ვანესა აუდი რაის ო'ბრაიენი (დ. 2 დეკემბერი, 1964) — ბრიტანელი და ამერიკელი მთამსვლელი, სუბორბიტალური კოსმოსური ფრენის მონაწილე, მკვლევარი, ავტორი და ყოფილი ბიზნეს აღმასრულებელი. 2022 წლის 4 აგვისტოს, ო'ბრაიენი გახდა პირველი ქალი, რომელმაც დაასრულა Explorers' Extreme Trifecta - მიაღწია უკიდურესობებს ხმელეთზე, ზღვაზე და ჰაერში მას შემდეგ, რაც მან გაიარა კარმანის ხაზი, როგორც Blue Origin NS-22 კოსმოსური ფრენის მონაწილემ.[1] 2020 წლის 12 ივნისს ო'ბრაიენი გახდა პირველი ქალი, რომელმაც მიაღწია დედამიწის უმაღლეს და ყველაზე დაბალ წერტილებს და შევიდა გინესის მსოფლიო რეკორდიების წიგნში. იგი გახდა პირველი ამერიკელი ქალი, რომელმაც ავიდა კ2-ის მთაზე და პირველი ბრიტანელი [2] ქალი, რომელიც ავიდა კ2-ზე და უსაფრთხოდ დაბრუნდა. 2017 წლის 28 ივლისს, წარმატებით უხელმძღვანელა 12 წევრისგან შემდგარ გუნდს მწვერვალზე და უკან, მესამე მცდელობაზე. ის არის სამეფო გეოგრაფიული საზოგადოების წევრი და სამეცნიერო ძიების საზოგადოების საპატიო მრჩეველი წევრი.

ვანესა ო'ბრაიენი

ვანესა ო'ბრაიენი 2015 წელს
დაბადების თარიღი 2 დეკემბერი, 1964 (1964-12-02) (59 წლის)
მიჩიგანი, აშშ
მოქალაქეობა ამერიკელები, ბრიტანელი
ალმა-მატერი ნიუ-იორკის სტერნის ბიზნესის სკოლა
საქმიანობა ალპინისტი, სუბორბიტალური მფრინავი, მოგზაური, ავტორი
ცნობილია როგორც პირველი ქალი, რომელმაც:
მიაღწია პლანეტის უკიდურეს წერტილებს
იყო ყველაზე ახლოს დედამიწის ბირთვთან (ჩელენჯერის ღრმული)
პირველი ამერიკელი, რომელმაც დალაშქრა K2
ყველაზე სწრაფი ქალი, რომელმაც დალაშქრა შვიდი მწვერვალი და თხილამურებით გაირა გზის ბოლო ნაწილი ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსებამდე - მაძიებელთა გრენდ სლემი
ცნობილი ნაშრომები To The Greatest Heights
საიტი vobonline.com

ო'ბრაიენმა 2019 წელს მიიღო უშიშარი გოგონას ჯილდო და 2018 წელს სამეცნიერო ძიების საზოგადოების მიერ მიენიჭა წლის საუკეთესო მკვლევარის წოდება. მან გინესის მსოფლიო რეკორდი დაამყარა ყველა კონტინენტის უმაღლეს მწვერვალზე 295 დღის განმავლობაში ასვლისთვის (შვიდი მწვერვალი), ქალის მიერ დაფიქსირებული ყველაზე სწრაფი დრო. ო'ბრაიენმა ასევე გაიარა თხილამურებით ბოლო 60 საზღვაო მილი ან 111 კმ სამხრეთ პოლუსამდე და ჩრდილოეთ პოლუსამდე, რითაც დაასრულა მკვლევარების გრანდ სლემი 11 თვეში.[3] ვანესა გახდა პირველი ქალი, რომელმაც ეს გააკეთა კალენდარული წლის განმავლობაში და მე-8 ქალი მსოფლიოში, რომელმაც ეს მოახერხა.

