უიჟეს პროვინცია
უიჟეს პროვინცია (პორტ. Uíge) — პროვინცია ანგოლაში. პროვინციის ფართობი შეადგენს 58 698 კმ²-ს. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი უიჟე.
| პროვინცია | |
|---|---|
|
უიჟეს პროვინცია პორტ. Uíge | |
 | |
| ქვეყანა |
 ანგოლა |
| ადმ. ცენტრი | უიჟე |
| შიდა დაყოფა | Ambuila, Bembe, Buengas, Bungo, Damba, Maquela do Zombo, Mucaba, Negage, Puri, Quimbele, Quitexe, Sanza Pombo, Songo, უიჟე, Alto Cauale და Milunga |
| კოორდინატები | 7°37′00″ ს. გ. 15°03′00″ ა. გ. / 7.61667° ს. გ. 15.05000° ა. გ. |
| ფართობი | 58 698 კმ² |
| მოსახლეობა | 1 483 118 კაცი (2014) |
| სიმჭიდროვე | 25,27 კაცი/კმ² |
| სასაათო სარტყელი | [[UTCUTC+1]] |
| ოფიციალური საიტი | uige.gov.ao |
 | |
გეოგრაფია
რედაქტირება
უიჟეს პროვინცია მდებარეობს ანგოლის უკიდურეს ჩრდილოეთში, 200 კმ-ით ჩრდილო-აღმოსავლეთში ლუანდიდან. დასავლეთიდან მას ესაზღვრება ზაირეს პროვინცია, სამხრეთით — ბენგოს, ჩრდილოეთ კვანზის და მალანჟეს პროვინციები. უიჟეს პროვინციის ჩრდილოეთში და აღმოსავლეთში გადის სახელმწიფო საზღვარი ანგოლასა და კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკას შორის.
უიჟეს პროვინციის ტერიტორიის დიდი ნაწილი უკავია სავანებს, აღმოსავლეთით — ტროპიკულ ტყეებს. ყველაზე დიდი მდინარეა — კვანგო.
ისტორია
რედაქტირებაუიჟე — კონგოს ტომის ხალხის ტრადიციული განსახლების რეგიონია. XIV—XIX საუკუნეებში აქ მდებარეობდნენ კონგოს სამეფოს პოლიტიკურ-ეკონომიკური ცენტრები. პორტუგალიელების მიერ ანგოლის საბოლოოდ დაპყრობის შემდეგ პროვინციაში განვითარება დაიწყო ყავის პლანტაციური მოყვანა.
კონგოს ტომის ხალხის შუასაუკუნებრივმა სახელმწიფო ტრადიციამ და კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკასთან კავშირმა, რომელმაც დამოუკიდებლობა მიიღო 1960 წელს, ხელი შეუწყო უიჟეს და მის მეზობელ რეგიონებში ანტიკოლონიალურ მოძრაობას. 1950—1970-იან წლებში უიჟეს პროვინცია და ზაირი (მაშინდელი კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა) იყვნენ ანგოლის ხალხთა კავშირის (UPA) და ანგოლის გათავისუფლების ეროვნული ფრონტის (FNLA) აქტიურობის ძირითადი ბუდეები.
ანგოლაში სამოქალაქო ომის წლებში უიჟეში მდებარეობდნენ FNLA-ს მოძრაობის საყრდენი ბაზები. პროვინციის ადმინისტრაციულ ცენტრ უიჟეში განლაგებული იყო FNLA-ს დედაქალაქი. 1975-1976 წლების ზამთარში უიჟეს პროვინციაში მიმდინარეობდა სისხლისმღვრელი ბრძოლები. 1976 წლის იანვარ-თებერვალში FNLA-ს რაზმები და მათი მხარდამჭერი ზაირის ჯარის ნაწილები კუბელი საექსპედიციო კორპუსის გადამწყვეტი დახმარებით გაანადგურეს ანგოლის განთავისუფლების სახალხო მოძრაობის (MPLA) ჯარებმა. პროვინციაზე სრული კონტროლი დაამყარა ანგოლის სახალხო რესპუბლიკის მარქსისტულმა ხელისუფლებამ. მაგრამ FNLA-ს დაქსაქსული პარტიზანული დაჯგუფებები უიჟეს პროვინციაში აგრძელებდნენ საბრძოლო მოქმედებებს 1979 წლამდე.
1990-იან წლებში უიჟეს პროვინციაში აქტიურად მოქმედებდნენ UNITA-ს ანტისახელისუფლებო ამბოხებული დაჯგუფებები. პროვინციაში მდგომარეობა სტაბილური გახდა მხოლოდ სამოქალაქო ომის დამთავრების შემდეგ — 2002 წელს.
1976 წლიდან პროვინციის ადმინისტრაციულ ცენტრს დაუბრუნდა პირვანდელი სახელი — უიჟე.
მოსახლეობა
რედაქტირება2014 წლის აღწერის მონაცემების თანახმად უიჟეს პროვინციის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 1 483 118 ადამიანს[1].
ადმინისტრაციული დაყოფა
რედაქტირებაადმინისტრაციული თვალსაზრისით უიჟეს პროვინცია დაყოფილია 16 მუნიციპალიტეტად:
ეკონომიკა
რედაქტირებაუიჟეს პროვინციის მრეწველობის მთავარი დარგია სოფლის მეურნეობა. აქ მოჰყავთ ყავა, არაქისი, ბამბა, მარცვლეული და პარკოსანი კულტურები. არსებობს ვერცხლის, სპილენძის, კობალტის საბადოები. პროვინციაზე გადის უმთავრესი სტრატეგიული ავტოტრასა ლუანდა — კინშასა.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- Official website of province governor დაარქივებული 2012-01-23 საიტზე Wayback Machine.
- Information on this province at the Angolan ministry for territorial administration დაარქივებული 2013-12-05 საიტზე Wayback Machine.
- Information on this province at Info Angola დაარქივებული 2016-03-24 საიტზე Wayback Machine.
- Province geographical info at geoview.info
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Resultados Resultados Definitivos do Recenseamento Geral da População e da Habitação de Angola 2014 (pdf). Instituto Nacional de Estatística (March 2016).