ვიკიპედია

მექსიკური სამზარეულო

მექსიკის კულინარული ტრადიციები
ამ გვერდს არა აქვს შემოწმებული ვერსია, სავარაუდოდ მისი ხარისხი არ შეესაბამებოდა პროექტის სტანდარტებს.

მექსიკური სამზარეულოს საწყისები დაახლოებით ცხრა ათასი წლის წინ უნდა ვეძებოთ, როდესაც სოფლის მეურნეობის თემებში, როგორიცაა მაიას ცივილიზაცია ჩამოყალიბდა. სხვა მეზოამერიკული ჯგუფების თანმიმდევრულმა ტალღებმა მათთან ერთად მოიტანეს საკუთარი მომზადების მეთოდები. მათ შორის იყო Olmec, Teotihuacanos, Toltec, Huastec, Zapotec, Mixtec, Otomi, Purépecha, Totonac, Mazatec, Mazahua და Nahua . მშობლიური საკვებად ითვლება სიმინდი, ლობიო, ავოკადო, პომიდორი, კაკაო, ვანილი, აგავა, სპირულინა, ტკბილი კარტოფილი, კაკტუსი, და ჩილი წიწაკა .

მოლის სოუსი, რომელსაც ათობით სახეობა აქვს რესპუბლიკის მასშტაბით, განიხილება, როგორც მექსიკის სიმბოლო [1] და ითვლება მექსიკის ნაციონალურ კერძად .
მსხალი, კომში და გუავა, მექსიკის დესერტად 2010 წელს გამოაცხადა.

მე -16 საუკუნეში ესპანეთის მიერ მექსიკის დაპყრობისა და მაიას ტერიტორიის შემდგომი დაპყრობის შემდეგ, ევროპელებმა შემოიტანეს მრავალი სხვა საკვები, რომელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო შინაური ცხოველების ხორცი ( საქონლის ხორცი, ღორის ხორცი, ქათამი, თხა და ცხვარი ), რძის პროდუქტები (განსაკუთრებით ყველი და რძე) და ბრინჯი . მიუხედავად იმისა, რომ ესპანელები თავდაპირველად ცდილობდნენ ქვეყნისთვის საკუთარი რაციონის დაწესებას, ეს შეუძლებელი გახდა.

აზიური და აფრიკული გავლენა ამ ეპოქაში ასევე შეტანილ იქნა ძირძველ სამზარეულოში, ახალ ესპანეთში და მანილა-აკაპულკოს გალერეებში აფრიკული მონობის შედეგად . [2]

საუკუნეების განმავლობაში, ამან რეგიონალური სამზარეულო შექმნა ადგილობრივი პირობების გათვალისწინებით, მაგალითად, ოახაკში, ვერაკრუსსა და იუკატანის ნახევარკუნძულზე . მექსიკური სამზარეულო მექსიკის კულტურის, სოციალური სტრუქტურისა და პოპულარული ტრადიციების მნიშვნელოვანი ასპექტია. ამ კავშირის ყველაზე მნიშვნელოვანი მაგალითია მოლის გამოყენება განსაკუთრებულ შემთხვევებში და დღესასწაულებზე, განსაკუთრებით ქვეყნის სამხრეთ და ცენტრალურ რეგიონებში. ამ მიზეზის გამო და სხვა, ტრადიციული მექსიკური სამზარეულო იყო შეტანილი 2010 წელს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების სიაში UNESCO-ს მიერ.

ძირითადი ელემენტები

რედაქტირება
 
ნატურმორტი ხილთან, მორიელთან და ბაყაყთან ერთად (1874), ჰერმინეგილდო ბუსტოსი .
 
ნატურმორტი, ჟოზე აგუსტინ არრიეტას (მექსიკელი) ტილოზე. 1870, სან-დიეგოს ხელოვნების მუზეუმი

მექსიკური სამზარეულო არის რთული და უძველესი სამზარეულო, ტექნიკისა და უნარების შემუშავებით, რომელიც ათასობით წლის მანძილზე იქმნებოდა. იგი იქმნება ძირითადად მექსიკაში შექმნილი ინგრედიენტებით, აგრეთვე ესპანელი კონკისტადორების მიერ მოტანილი ინგრედიენტებით და ასევე მას შემდეგ შემოტანილი რამდენიმე ახალი ზემოქმედებით. [3] მექსიკურ სამზარეულოს გავლენა იქონია აშშ-მექსიკის საზღვართან სიახლოვეზე. მაგალითად, ეგონათ, რომ ბურიტოები გამოიგონეს ლობიოს უფრო მარტივი ტრანსპორტირებისთვის მათი ტორტილებში გახვევით. ამგვარმა ცვლილებებმა მექსიკური სამზარეულო შემოიტანა შეერთებულ შტატებში, სადაც არიზონას მსგავსი შტატები ადაპტირებდნენ ბურიტოს ღრმა წვის მეთოდზე და ქმნიდნენ თანამედროვე ჩიმიჩანგას . [4]