ადრეული ცხოვრება

რედაქტირება

ვანესა აუდი რაის ო'ბრაიენი დაიბადა 1964 წლის 2 დეკემბერს და გაიზარდა გროს პოინტის ფერმებში, მიჩიგანში.

განათლება

რედაქტირება

ო'ბრაიენი სწავლობდა ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის პროფესიული სწავლების სკოლაში, სადაც მიიღო ბაკალავრის ხარისხი ეკონომიკაში და აღმასრულებელი ბიზნესის ადმინისტრირების მაგისტრის ხარისხი ფინანსებში ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის სტერნის ბიზნესის სკოლაში.[4] ვანესა ო'ბრაიენი 2021 წელს სტერნის ბიზნეს სკოლის ტოპ 10-ში დასახელდა.[5]

ო'ბრაიენი მუშაობდა Morgan Stanley-ში, Barclays Bank-სა და ამერიკის ბანკში ფინანსებისა და ბიზნესის განვითარების დირექტორად.[6][7]

ელჩი, გამგეობა და კვლევითი როლები

რედაქტირება
 
NS-22-ის ასტრონავტი ვანესა ო'ბრაიენი, უკაბელო MRI მოწყობილობით ამოწმებს თავის ტვინს მისიის შემდეგ, 2022 წლის 4 აგვისტოს

ო'ბრაიენი არის სამეცნიერო კვლევების საზოგადოების საპატიო მრჩეველთა საბჭოს წევრი.[8] ის ასევე არის გარე აღჭურვილობის კომპანიის, Arc'Teryx-ის საზოგადოების ელჩი, (სოჰო, ნიუ-იორკი), და Goodwill-ის კეთილი ნების ელჩი პაკისტანში,[9] ნეპალის მთამსვლელთა ასოციაციის საპატიო ელჩი აშშ-იდან,[10] და ამერიკული ალპური კლუბის აქტიური წევრი. ო'ბრაიენს ადრე ეკავა გამგეობის თანამდებობები მაძიებელთა კლუბში, ამერიკის პაკისტანის ფონდში და იყო Thomson Safaris-ის მრჩეველთა საბჭოს ყოფილი წევრი.[11][12] ო'ბრაიენმა თავისი წვლილი შეიტანა უამრავ კვლევით და მეცნიერულ პროექტში, მათ შორის ღამის ჰიპოქსიური ზემოქმედების ეფექტების გამოკვლევაში მაღალმთიანი ალპინზმისას (მანასლუს მწვერვალზე, 8156 მეტრზე) და მაღალი სიმაღლის მყინვარების შეთხელების ტესტირებაში (გოდვინ-ოსტინის მყინვარი 5029 მეტრის სიმაღლეზე სიმაღლეზე[13]). იგი ასევე სწავლობდა კლიმატის ცვლილების გავლენას ეკვატორზე პროექტ 25Zero-სთან ერთად.[14]

ვანესა არის iMedisync-ის გლობალური ელჩი. ეს ციფრული ფსიქიკური ჯანმრთელობის დაცვის პლატფორმის კომპანიაა, რომელიც უზრუნველყოფს MCI-ის (მსუბუქი კოგნიტური შეზღუდვის), დემენციის, პარკინსონისა და ალცჰეიმერის დაავადების ადრეულ გამოვლენასა და მკურნალობას.[15] ო'ბრაიენის მიერ MRI გამოსახულების გამოყენებამ კოსმოსური ფრენების წინ და შემდგომ აჩვენა ნაკლები აქტივობა ტვინის პარიეტალურ წილში, რაც მიუთითებს საკუთარი თავის „დაკარგვაზე“ და „სამყაროსთან ერთიანობის“ მდგომარეობაზე.[16]

