ვიკიპედია

მეორე ცივი ომი

ამ გვერდს არა აქვს შემოწმებული ვერსია, სავარაუდოდ მისი ხარისხი არ შეესაბამებოდა პროექტის სტანდარტებს.

მეორე ცივი იმი[1][2] (ასევე ცნობილი როოგორც ახალი ცივი ომი[3][4][5], ცივი ომი II[6][7] ან სუპერსახელმწიფოების განახლებული შეჯიბრი[8]) — ტერმინი აღწერს ცივი ომის შემდეგი პერიოდის პოლიტიკურ და სამხედრო დაძაბულობებს ორ გეოპოლიტიკურ ძალათა ბლოკს შორის, ერთ ბლოკს მეთაურობს რუსეთი ან ჩინეთი ხოლო მეორე ბლოკს აშშ, ევროპის კავშირი და NATO.

მეორე ცივი ომის ჰიპოთეზური ზესახელმწიფოები: ამერიკის შეერთებული შტატები, რუსეთი და ჩინეთი.

წარსული გამოყენებები

რედაქტირება

წარსული წყაროები,[9][10][11] როგორიცაა აკადემიკოსი ფრედ ჰალიდეი,[12][13] ალან ვოლდი,[14] და დაივიდ პეინტერი,[15] used ურთიერთცვალებად ტერმინებს როდესაც საუბრობდნენ ცივი ომი 1979-1985 წლების ფაზაზე და/ან 1985-1991 წლების ფაზაზე. ზოგი სხვა წყარო[16][17] მსგავს ტერმინებს იყენებდნენ 1970-იანების ცივი ომის დასახასიათებლად. ცოლუმნისტი უილიან საფრმა 1975 წელს ნიუ იორკ თაიმსთან ინტერვიუში თქვა რომ რიჩარდ ნიქსონის ამდმინისტრაციის დეტანტის მიდგომამ არ გაამართლა და ამის შედეგად "ცივი ომი II" იყო დაწყებული.[18] აკადემიკოსი გორდონ ჩანგმა 2007 წელს გამოიყენა ტერმინი "ცივი ომი II" როდესაც საუბრობდა ცივი ომის პერიოდზე, რიჩარდ ნიქსონის ჩინეთში ვიზიტის შემდეგ, სადაც აშშ-ის პრეზიდენტი რიჩარდ ნიქსონი და ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის გენერალური მდივანი მაო ძედუნი ერთმანეთს შეხვდნენ.[19]

1998 წელს ჯორჯ კენანმა NATO-ს პოლონეთში, უნგრეთში და ჩეხეთის რესპუბლიკაში გაფართოებას „ახალი ცივი ომის“ საწყისი წერტილი უწოდა.[20]

ჟურნალისტმა ედუარდ ლუკასმა 2008 წელს გამოსცა წიგნი „ახალი ცივი ომი: როგორ ემუქრება კრემლი რუსეთს და დასავლეთს“, სადაც დაწერა რომ რუსეთს და დასავლეთს შორის „ახალი ცივი ომი“ უკვე დაწყებული იყო.[21]

რუსეთი-დასავლეთის დაძაბულობები

რედაქტირება
 
  რუსეთი
ქვეყნები, რომლებმაც სანქციები შემოიღეს 2014 წელს:
  ევროკავშირი
  სხვები
 
აშშ (სტაფილოსფერი) და რუსეთი (მწვანე).

წყაროებს შორის უთანხმოებაა, ზოგ წყაროს მიაჩნია რომ ცივი ომის მსგავსი კონფლიქტის განმეორება შეუძლებელია ხოლო ზოგი ფიქრობს რომ ცივი ომის გამეორება გარდაუვალია,[22][23][24][25][26][27]

მაიკლ კლეარმა, მწერალმა და აკადემიკოსმა, აშშ-რუსეთის დაძაბულობები შეადარა ირანი-საუდი არაბათის კონფლიქტს ახლო აღმოსავლეთში.[28] ოქსფორდის უნივერსიტეტის პროფესორი ფილიპ ნოვარდი ფიქრობს რომ „ახალ ცივ ომში“ იბრძვიან მედიის, ინფორმაციული ომის და კიბერომის მეშვეობით.[4] 2014 წელს მიხეილ გორბაჩოვმა მსოფლიო გააფრთხილა უკრაინის კრიზისის და ახალი ცივი ომის დაწყების საფრთხეებზე.[29][30][31][32] ამერიკელ პოლიტიკურ მეცნიერ რობერტ ლეგვოდს მიაჩნია რომ ახალი ცივი ომი 2013 წელს უკრაინის კრიზისის დროს დაიწყო.[33][34] სხვა აკადემიკოსებს მიაჩნიათ რომ „ცივი ომი“ რუსეთის და დასავლეთს შორის ურთიერთობების არასწორი დახასიათებაა.[35][36]

