აჩიგვარა

აჩიგვარა (აფხ. Аҽгәара) — სოფელი საქართველოში, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის გალის მუნიციპალიტეტში. თემის ცენტრი (სოფლები: ბულიშხინჯი, გუდავა, ოხურეი, ტოგონი, ფუწყური). მდებარეობს მდინარე ოქუმის მარცხენა ნაპირზე, სამურზაყანოს დაბლობზე, ზღვის დონიდან 20 მ. დაშორებულია შავი ზღვიდან 13 კმ, გალიდან — 9 კმ. რკინიგზის სადგური.

სოფელი
აჩიგვარა აფხ. Аҽгәара
ქვეყანა	საქართველო
ავტონომიური რესპუბლიკა	აფხაზეთის არაფხაზეთის არ
მუნიციპალიტეტი	გალის მუნიციპალიტეტი
თემი	აჩიგვარა
კოორდინატები	42°40′55″ ჩ. გ. 41°38′24″ ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	20 მ
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
აჩიგვარა ვიკისაწყობში

სახელწოდება აფხაზურია და „ცხენოს სადგომს“, „თავლას“ ნიშნავს. მისი ისტორიული სახელწოდებაა სუბეიში/სუბვი. ეს სოფელი XVII საუკუნის იტალიურ რუკებზეა ასახული (იტალ. Subeis), მდ. ოქუმის მარჯვენა მხარეს. იხსენიება მალაქია კათალიკოსის მიერ ბიჭვინთის ტაძრის შეიწირულობის წიგნში: „ამას გარეთ სუბეიშს სასახლე გამიკეთებია, საყდარი დამიდგამს...“ (ქსძ, III, 50). „აფხაზეთის საკათალიკოზო გლეხების დიდ დავთარში“ (1621 წ.) „სუბეისა“ და „სუბვის“ ფორმითაა მოხსენიებული: „მართებს სუბეის ღუაჯაგიას მოინალობაი, თოსკუამიას პეტრიას მეჯოგობაი“ (კაკაბაძე, 1914: 3). იმავე დავთრიდან ირკვევა, რომ სოფ. მუხურის მახლობლად მდებარეობს „სუბვის სასახლე“, მისი მისი „მიმდგამია“. იქვეა ჩამოთვლილი მუხურელ და სუბეიშელ საეკლესიო გლეხთა გვარები: კიტია, პერტია, ქორჩოლუა, ჯაკონია, ღუაჯაგია, არტონია, ხვინგია, მიქელია, ბიგუა, ჯიმია... (იქვე: 31-33). ტოპონიმ სუბეიში/სუბვის ამოსავალია მეგრული სუბე, სუბვი, სუბი, რაც „მაღლობს“, „ზეგანს“, „შემაღლებულს“ ნიშნავს. XVII საუკუნის მიწურულიდან აფხაზების აქ დამკვიდრების შემდეგ მას სახელი აჩიგვარა დაერქვა.

ის არაა დატანილი სამეგრელოს 1861 წლის რუკაზე და არც 1886 წლის აღწერის მასალებში იხსენიება. 1923 წელს სამურზაყანოს მაზრაში შედიოდა აჩიგვარას თემი სოფლით. სოფელში არის უბნები: სატორუო, საშაკაიო — ტორუების, შაკაიების ქართული გვარების სამკვიდრო. 1992-1993 წლების ომის შემდეგ, აჩიგვარას აფხაზმა სეპარატისებმა სოფელს სახელი გადაარქვეს. 2008 წლის 23 ოქტომბრის ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ საქართველოს კანონის საფუძველზე, ტერიტორია ოკუპირებულია რუსეთის ფედერაციის სამხედრო აგრესიის შედეგად და დადგენილია ამ ტერიტორიების განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმი.

ლიტერატურა

• ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 269.