ბოსტნეული მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მექსიკურ სამზარეულოში. ჩვეულებრივ ბოსტნეულში შედის ყაბაყი, ყვავილოვანი კომბოსტო, სიმინდი, კარტოფილი, ისპანახი, სოკო, ჯიტომატი (წითელი პომიდორი), მწვანე პომიდორი და ა.შ. სხვა ტრადიციული ბოსტნეულის ინგრედიენტებია ჩილის წიწაკა, ხუტლაკოჩე (სიმინდის სოკო), ხუაუზონტლი და ნოპალი (კაქტუსის ბალიშები).

ევროპაში შეტანილია ღორის ხორცი, ქათამი, საქონლის ხორცი, ყველი, მწვანილი და სანელებლები, ასევე ხილი.

ტროპიკული ხილი, რომელთა უმეტესობა ძირძველია მექსიკისა და ამერიკისთვის, მაგალითად, გუავა, წვნიანი მსხალი, საპოტე, მანგო, ბანანი, ანანასი და ჩერიმოია ( კრემის ვაშლი), განსაკუთრებით პოპულარულია ქვეყნის ცენტრში და სამხრეთით. [5]

საკვები მწერებით ათასწლეულების განმავლობაში სარგებლობდნენ მექსიკაში. ენტემოფაგია ან მწერების ჭამა სულ უფრო პოპულარული ხდება ღარიბი და სოფლის გარეთ თავისი უნიკალური არომატით, მდგრადობითა და ესპანური წინა მემკვიდრეობასთან კავშირით. პოპულარულ სახეობებში შედის კაპულინები (grasshoppers ან crickets), ესკამოლები (ant larvae), კუმილეს ( ფაროსანას მსგავსი ) და აჰუატლე (წყლის ხოჭო). [6]

Სიმინდი

რედაქტირება
 
სიმინდის უძველესი მეზოამერიკული გრავიურა , მექსიკის ანთროპოლოგიის ეროვნული მუზეუმი .

ხორბლის და ბრინჯის შემოღების მიუხედავად, მექსიკაში სიმინდს ყველაზე ხშირად მოიხმარენ და ემსახურება როგორც მთავარი ინგრედიენტი ბევრ ადგილობრივი რეცეპტს (მაგ სიმინდის tortillas, atole, pozol, Menudo, tamal ). მიუხედავად იმისა, რომ მას ახლად მიირთმევენ, მექსიკაში სიმინდს უმეტესად ხმელ, ნიქსტამალიზებულ და დაფქულ მასად გამოიყენებენ . [7] [8] ამ მასას იყენებენ როგორც ახალს, ისე დადუღებულს, რომ მიიღონ მრავალფეროვანი კერძები სასმელებისგან (ატოლი, პოზოლი და ა.შ.), ტამილამდე, სოპებამდე და ა.შ. ამასთან, მექსიკაში სიმინდის ჭამის ყველაზე გავრცელებული მეთოდი არის ტორტილას ფორმა, რომელიც თან ახლავს თითქმის ყველა კერძს. Tortillas მზადდება სიმინდისგან ქვეყნის უმეტეს ნაწილში, მაგრამ არსებობს სხვა ვერსიები, მაგალითად, ხორბალი ჩრდილოეთში ან მცენარე იუკა და ველური მწვანილებით ოახაკაში . [9]

ჩილი წიწაკა

რედაქტირება
 
ჩილე რელენოსი

მექსიკის ყველა ნაწილში სხვა ძირითადი ინგრედიენტი ჩილე წიწაკაა . [10] მექსიკურ საჭმელს ძალიან ცხარე რეპუტაცია აქვს, მაგრამ მას აქვს ფართო სპექტრის არომატიზატორები და მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი სანელებლები გამოიყენება, ყველა პიკანტური არ არის. ბევრ კერძს ასევე აქვს დახვეწილი არომატი. [11] [12] ჩილის გამოყენება მექსიკაში ათასი წლის წინ იწყება. ისინი გამოიყენება მათი არომატისთვის და არა მხოლოდ მათი სიცხარისთვის. თუ კერძი ან საუზმე არ შეიცავს ჩილის წიწაკას, ჩვეულებრივ უმატებენ ცხელ სოუსს, ხოლო ჩილის წიწაკას ხშირად უმატებენ ახალ ხილს და ტკბილეულს.