როდესაც რუსეთს და აშშ-ს შორის ახალი დაძაბულობები მსგავსი ცივი ომის დროს არსებული დაძაბულობებისა, ასევე არსებობს მნიშვნელოვანი განსხვავებები როგორიცაა რუსეთის გარე სამყაროსთან ეკონომიკური კავშირი რაც რუსეთის მოქმედებებს მნიშვნელოვნად ზღუდავს,[37] დღევანდელ დღეს რუსეთს აღარ აქვს ისეთი სამხედრო მოქმედებების განხორციელების საშუალება რაც 1992-93 და 2008 წელს საქართველოში და 2014 წელს უკრაინაში განხორციელდა.[38][39]

ბევრ დამკვირვებელს, მათ შორის სირიის პრეზიდენტ ბაშარ ალ-ასადს[40] მიაჩნია რომ სირიის სამოქალაქო ომი მარიონეტული კონფლიქტია აშშ-ის და რუსეთს შორის,[41][42][43] 2016 წელს გაერთიანებული სამეფოს მთავრობის ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს: „ეს მართლაც ახალი ცივი ომია, დღეს სახეზე გვაქვს რუსეთის მცდელობა გაანადგუროს ევრუპული ერთიანობა და ევროპის კავშირი“.[44]

2018 წლის მარტში ჰარვარდის უნივერსიტეტის პროფესორებმა სტეფენ ვოლტმა[45] და ოდ არნი ვასტადმა[46] „ახალი ცივი ომი“ გააკრიტიკეს როგორც შეცდომაში შემყვანი[45] და დამაბნეველი[45] ტერმინი.

ჩინეთ-აშშ-ის დაძაბულობები

რედაქტირება
 
აშშ (სტაფილოსფერი) და ჩინეთი (მწვანე)

აშშ-ის თავდაცვის სამინისტროს ოფიციალური პირი ჯედ ბაბინი,[47] იელის უნივერსიტეტის პროფესორი დეივიდ გელერნტერი,[48] ფირსტპოსტი-ს ედიტორი რ. ჯაგანათანი,[49] სამხრეთ აზიის ანალიტიკოსთა ჯგუფის წევრი სუბჰაშ კაპილა,[50] ავსტრალიის ყოფილი პრემიერ მინისტრი კევინ რუდი[51] და სხვა წყაროები,[52][53] იყენებდნენ ტერმინ, წყარი ოკენის ცივ ომს[47] ჩინეთის და აშშ-ის ურთიერთობების დასახასიათებლად 2000-იანებში, 2010-იანებში და 2020-იანებში.

დონალდ ტრანპი, რომლის აშშ-ის ორეზიდენტად ინაგურაცია 2017 წლის 20 იანვარს მოხდა, თელი მისი საპრეზიდენტო კამპანიისას ჩინეთს როგორც საფრთხეს მოიხსენიებდა, ამ ფაქტმა ჩინეთთან ახალი ცივი ომის დაწყების შანსები გაზარდა.[54][55][56] პროფესორ მინქსინ პეიმ თქვა რომ ტრამპის 2016 წლის აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვებამ გაზარდა ახალი ცივი ომის დაწყების შანსები.[57] 2017 წლის მარტში, თვითგამოცხადებულმა სოციალისტურმა გაზეთმა, თვიურმა განხილვამ დაწერა, "ტრამპის ადმინისტრაციის არჩევამ ახალი ცივი ომი რუსეთთან მოლოდინის რეჟიმში გადაიყვანა", და ასევე თქვა რომ ტრამპი ჩინეთზე მეტად საფრტხედ რუსეთს მიიჩნევს.[58]

  გარე ვიდეოფაილები
  "Vice President Mike Pence's Remarks on the Administration's Policy Towards China"