მწვერვალები და პოლუსები

რედაქტირება

ვანესას მსოფლიოს 14 8000 მეტრიანი მწვერვალიდან ხუთი (შიშა-პანგმა, ევერესტი, ჩო-ოიუი, მანასლუ და კ2) აქვს დალაშქრული. მათ შორის, შიშა-პანგმა და ჩო-ოიუი სულ რაღაც 8 დღის ინტერვალში დალაშქრა. ამის შემდეგ ო'ბრაიენმა გადაწყვიტა გაეგრძელებინდა ალპინიზმი და მიზნად დაისახა მკვლევარების გრანდ სლემის მიღწევა.[17] მკვლევარების გრანდ სლემი გულისხმობს შვიდი მწვერვალის, ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსების დალაშქვრას და ასევე სამი პოლუსის გამოწვევას (ევერესტი და ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსები).[18]

ჩელენჯერის ღრმული

რედაქტირება

ო'ბრაიენი შეუერთდა Caladan Oceanic-ის ცეცხლოვანი სარტყლის ექსპედიციას წყნარ ოკეანეში, რათა გამოეკვლია სამი აუზის ფსკერი, რომლებიც ქმნიან ჩელენჯერის ღრმულს. 2020 წლის 12 ივნისს, ვიქტორ ვესკოვო და ო'ბრაიენი ჩავიდნენ ჩელენჯერის ღრმულის „აღმოსავლეთ აუზში“ და გაატარეს სამი საათი ფსკერზე. მათ დაასკანერეს ფსკერის რელიეფის დაახლოებით ერთი მილი და აღმოაჩინეს, რომ ზედაპირი არ იყო ბრტყელი, როგორც თავიდან ეგონათ.

სუბორბიტალური კოსმოსური ფრენა

რედაქტირება

ო'ბრაიენმა მიიღო ავიაციის ფედერალური ადმინისტრაციის ადამიანის კოსმოსური ფრენის უფლება Blue Origin-ის NS-22 ბორტზე, 2022 წლის 4 აგვისტოს. მეექვსედ თავის 20-წლიან ისტორიაში, Blue Origin-მა წარმატებით გაუშვა ადამიანები სუბორბიტალურ კოსმოსურ ფრენაზე. ხუთი ადამიანი, რომელიც ო'ბრაიენთან ერთად გაფრინდნენ, იყვნენ: კობი კოტონი, მარიო ფერეირა, კლინტ კელი III, სარა საბრი და სტივ იანგი. ფრენა ზღვის დონიდან 107 კმ სიმაღლეზე განხორციელდა. ეკიპაჟმა გაუძლო 3603 კმ/სთ სიჩქარეს ასვლისას და იფრინა სულ 10 წუთი და 20 წამი. ეს იყო Blue Origin-ის პირველი კოსმოსური ფრენა, რომელშიც მონაწილეობდა ეკიპაჟის ორი ქალი წევრი. ვანესა ო'ბრაიენი გაეროს ქალთა დროშას ატარებდა.[1]

სხვა სპორტები

რედაქტირება

2013 წელს ამერიკის წითელი ჯვრის დროშის ჩრდილოეთ პოლუსზე ატანის შემდეგ,[18] ო'ბრაიენმა დაასრულა ბოსტონის მარათონი 2017 წელს, რათა დახმარებოდა ამერიკულ წითელ ჯვარს $512,000-ზე მეტის შესაგროვებლად.[19][20]

ო'ბრაიენს აქვს შემდეგი ფოტოგრაფიული ტიტულები ჟურნალ Forbes-ში მოტოსპორტისთვის 2018 წელს, რომელიც მოიცავს ჰოთ როდების ეროვნული ასოციაციის ღონისძიებას შარლოტაში, ჩრდილოეთ კაროლინაში დონ შუმახერის, ლეა პრიჩეტის, ტონი შუმახერისა და ანტრონ ბრაუნის მონაწილეობით.[21][22][23] ო'ბრაიენს ასევე აქვს შემდეგი ფოტოგრაფიული ტიტულები ჟურნალ Forbes-ში მოტორსპორტისთვის 2015 წელს, რა დროსაც აშუქებდა Pocono Raceway-ს ჯასტინ უილსონის, მარიო ანდრეტის, რიკ მირსისა და სეიჯ კარამის მონაწილეობით.[24][25][26][27] დამატებით ფოტოებში შედიან სკოტ დიქსონი, ჩიპ განასი, მაიკ ჰალი და პიპა მანი.[28][29][30][31]