მექსიკური საკვები მექსიკის გარეთ

რედაქტირება
 
ჩიმიჩანგა მელბურნიდან

შეერთებული შტატები

რედაქტირება

შეერთებულ შტატებში მექსიკური საკვები ემყარება ჩრდილოეთ მექსიკის საკვებს. Chili con carne და chimichangas არის მექსიკური წარმოშობის ამერიკული საკვების მაგალითები, რომელიც ცნობილია როგორც Tex-Mex . [3] შეერთებულ შტატებში მზარდია ეთნიკური მექსიკის მოსახლეობა. შეერთებულ შტატებში თანდათანობით უფრო ნამდვილი მექსიკური საკვები ჩნდება. ერთ-ერთი მიზეზი ის არის, რომ მექსიკელი ემიგრანტები საკვებს იყენებენ, როგორც გულისხმიერების ნიშნად, ხოლო მათი შთამომავლებისთვის ეს ეთნიკური ნიშნის სიმბოლოა. გარდა ამისა, რაც უფრო მეტი ამერიკელი კერძებს სინჯავს მექსიკაში, იზრდება მოთხოვნა უფრო ავთენტურ არომატზე. კორეული ტაკო არის კორეულ-მექსიკური შერწყმის კერძი, რომელიც პოპულარულია ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და კანადის არაერთ ურბანულ უბანში. კორეული ტაკო წარმოიშვა ლოს-ანჯელესში . [13]

1989 წელს რიკ ბეილესმა, რომელიც სპეციალიზებულია მექსიკურ ტრადიციულ სამზარეულოში თანამედროვე ინტერპრეტაციით და მისმა მეუღლემ, დინმა, გახსნეს ტოპოლობამპო, ჩიკაგოს ერთ-ერთი პირველი შესანიშნავი მექსიკური რესტორანი. [14] 2019 წლის მონაცემებით, ტოპოლობამპოს აქვს 1 მიშლენის ვარსკვლავი . [15]

ლიტერატურა

რედაქტირება
  • Abarca, Meredith E.. Rio Grande/Río Bravo: Borderlands Culture, 9 : Voices in the Kitchen : Views of Food and the World from Working-Class Mexican and Mexican American Women..  Abarca, Meredith E.. Rio Grande/Río Bravo: Borderlands Culture, 9 : Voices in the Kitchen : Views of Food and the World from Working-Class Mexican and Mexican American Women..  Abarca, Meredith E.. Rio Grande/Río Bravo: Borderlands Culture, 9 : Voices in the Kitchen : Views of Food and the World from Working-Class Mexican and Mexican American Women.. 
  • Adapon, Joy. Culinary Art and Anthropology.  Adapon, Joy. Culinary Art and Anthropology.  Adapon, Joy. Culinary Art and Anthropology. 
  • Iturriaga, José N.. La Cultura del Antojito.  Iturriaga, José N.. La Cultura del Antojito.  Iturriaga, José N.. La Cultura del Antojito. 
  • Luengas, Arnulfo. La Cocina del Banco Nacional de México.  Luengas, Arnulfo. La Cocina del Banco Nacional de México.  Luengas, Arnulfo. La Cocina del Banco Nacional de México. 
  • Passport Mexico : Your Pocket Guide to Mexican Business, Customs and Etiquette.  Passport Mexico : Your Pocket Guide to Mexican Business, Customs and Etiquette.  Passport Mexico : Your Pocket Guide to Mexican Business, Customs and Etiquette. 
  • პილჩერი, ჯეფრი მ. პლანეტა თაკო: მექსიკური კვების გლობალური ისტორია (ოქსფორდის უნივერსიტეტის პრესა, 2012) ონლაინ მიმოხილვა
  • Pilcher, Jeffrey M. Que Vivan Los Tamales! საკვები და მექსიკის ეროვნული პირადობის შექმნა (1998)

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ El mole símbolo de la mexicanidad. CONACULTA. ციტირების თარიღი: 27 September 2016.
  2. ↑ La cocina del virreinato. CONACULTA. ციტირების თარიღი: 13 January 2015.
  3. ↑ 3.0 3.1 Malat, p. 88.
  4. ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს..
  5. ↑ Malat, p. 89.
  6. ↑ Miroff, Nick. (July 23, 2013) Mexico gets a taste for eating insects as chefs put bugs back on the menu.
  7. ↑ Iturriaga, p. 43.
  8. ↑ Graber, Karen Hursh. (January 1, 2003) Rice: The Gift Of The Other Gods.
  9. ↑ Traditional Mexican cuisine - ancestral, ongoing community culture, the Michoacán paradigm.
  10. ↑ Adapon, p. 7.
  11. ↑ MacNeil-Fife, Karen (September 2000). „Beyond beer: Wine with Mexican food“. Sunset. 205 (3): 194.
  12. ↑ Adapon, p. 11.
  13. ↑ Jane & Michael Stern (2009-11-15). „In Search of American Food“.
  14. ↑ Vettel. Four stars: Topolobampo is one of Chicago's finest restaurants.
  15. ↑ Topolobampo – a MICHELIN Guide Restaurant in Chicago.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მექსიკური_სამზარეულო“-დან