2018 წლის ივლისში, მაიკელ კოლინსმა, ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს სამხრეთ აზიის განყოფილების წევრმა, კოლორადოში ერთ-ერთ ფორუმზე თქვა რომ, მას სჯეროდა რომ ჩინეთის ლიდერს და ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის გენერალური მდივანს სი ძიპინს, არ უნდა ამერიკის შეერთებულ შტატებთან და NATO-სთან პირდაპირი ომი მაგრამ ამის მაგივრად აწარმოებს პატარა ცივ ომს, რისი მეშვეობითაც აშშ-ის როგორც მსოფლიოს ერთადერთი გლობალური სუპერძალის ჩანაცვლების იმედი აქვს. კოლინსმა დაამატა: "რასაც ისინი აკეტებეს ეს ცივი ომია — არა ისეთი ცივი ომი რაც აშშ-ს და სსრკ-ს შორის იყო, მაგრამ ცივი ომი სიტყვის განმარტებით".[59] 2018 წლის ოქტომბერში, ჰონგ კონგის ლინგნანის უნივერსიტეტის პროფესორმა ჯანგ ბაოჰუიმ ნიუ იორკ ტაიმსს უთხრა რომ აშშ-ის ვიცე პრეზიდენტის, მაიკ პენსის ჰუდსონის ინსტიტუტში სიტყვით გამოსვლა „ცივი ომის გამოცხადებად გამოჩნდება“.[60]

