოითი

ნიგოითი — სოფელი ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (სოფლები: ნიგოითი, ქვიანი, ჩოლაბარგი, ჭყონაგორა, ჯაპანა, ჯიხეთის მონასტერი). მდებარეობს გურიის დაბლობზე, ლანჩხუთიდან 6 კმ. სოფელში არის რკინიგზის სადგური სამტრედია-მახინჯაურის ხაზზე, გადის საერთაშორისო მნიშვნელობის გზა საქართველოს საავტომობილო მაგისტრალი ს12. სოფელში არის საჯარო სკოლა. ასევე ფუნქციონირებს საზოგადოებრივი ცენტრი.

სოფელი
ნიგოითი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	გურიის მხარეგურიის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტი
თემი	ნიგოითი
კოორდინატები	42°04′59″ ჩ. გ. 42°06′29″ ა. გ.
დაარსდა	განვითარებული შუა საუკუნეები
ადრეული სახელები	ნიგოეთი
ცენტრის სიმაღლე	40 მ
მოსახლეობა	615 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,5 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995

ისტორია

იოჰან გიულდენშტედტი იხსენიებს ნიკოსდიდის სახელით. სოფელი თავად მაჭუტაძეების საკუთრებას წარმოადგენდა და სამაჭუტაძეოში შედიოდა. სოფელში იდგა მაჭუტაძეების ციხე, რომელიც 1820 წლის აჯანყების დროს დაანგრიეს. 1854 წელს ყირიმის ომის დროს სოფელში გაიმართა ნიგოითის ბრძოლა, რომელშიც რუსეთის იმპერიის ჯარმა დაამარცხა ოსმალეთის იმპერიის ჯარი. 1870-იან წლებში სოფელში შენდებოდა ახალი ქვის ეკლესია, რომელსაც ფუნქციურად უნდა შეეცვალა ძველი პატარა ტაძარი. ამ დროს სოფელში 180 კომლი ცხოვრობდა. 1872 წელს სოფელში გაიხსნა ორკლასიანი სკოლა. 1875 წელს სკოლაში სწავლობდა 112 მოსწავლე. სოფელში ცხოვრობდა 221 დროებით-ვალდებული გლეხი და მემამულე მაჭუტაძეები. 1883 წელს სოფელში გაიარა სარკინიგზო ხაზმა და მოეწყო რკინიგზის სადგური. 1895 წლის იანვარში ნიგოითს სტუმრობდა მარჯორი უორდროპი. მას დიმიტრი მაჭუტაძის მეუღლე ჰანა ტარსი მასპინძლობდა.

გლეხთა მოძრაობის პერიოდი

თავადი მაჭუტაძეები ფლობდნენ დიდ მამულს, 1200 დესეტინა მიწას, რომელიც ყველაზე დიდი საკუთარება იყო გურიის სოფლებს შორის. ამ დროს ნიგოითი წარმოადგენდა სასოფლო საზოგადოების ცენტრს, სადაც შედიოდა 7 სოფელი და 1600-მდე მცხოვრები. მაჭუტაძეებს მიწა ბანკში ჰქონდათ დაგირავებული. ბანკის ვალის გადასახდელად მათ გლეხებს მიწის საიჯარო ქირა გაუზარდეს. 1902 წლის მაისში სოფელში მოხდა გლეხთა შეიარაღებული გამოსვლა საძოვრებზე საიჯარო ფასის გამო. საპროტესტო გამოსვლებს სათავეში ჩაუდგა ლანჩხუთის სკოლის მასწავლებელი გრიგოლ ურატაძე. მისი ხელმძღვანელობით ადგილ „პლატოზე“ დაახლოებით 700-800-მა გლეხმა დადო ფიცი საერთო ბრძოლაზე. ამ ადგილს შემდეგ დაერქვა „ნაფიცვარა“. ფიცის გარემოებების გასარკვევად სოფელში ჩავიდა ოზურგეთის მაზრის უფროსი, რომელმაც ვერაფერი გაარკვია. მის შემდეგ, ივნისში ქუთაისის გუბერნატორი ალექსანდრე სმაგინი ჩავიდა ანიგოითსა და სხვა სოფლებში გლეხების დასაშოშმინებლად. 1903 წლის მაისში გლეხებმა ბოიკოტი გამოაცხადეს მემამულეების მიწების იჯარით აღებასა და დამუშავებაზე. 8 აგვისტოს სოფელში დააპატიმრეს 20-მდე ადამიანი. 1904 წლის იანვრიდან მემამულეები იძულებული გახდნენ დათანხმებოდნენ გლეხების პირობებს. 1905 წლის მარტში სოფელში ჩატარდა შეხვედრა სულთან კრიმ-გირეისთან. 27 აგვისტოს მოეწყო გლეხთა შეიარაღებული დემონსტრაცია. გურიის კომიტეტმა ნიგოითი აქცია რაიონის ცენტრად.

1912 წელს სოფელში გაიხსნა საკრედიტო ამხანაგობა, რომელშიც 2000 ადამიანი იყო გაწევრებული.

ისტორიული ძეგლები

სოფელში დგას განვითარებული შუა საუკუნეების ეკლესია და შუა საუკუნეების სამრეკლო. ტაძარი სავარაუდოდ XIV საუკუნის შუა წლების უნდა ყოფილიყო. წმინდა გიორგის ეკლესია დგას პატარა ბაქანზე, ავლია ქვის გალავანი. შესასვლელი დატანებულია ქვის სამრეკლოს ქვეშ. ეკლესია მაღალი კვადრატული შენობაა, უგუმბათო, დახურული ყავრით. აღმოსავლეთ ფასადზე შემონახულია ლომთან მებრძოლი მამაკაცის ბარელიეფი და წარწერა. გალავანი დასავლეთიდან ეკვრის ეკლესიას და ხუთ მსხვილ ტლანქ სვეტს ეყრდნობა. გალერეა ეკლესიიდან გამოყოფილია კარიბჭით. ეკლესიის კედლები დაფარულია ჭრელი მხატვრობითა და დაზიანებული ფრესკებით.

მოსახლეობა

აღწერის წელი	მოსახლეობა
1908	764
1911	881
2002	789
2014	615

ცნობილი ადამიანები

• გერასიმე კალანდარიშვილი (1836-1874) — პედაგოგი
• იოსებ დოლიძე — აბრეშუმის ტექნოლოგი

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 412.
• ურატაძე გ., Воспоминания грузинского социал-демократа, კალიფორნია: The Hoover institution on war, revolution and peace სტენფორდის უნივერსიტეტი, 1968.
• ბაქრაძე, დ ., „არქეოლოგიური მოგზაურობა გურიასა და აჭარაში“, თბილისი: საბჭოთა აჭარა, 1987. — გვ. 210-213.