მთამსვლელური ექსპედიციები

რედაქტირება
 
ო'ბრაიენი K2-ის მწვერვალზე, ჩრდილოეთ პაკისტანში, 8,611 მ, 2017 წლის 28 ივლისს. ამ მომენტში ის ხდება პირველი ამერიკელი ქალი, რომელმაც დალაშქრა K2-ის მწვერვალი.
შვიდი მწვერვალი 2
მთა სიმაღლე თარიღი ასვლა მდებარეობა
კილიმანჯარო 5894 მ 2013 წლის 10 მარტი აფრიკა
ევერესტი 8848 მ 2012 წლის 19 მაისი აზია
დენალი 6193 მ 2012 წლის 19 ივნისი ჩრდილოეთი ამერიკა
იალბუზი 5641 მ 2012 წლის 15 ივლისი ევროპა
კარსტენსის პირამიდა 4883 მ 2012 წლის 23 სექტემბერი ოკეანეთი
კოსციუშკო 2228 მ 2012 წლის 3 ოქტომბერი ავსტრალია
ვინსონის მასივი 4892 მ 2012 წლის 5 დეკემბერი ანტარქტიდა
აკონკაგუა 6961 მ 2013 წლის 20 იანვარი სამხრეთ ამერიკა
სამი პოლუსის გამოწვევა
მთა სიმაღლე თარიღი ასვლა მდებარეობა
ევერესტი 8848 მ 2012 წლის 19 მაისი აზია
სამხრეთ პოლუსის 89 გრადუსი 2012 წლის 15 დეკემბერი ანტარქტიდა
ჩრდილოეთ პოლუსი 89 გრადუსი 2013 წლის 16 აპრილი არქტიკული ოკეანე
სხვა ექსპედიციები
მთა სიმაღლე თარიღი ასვლა მდებარეობა
ევერესტი 8848 მ 2010 წლის 28 აპრილი აზია (ნეპალი)
შიშაპანგმა (ცენტრალური) 8008 მ 2011 წლის 4 ოქტომბერი აზია (ტიბეტი)
ჩო ოიუ 8200 მ 2011 წლის 12 ოქტომბერი აზია (ტიბეტი)
ლობუჩე აღმოსავლეთი 6004 მ 2012 წლის 14 აპრილი აზია (ნეპალი)
მონბლანი 4810 მ 2014 წლის 25 ივნისი ევროპა
მანასლუ 8156 მ 2014 წლის 25 სექტემბერი აზია (ნეპალი)
კაიამბე 5789 მ 2016 წლის 30 მაისი ეკვადორი
ჩიმბორაზო 6267 მ 2016 წლის 6 ივნისი ეკვადორი
K2 8610 მ 2017 წლის 28 ივლისი აზია (პაკისტანი)