 
ტერიტორიული პრეტენზიები სამხრეთ ჩინეთის ზღვაში

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ Mackenzie, Ryan (3 ოქტომბერი 2015). „Rubio: U.S. 'barreling toward a second Cold War'“. The Des Moines Register. USA Today. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 იანვარი 2016. ციტირების თარიღი: 28 იანვარი 2016.
  2. ↑ Trenin, Dmitri (2 მარტი 2014). „The crisis in Crimea could lead the world into a second cold war“. The Guardian. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 20 იანვარი 2016. ციტირების თარიღი: 28 იანვარი 2016.
  3. ↑ Simon Tisdall. (19 November 2014) The new cold war: are we going back to the bad old days?. Guardian News and Media Limited. ციტირების თარიღი: 4 February 2015.
  4. ↑ 4.0 4.1 Philip N. Howard. (1 August 2012) Social media and the new Cold War. Reuters Commentary Wire. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 19 ოქტომბერი 2017. ციტირების თარიღი: 2 August 2016.
  5. ↑ Bovt, George (31 მარტი 2015). „Who Will Win the New Cold War?“. The Moscow Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 დეკემბერი 2015. ციტირების თარიღი: 28 იანვარი 2016.
  6. ↑ Dmitri Trenin. (4 March 2014) Welcome to Cold War II. Graham Holdings. ციტირების თარიღი: 4 February 2015.
  7. ↑ Kozloff, Nikolas. (2015-10-15) As Cold War II Looms, Washington Courts Nationalist, Rightwing - Catholic, Xenophobic Poland en-US. ციტირების თარიღი: 2019-02-26
  8. ↑ O'Rourke, Ronald. (7 April 2020) [https://web.archive.org/web/20200527121339/https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R43838 Renewed Great Power Competition: Implications for Defense - Issues for Congress]. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 მაისი 2020. ციტირების თარიღი: 24 April 2020.
  9. ↑ Scott, David (2007). China Stands Up: The PRC and the International System. Routledge, გვ. 79–81. ISBN 978-0415402705. 
  10. ↑ Christie, Daniel J. (1990) „The Stress of Violence: School, Community, and World“, Childhood Stress. New York City: John Wiley & Sons, გვ. 305. ISBN 978-0471508687. 
  11. ↑ van Dijk, Ruud, ed. (2007). Encyclopedia of the Cold War. Taylor & Francis Group. ISBN 978-0-415-97515-5. LCCN 2007039661. ციტირების თარიღი: 18 March 2018.
  12. ↑ Halliday, Fred (1989). „The Making of the Cold“, The Making of the Second Cold War, 2nd, Verso Books. ISBN 978-0860911449. 
  13. ↑ Edwards, Paul N. (1996). „Computers and Politics in Cold War II“, The Closed World: Computers and the Politics of Discourse in Cold War America. Massachusetts Institute of Technology, გვ. 276. ISBN 9780262550284. 
  14. ↑ Wald, Alan M. (1987). The New York Intellectuals: The Rise and Decline of the Anti-Stalinist Left From the 1930s to the 1980s. University of North Carolina Press, გვ. 344, 347. ISBN 978-0807841693. ციტირების თარიღი: 20 January 2017. 
  15. ↑ Painter, David S. (1999). „The Rise and Fall of the Second Cold War, 1981–91“, The Cold War: An International History. Routledge, გვ. 95–111. ISBN 978-0-415-19446-4. 
  16. ↑ (2017) „Chapter 10: The Cold War and After“, An Introduction to International Relations, 3rd, Cambridge University Press, გვ. 161. 
  17. ↑ Smith, Joseph (2017) „Introduction“, Historical Dictionary of the Cold War, 2nd. ISBN 9781442281851. 
  18. ↑ Safire, William (29 დეკემბერი 1975). „Cold War II“. The New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 14 მარტი 2018. ციტირების თარიღი: 13 მარტი 2018.
  19. ↑ Chang, Gordon H. (June 2008). „Review: Nixon in China and Cold War I and Cold War II“. Diplomatic History. 32 (3): 493–496. doi:10.1111/j.1467-7709.2008.00706.x. JSTOR 24915887.
  20. ↑ Friedman, Thomas L. (2 მაისი 1998). „Foreign Affairs; Now a Word From X“. The New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 მარტი 2018. ციტირების თარიღი: 13 მარტი 2018.
  21. ↑ Review of The New Cold War by Edward Lucas დაარქივებული 25 January 2017 საიტზე Wayback Machine. . BBC. 12 February 2008. Retrieved 11 June 2017.
  22. ↑ Boris N. Mamlyuk (6 July 2015). „The Ukraine Crisis, Cold War II, and International Law“. The German Law Journal. SSRN 2627417. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  23. ↑ Pavel Koshkin. (25 April 2014) What a new Cold War between Russia and the US means for the world. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 28 მარტი 2019. ციტირების თარიღი: 4 მაისი 2020.
  24. ↑ Rojansky & Salzman, Matthew & Rachel S (20 მარტი 2015). „Debunked: Why There Won't Be Another Cold War“. The National Interest. The National Interest. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 6 მარტი 2016. ციტირების თარიღი: 25 თებერვალი 2016.
  25. ↑ Lawrence Solomon. (9 October 2015) Lawrence Solomon: Cold War II? Nyet.
  26. ↑ „Russia v the West: Is this a new Cold War?“. BBC News. 1 April 2018.
  27. ↑ Welcome to Cold War II. Foreign Policy (4 March 2014). ციტირების თარიღი: 10 November 2014.
  28. ↑ Klare, Michael (1 ივნისი 2013). „Welcome to Cold War II“. Tom Dispatch. RealClearWorld. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 თებერვალი 2017. ციტირების თარიღი: 20 დეკემბერი 2016.
  29. ↑ Conant, Eve (12 სექტემბერი 2014). „Is the Cold War Back?“. National Geographic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 20 დეკემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი 2014.
  30. ↑ Malyarenko, Tatyana; Stefan Wolff (15 February 2018). „The logic of competitive influence-seeking: Russia, Ukraine, and the conflict in Donbas“. Post-Soviet Affairs. 34 (4): 191–212. doi:10.1080/1060586X.2018.1425083.
  31. ↑ Kendall, Bridget (12 ნოემბერი 2014). „Rhetoric hardens as fears mount of new Cold War“. BBC News. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 იანვარი 2015. ციტირების თარიღი: 20 დეკემბერი 2014.
  32. ↑ Freedman, Lawrence. (14 March 2018) Putin's new Cold War. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 14 მარტი 2018. ციტირების თარიღი: 4 მაისი 2020.
