ვიკიპედია

ზაჰა ჰადიდი

ერაყული წარმოშობის ბრიტანელი არქიტექტორი

ზაჰა ჰადიდი (არაბ. زها حديد; Zahā Ḥadīd, დ. 31 ოქტომბერი, 1950 — გ. 31 მარტი, 2016) — ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის წევრი, წარმოშობით ერაყელი, ბრიტანელი დეკონსტრუქტივისტი არქიტექტორი.

ზაჰა ჰადიდი

პირადი ინფორმაცია
დაბ. თარიღი 31 ოქტომბერი, 1950(1950-10-31)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12]
დაბ. ადგილი ბაღდადი[13] [9] [14]
გარდ. თარიღი 31 მარტი, 2016(2016-03-31)[15] [16] [5] [7] [9] [10] [11] [12] [17] (65 წლის)
გარდ. ადგილი მაიამი[18] [19] [20] [9] [17]
დასაფლავებულია ბრუკვუდის სასაფლაო[4]
ნამუშევრები და მიღწევები
საქმიანობა არქიტექტორი[20] [21] [11] [17] , დიზაინერი[17] , უნივერსიტეტის პროფესორი, jewelry designer[22] [17] , ხელოვანი[23] , მოქანდაკე[17] და მხატვარი[11] [17]
მოქალაქეობა  გაერთიანებული სამეფო[24] [25]
 ერაყი
მიმართულება დეკონსტრუქტივიზმი
ალმა-მატერი არქიტექტურული ასოციაციის არქიტექტურის სკოლა, ბეირუთის ამერიკული უნივერსიტეტი და Berkhamsted School
მნიშვნელოვანი პროექტები ლონდონის საწყალოსნო ცენტრი, ჰეიდარ ალიევის ცენტრი[19] , გუანჯოუს ოპერა[26] , თანამედროვე ხელოვნების ცენტრი[27] , დუბაის ოპერა, BMW-ს ცენტრალური შენობა, ხიდის პავილიონი, ლილიუმ-ტაუერი[28] , ბერგიზელი, ფენოს სამეცნიერო ცენტრი, CMA CGM Tower, რივერსაიდის მუზეუმი, XXI საუკუნის ხელოვნების ეროვნული მუზეუმი, უან-ნორთი, CityLife, Havenhuis, Capital Hill Residence[29] და Vitra Fire Station
ჯილდოები სტირლინგის პრემია[30] , ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის ქალბატონი-კომანდორი[31] , პრიცკერის პრემია[32] , იმპერატორის პრემია[32] [33] , სამეფო ოქროს მედალი[34] [35] , სტირლინგის პრემია, დიდი ოქროს მედალი ავსტრიის რესპუბლიკის წინაშე დამსახურებისთვის, Jane Drew Prize[36] , European Union Prize for Contemporary Architecture, Forbes list of The World's 100 Most Powerful Women[37] , Fellow of the American Institute of Architects, ავსტრიის საპატიო ნიშანი „მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის“, Distinguished Guest of Mexico City და RIBA Charles Jencks Award[38]
მეუღლე
საიტი zaha-hadid.com

ბიოგრაფია

რედაქტირება

დაიბადა 1950 წლის 31 ოქტომბერს, ბაღდადში, ერაყი. ხარისხი მათემატიკის განხრით მიიღო ბეირუთის ამერიკულ უნივერსიტეტში, შემდეგ კი ლონდონის არქიტექტურის სკოლის არქიტექტურის ასოციაციაში გადავიდა სასწავლებლად. სწავლის დასრულების შემდეგ, „მეტროპოლიტენ-არქიტექჩა გრუპის“ ოფისში იწყებს მუშაობას ყოფილ მასწავლებელთან, ჰოლანდიელ არქიტექტორ რემ კოოლჰაასთან პარტნიორად. 1979 წელს ლონდონში ის საკუთარ პრაქტიკას იწყებს. 1980-იან წლებში ის ასევე არქიტექტურის ასოციაციაში ასწავლიდა.

ნამუშევრები

რედაქტირება

ჰადიდის ნამუშევართა უმრავლესობა კონცეპტუალურია; მის მნიშვნელოვან პროექტებს მიეკუთვნება:

ზაჰა ჰადიდს ეკუთვნის ასევე უმაღლესი პროფილის საინტერიერო ნამუშევრები, მათ შორის, ლონდონის ათასწლეულის თაღის „მაინდ-ზონა“. ერთ-ერთი მიმდინარე პროექტია ლონდონის აქვა-ცენტრის 20.000 მაყურებლიანი დარბაზი, 2012 წლის ზაფხულის ოლიმპიადის პროექტის ერთ-ერთი დანამატი.