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. 1.0 1.1 Mitib, Ali. „British-American adventurer makes triple triumph of space, land and sea records“. The Times. ციტირების თარიღი: 6 August 2022.
  2. Starkey, Jerome. „Mountaineers' first woman leader at the summit after bitter struggle“. The Times. ციტირების თარიღი: 18 June 2018.
  3. Boston's Vanessa O'Brien Completes 'Explorers Grand Slam' in Record Time. Boston Globe (April 2013).
  4. Bruno, Teresa. The Graduate: Vanessa O'Brien (11 December 2020). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 დეკემბერი 2020. ციტირების თარიღი: 11 December 2020
  5. Cook, Shannon. NYU Notable Alumni 10 Famous MBAs From NYU Stern (8 July 2021). ციტირების თარიღი: 8 July 2021
  6. Boston woman tackles peaks at a record pace. Boston Globe (April 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 თებერვალი 2019. ციტირების თარიღი: 22 June 2017
  7. Boston College Club Woman Vanessa O'Brien to Become the First Woman to Complete the Explorer's Grand Slam (January 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 25 აგვისტო 2017. ციტირების თარიღი: 20 May 2013
  8. Honoorary Award Winners 2018. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 ივლისი 2020. ციტირების თარიღი: 10 July 2020
  9. First British woman who conquered K-2, brings Pakistani flag to the High Commission. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 სექტემბერი 2017. ციტირების თარიღი: 29 August 2017
  10. USNCA Members – Honorary Ambassador. ციტირების თარიღი: 25 August 2016
  11. American Pakistan Foundation Confirms Vanessa O'Brien to the Board of Directors. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 10 ივნისი 2018. ციტირების თარიღი: 3 October 2016
  12. Advisory Board. ციტირების თარიღი: 25 August 2016
  13. The Explorers Club Log, Fall 2015. ციტირების თარიღი: 1 September 2015
  14. Australian Museum's Tim Jarvis leads mountain climbs to campaign on climate change. ციტირების თარიღი: 14 September 2015
  15. iMedicin, Measuring the brain waves of astronauts. iMediSync. ციტირების თარიღი: 23 August 2022
  16. Private-Sector Space Experiments Could Add To Mankind's Knowledge Bank. Keep An Open Mind. Forbes. ციტირების თარიღი: 21 October 2022
  17. Vanessa O'Brien: What Attracted me was the Goal. myfoxla.com (May 2013).
  18. 18.0 18.1 Loren's Badass Chick of the Week: Vanessa O'Brien. 1033ampradio.cbslocal.com (May 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-12-04. ციტირების თარიღი: 2023-02-28.
  19. 2017 Boston Marathon Results. Boston Globe. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 აპრილი 2017. ციტირების თარიღი: 17 April 2017
  20. American Red Cross Massachusetts' Fundraiser: Team Red Cross 2017. Crowd Rise. ციტირების თარიღი: 17 April 2017
  21. Drag Racing Legend Don Schumacher Is Afraid Of Spiders But Not Much Else. ციტირების თარიღი: 1 May 2018
  22. Four Questions for NHRA Top-Fuel Drag Racing Star Leah Pritchett. ციტირების თარიღი: 7 May 2018
  23. An Interview With The Great Don Schumacher. ციტირების თარიღი: 30 April 2018
  24. Verizon IndyCar Racer Justin Wilson Dies Of Head Injuries From Pocono 500 Race Sunday. ციტირების თარიღი: 24 August 2015
  25. IndyCar Immersion Program: My 190-MPH Wild Ride With Mario Andretti. ციტირების თარიღი: 25 August 2015
  26. IndyCar Legend Rick Mears Before Sonoma Championship Shoot-Out: Be Patient. ციტირების თარიღი: 27 August 2015
  27. Lifestyle SEP 1, 2015 @ 09:11 PM 5,106 The Little Black Book of Billionaire Secrets IndyCar Rookie Sensation Sage Karam After Fatal Pocono Crash (Fourth in a series). ციტირების თარიღი: 1 September 2015
  28. Scott Dixon Ecstatic And Mournful As Newly Crowned IndyCar Champ. ციტირების თარიღი: 4 September 2015
  29. Chip Ganassi's Philosophy Key To Dixon's 2015 IndyCar Championship. ციტირების თარიღი: 4 September 2015
  30. IndyCar Team Target Chip Ganassi's Secret Weapon: Mike Hull. ციტირების თარიღი: 7 September 2015
  31. IndyCar's Pippa Mann On Breast Cancer, Racing Macho Men. ციტირების თარიღი: 16 October 2015