იუპიტერის შიდა თანამგზავრები

იუპიტერის შიდა თანამგზავრები, ამალთეას ჯგუფი — ოთხი თანამგზავრისაგან შემდგარი ჯგუფი, რომლებიც ყველაზე ახლოს მდებარეობენ (მათი ორბიტების დიდი ნახევარღერძი მოქცეულია 7005128000000000000♠128000-7005221900000000000♠221900 კმ-ს შორის) პლანეტა იუპიტერთან. ესენია: 1) მეტისი, 2) ადრასტეა, 3) ამალთეა და 4) თებე. აღნიშნული ჯგუფის თანამგზავრები გამოირჩევიან პლანეტის ირგვლივ სინქრონული ბრუნვით, ორბიტების მცირე დახრით, დაბალი ექსცენტრისიტეტით და არ მოძრაობენ რეტროგრადული მიმართულებით.

შიდა ორი თანამგზავრი (მეტისი და ადრასტეა), ორბიტაზე ერთ დღეზე ნაკლებ დროში ბრუნავს, ხოლო ეს უკანასკნელი იუპიტერის სისტემის სიდიდით მეხუთე და მეშვიდე თანამგზავრებია. დაკვირვებები მიუთითებს იმაზე, რომ ჯგუფის ყველაზე დიდი თანამგზავრი, ამალთეა, მის ორბიტაზე კია არა, არამედ ჩამოყალიბდა პლანეტისგან შორს, ან რომ ის არის მზის სისტემის მიერ დატყვევებული სხეული.^[1] ეს თანამგზავრები, ისევე როგორც მრავალი ჯერ კიდევ არაიდენტიფიცირებული შიდა პატარა თანამგზავრი, მათგან გამოტყორცნილი მტვრით, ავსებს და მხარს უჭერს იუპიტერის სუსტი რგოლების სისტემას. ასე მაგალითად მეტისი და ადრასტეა ქმნიან იუპიტერის მთავარ რგოლს, ხოლო ამალთეა და თებე — საკუთარ სუსტ გარე რგოლებს.^[2]^[3]

ფიზიკური და ორბიტალური მაჩვენებლები

ნომერი	სახელი	ეპონიმი	აბსოლ. ვარსკვ. სიდიდე	დიამეტრი (კმ)	მასა (×10¹⁶ კგ)	დიდი ნახევარღერძი (კმ)	ორბიტალური პერიოდი (დღე-ღამე)	დახრა (°)	ექსცენტრ.	აღმოჩენის თარიღი	გამოცხადების წელი	აღმომჩენი	ჯგუფი
16 XVI	მეტისი	მეტისი (Μῆτις)	10.5	43 (60 × 40 × 34)	3.6 ≈ 3.6	7005128000000000000♠128000	0.2948 +0.2948 (+7^სთ 04^წთ 29^წმ)	0.060	0.0002	1979	1980	სინოტი (ვოიაჯერ 1)	შიდა
15 XV	ადრასტეა	ადრასტეია (Ἀδράστεια)	12.0	16.4 16.4 (20 × 16 × 14)	0.20 ≈ 0.20	7005129000000000000♠129000	0.2983 +0.2983 (+7^სთ 09^წთ 30^წმ)	0.030	0.0015	1979	1979	ჯუიტი, დანიელსონი (ვოიაჯერ 2)	შიდა
05 V	ამალთეა	ამალთეა (Ἀμάλθεια)	7.1	167 167 (250 × 146 × 128)	208	7005181400000000000♠181400	0.4999 +0.4999 (+11^სთ 59^წთ 53^წმ)	0.374	0.0032	1892	1892	ბარნარდი	შიდა
14 XIV	თებე	თებე (Θήβη)	9.0	98.6 98.6 (116 × 98 × 84)	43 ≈ 43	7005221900000000000♠221900	0.6761 +0.6761 (+16^სთ 13^წთ 35^წმ)	1.076	0.0175	1979	1980	სინოტი (ვოიაჯერ 1)	შიდა

სქოლიო

↑ Anderson, J. D.; Johnson, T. V.; Schubert, G.; Asmar, S.; Jacobson, R. A.; Johnston, D.; Lau, E. L.; Lewis, G.; Moore, W. B.; Taylor, A.; Thomas, P. C.; Weinwurm, G. (27 May 2005). „Amalthea's Density is Less Than That of Water“. Science. 308 (5726): 1291–1293. Bibcode:2005Sci...308.1291A. doi:10.1126/science.1110422. PMID 15919987. S2CID 924257.
↑ Burns, Joseph A.; Simonelli, Damon P.; Showalter, Mark R.; Hamilton, Douglas P.; Porco, Carolyn C.; Throop, Henry; Esposito, Larry W. (2004). „Jupiter's Ring-Moon System“ (PDF). In Bagenal, Fran; Dowling, Timothy E.; McKinnon, William B. (eds.). Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere. Cambridge University Press. pp. 241–262. Bibcode:2004jpsm.book..241B. ISBN 978-0-521-81808-7.
↑ Burns, Joseph A.; Showalter, Mark R.; Hamilton, Douglas P.; Nicholson, Philip D.; de Pater, Imke; Ockert-Bell, Maureen E.; Thomas, Peter C. (14 May 1999). „The Formation of Jupiter's Faint Rings“ (PDF). Science. 284 (5417): 1146–1150. Bibcode:1999Sci...284.1146B. doi:10.1126/science.284.5417.1146. PMID 10325220. S2CID 21272762. დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — 5 December 2020.

[Anderson2005-1] Anderson, J. D.; Johnson, T. V.; Schubert, G.; Asmar, S.; Jacobson, R. A.; Johnston, D.; Lau, E. L.; Lewis, G.; Moore, W. B.; Taylor, A.; Thomas, P. C.; Weinwurm, G. (27 May 2005). „Amalthea's Density is Less Than That of Water“. Science. 308 (5726): 1291–1293. Bibcode:2005Sci...308.1291A. doi:10.1126/science.1110422. PMID 15919987. S2CID 924257.

[Burns2004-2] Burns, Joseph A.; Simonelli, Damon P.; Showalter, Mark R.; Hamilton, Douglas P.; Porco, Carolyn C.; Throop, Henry; Esposito, Larry W. (2004). „Jupiter's Ring-Moon System“ (PDF). In Bagenal, Fran; Dowling, Timothy E.; McKinnon, William B. (eds.). Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere. Cambridge University Press. pp. 241–262. Bibcode:2004jpsm.book..241B. ISBN 978-0-521-81808-7.

[Burns1999-3] Burns, Joseph A.; Showalter, Mark R.; Hamilton, Douglas P.; Nicholson, Philip D.; de Pater, Imke; Ockert-Bell, Maureen E.; Thomas, Peter C. (14 May 1999). „The Formation of Jupiter's Faint Rings“ (PDF). Science. 284 (5417): 1146–1150. Bibcode:1999Sci...284.1146B. doi:10.1126/science.284.5417.1146. PMID 10325220. S2CID 21272762. დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — 5 December 2020.

[1]

[2]

[3]