  33. ↑ "Robert Legvold on the New Cold War, Interview with Columbia University Professor and Leading Russia Scholar". დაარქივებული 1 January 2017 საიტზე Wayback Machine. 10 November 2015.
  34. ↑ Robert Legvold, Return to Cold War. Cambridge: Polity, 2016
  35. ↑ Bremmer, Ian (29 მაისი 2014). „This Isn't A Cold War. And That's Not Necessarily Good“. Time. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 იანვარი 2015. ციტირების თარიღი: 19 დეკემბერი 2014.
  36. ↑ Walt, Stephen (12 მარტი 2018). „I Knew the Cold War. This Is No Cold War“. Foreign Policy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 19 მარტი 2018. ციტირების თარიღი: 18 მარტი 2018.
  37. ↑ Stewart, James (7 მარტი 2014). „Why Russia Can't Afford Another Cold War“. The New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 დეკემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 3 იანვარი 2015.
  38. ↑ „Putin's 'Last and Best Weapon' Against Europe: Gas“. 24 სექტემბერი 2014. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 6 იანვარი 2015. ციტირების თარიღი: 3 იანვარი 2015.
  39. ↑ "The Cold War II: Just Another Misnomer?". დაარქივებული 8 December 2015 საიტზე Wayback Machine. , Contemporary Macedonian Defence, vol. 14. no. 26, June 2014, pp. 49–60
  40. ↑ „'The Cold War never ended...Syria is a Russian-American conflict' says Bashar al-Assad“. The Telegraph. 14 ოქტომბერი 2016. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 თებერვალი 2017. ციტირების თარიღი: 24 იანვარი 2017.
  41. ↑ „U.S. Weaponry Is Turning Syria Into Proxy War With Russia“. The New York Times. 12 ოქტომბერი 2015. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 ოქტომბერი 2015. ციტირების თარიღი: 14 ოქტომბერი 2015.
  42. ↑ „U.S., Russia escalate involvement in Syria“. CNN. 13 ოქტომბერი 2015. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 ოქტომბერი 2015. ციტირების თარიღი: 17 ოქტომბერი 2015.
  43. ↑ „Untangling the Overlapping Conflicts in the Syrian War“. The New York Times. 18 ოქტომბერი 2015. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 19 ოქტომბერი 2015. ციტირების თარიღი: 19 ოქტომბერი 2015.
  44. ↑ „Russia accused of clandestine funding of European parties as US conducts major review of Vladimir Putin's strategy / Exclusive: UK warns of 'new Cold War' as Kremlin seeks to divide and rule in Europe“. The Daily Telegraph. 16 იანვარი 2016. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 იანვარი 2016. ციტირების თარიღი: 17 იანვარი 2016.
  45. ↑ 45.0 45.1 45.2 Walt, Stephen M. (12 მარტი 2018). „I Knew the Cold War. This Is No Cold War“. Foreign Policy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 აგვისტო 2018. ციტირების თარიღი: 8 თებერვალი 2019.
  46. ↑ Westad, Odd Arne (27 მარტი 2018). „Has a New Cold War Really Begun?“. Foreign Affair. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 9 თებერვალი 2019. ციტირების თარიღი: 9 თებერვალი 2019.
  47. ↑ 47.0 47.1 (2006) „Chapter One: The Next War“, Showdown: Why China Wants War With the United States. Regency Publishing. ISBN 978-1596980051. 
  48. ↑ Gelernter, David. (3 April 2009) Welcome To Cold War II. ციტირების თარიღი: 25 August 2017
  49. ↑ Jagannathan, Raghavan. (24 August 2011) Is the Cold War really over? Well, Cold War II is here. ციტირების თარიღი: 7 March 2016
  50. ↑ Kapila, Subhash. (25 February 2016) United States Cannot Afford Two Concurrent Cold Wars – Analysis. ციტირების თარიღი: 7 March 2016 (Click here for original publication დაარქივებული 7 March 2016 საიტზე Wayback Machine. )
  51. ↑ Crabtree, Justina (30 აპრილი 2018). „There's an 'undeclared new Cold War' between the US and China – and it's in tech, Australia ex-leader says“. CNBC. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 მაისი 2018. ციტირების თარიღი: 2 მაისი 2018.
  52. ↑ Platt, Kevin (28 October 1996), "To Head off a 'Cold War II,' China and US Try to Warm Up Relations", The Christian Science Monitor, https://www.questia.com/newspaper/1P2-33416930/to-head-off-a-cold-war-ii-china-and-us-try-to-warm. წაკითხვის თარიღი: 20 February 2017 დაარქივებული 21 February 2017[Date mismatch] საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები
  53. ↑ Ryan, Henry Butterfield. (10 June 1999) Another Cold War? China This Time?. History departments at Ohio State University and Miami University. ციტირების თარიღი: 10 November 2017.
  54. ↑ Campbell, Charlie (24 იანვარი 2017). „Donald Trump Could Be Starting a New Cold War With China. But He Has Little Chance of Winning“. Time. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 29 იანვარი 2017. ციტირების თარიღი: 30 იანვარი 2017.
  55. ↑ Daly, Robert (20 იანვარი 2017). „While the West Fiddles, China Races to Define the Future“. Foreign Policy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 თებერვალი 2017. ციტირების თარიღი: 30 იანვარი 2017. ციტატა: „The alternative is a new Cold War—one that renders all talk of global norms obsolete.“
  56. ↑ Talton, Jon. (17 January 2017) Will Trump start a new Cold War — with China?. ციტირების თარიღი: 30 January 2017.
  57. ↑ Minxin Pei. (9 February 2017) China Needs a New Grand Strategy. ციტირების თარიღი: 4 March 2017.
  58. ↑ „Notes from the Editors“. Monthly Review. მარტი 2017. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 მარტი 2017. ციტირების თარიღი: 16 მარტი 2017.
  59. ↑ Yi Whan-woo. „China is waging a 'quiet kind of cold war' against US, top CIA expert says“. CNBC. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 ივლისი 2018. ციტირების თარიღი: 22 ივლისი 2018.
  60. ↑ Perlez, Jane (5 ოქტომბერი 2018). „Pence's China Speech Seen as Portent of 'New Cold War'“. The New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 იანვარი 2019. ციტირების თარიღი: 2 იანვარი 2019.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მეორე_ცივი_ომი“-დან