მრავალ საერთაშორისო კონკურსში გამარჯვებული ჰადიდის საუკეთესო პროექტები არასდროს აშენებულა. მათ შორის აღსანიშნავია ჰონგ-კონგის პიკ-კლუბი და კარდიფის ”ბეი-ოპერა ჰაუზი” უელსში (1994). 2002 წელს მან გაიმარჯვა სინგაპურის უან-ნორზ გენერალური გეგმის პროექტის საერთაშორისო კონკურსში. 2005 წელს მისმა პროექტმა გაიმარჯვა ბაზელის ახალი საქალაქო კაზინოს შენობის კონკურში. 2004 წელს ჰადიდი პირველი ქალი გახდა, რომელსაც პრიცკერის არქიტექტურის პრემია მიენიჭა. ბრიტანეთში მას სამეფო ორდენის წევრობა მიენიჭა არქიტექტურის სფეროში მნიშვნელოვანი ღვაწლისთვის. ჰადიდი ბრიტანიკის ენციკლოპედიის სარედაქტორო საბჭოს წევრია.

გარდაცვალება

რედაქტირება

ზაჰა ჰადიდი გარდაიცვალა 2016 წლის 31 მარტს, 65 წლის ასაკში, მაიამიში, გულის შეტევით.

გალერეა

რედაქტირება
  •  
    სათხილამურო ტრამპლინი, ინსბრუკი
  •  
    ვიტრას სახანძრო სადგური, ვეილი რაინზე

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
 
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ RKDartists
  2. ↑ Zaha Hadid — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  3. ↑ SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 Find a Grave — 1996.
  5. ↑ 5.0 5.1 Discogs — 2000.
  6. ↑ Structurae — Ratingen: 1998.
  7. ↑ 7.0 7.1 FemBio database
  8. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  10. ↑ 10.0 10.1 Smith W., Tilghman C. Hadid, Zaha // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T036026
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 The Fine Art Archive — 2003.
  12. ↑ 12.0 12.1 Munzinger Personen
  13. ↑ http://www.nytimes.com/2016/04/01/arts/design/zaha-hadid-architect-dies.html
  14. ↑ Artnet — 1998.
  15. ↑ Architect Dame Zaha Hadid dies after heart attack
  16. ↑ Zaha Hadid, Groundbreaking Architect, Dies at 65
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 Zukowsky J. Encyclopædia Britannica
  18. ↑ http://www.bbc.com/news/entertainment-arts-35936768
  19. ↑ 19.0 19.1 http://nyti.ms/22S2VgZ
  20. ↑ 20.0 20.1 建築家ザハ・ハディドさん死去　新国立の旧計画デザイン — 朝日新聞社, 2017.
  21. ↑ The Architect: Women in Contemporary Architecture — ISBN 978-0-8230-1652-5
  22. ↑ Doornbusch E. Zaha Hadid — 2016.
  23. ↑ Delarge J. Le Delarge — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
  24. ↑ http://www.nytimes.com/2008/12/23/arts/design/23arts-CHANELPAVILI_BRF.html
  25. ↑ Museum of Modern Art online collection
  26. ↑ Guangzhou Opera House, Guangzhou, China
  27. ↑ https://www.archdaily.com/786968/ad-classics-rosenthal-center-for-contemporary-art-zaha-hadid-architects-usa
  28. ↑ Lilium tower
  29. ↑ Zaha Hadid's only house finally completes in Russian forest
  30. ↑ MAXXI de Zaha Hadid ganador del RIBA Stirling Prize 2010 — 2010.
  31. ↑ Kimmelman M. Zaha Hadid, Groundbreaking Architect, Dies at 65 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1851. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  32. ↑ 32.0 32.1 Zaha Hadid, Groundbreaking Architect, Dies at 65
  33. ↑ Premium Imperiale All Laureates
  34. ↑ Zaha Hadid devient la première femme à recevoir la médaille d’or royale pour l’architecture
  35. ↑ https://riba-prd-assets.azureedge.net/-/media/Files/Awards/2024/Royal-Gold-Medal-winners-1980-to-2024.pdf?rev=1f3606d7f48c4000917cd54d46036f68
  36. ↑ https://www.architectsjournal.co.uk/archive/exclusive-zaha-hadid-wins-jane-drew-prize
  37. ↑ Londres : Zaha Hadid reçoit la médaille d'or royale d'architecture
  38. ↑ https://www.architecture.com/awards-and-competitions-landing-page/awards/riba-charles-jencks-award
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ზაჰა_ჰადიდი&oldid=4446588“-დან