მფრინავი სპაგეტის მონსტრი
მფრინავი სპაგეტის მონსტრი (მსმ) (ინგლ. Flying Spaghetti Monster) — მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ეკლესიის, ანდაც პასტაფარიანიზმის მთავარი ღვთაება, რომელსაც არასერიოზული დამოკიდებულება აქვს რელიგიებისადმი. იგი ეწინააღმდეგება გონივრული ჩანაფიქრის თეორიის და კრეაციონიზმის სწავლებას საჯარო სკოლებში.[3] მიუხედავად პასტაფარიანელების საჯარო აღიარებისა, რომ პასტაფარიანიზმი ჭეშმარიტი რელიგიაა,[3] ზოგადად, იგი ცნობილია როგორც რელიგიის პაროდია.[4][5]
„მფრინავი სპაგეტის მონსტრი“ პირველად აღწერა ბობი ჰენდერსონმა, 2005 წელს, თავის სატირული შინაარსის ღია წერილში, რითაც გააპროტესტა კანზასის შტატის განათლების პალატის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, რომელიც საჯარო სკოლების სამეცნიერო კლასებში, გონივრული ჩანაფიქრის თეორიის, როგორც ევოლუციის ალტერნატივის, სწავლებას ისახავდა მიზნად. წერილში ჰენდერსონი მასხრად იგდებდა კრეაციონისტულ იდეებს და აცხადებდა, რომ როდესაც მეცნიერები ატარებენ რაიმე კვლევას, მაგალითად ნახშირბადის რადიოაქტიური იზოტოპის ძიებას, ზებუნებრივი ქმნილება რომელიც ძალიან წააგას სპაგეტსა და გუფთებს, „იქ არის და ცვლის კვლევის შედეგებს საკუთარი ატრიის საცეცებით“. ჰენდერსონის მტკიცებით, მისი რწმენა იყო ჭეშმარიტი და მოითხოვდა, რომ მფრინავ სპაგეტის მონსტრს (როგორც ის უწოდებდა), სამეცნიერო კლასებში იმდენივე დრო დასთმობოდა, რამდენიც ევოლუციას და გონივრული ჩანაფიქრის თეორიას.[6] მას შემდეგ რაც ჰენდერსონმა ეს წერილი საკუთარ ვებსაიტზე გამოაქვეყნა, მფრინავი სპაგეტის მონსტრი მალევე იქცა ინტერნეტ ფენომენად და გონივრული ქმნილების საჯარო სკოლებში სწავლების მოწინააღმდეგეთა სახედ.[7]
პასტაფარიანული მოძღვრების ძირითადი სახე კრეაციონიზმის სატირაა. ეს ყველაფერი კარგად ჩანს ჰენდერსონის მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ვებგვერდზე (სადაც ჰენდერსონი წარმოჩენილია როგორც „წინასწარმეტყველი“) და მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარებაში, რომლის ავტორიც ჰენდერსონია (გამოაქვეყნა ვილარდ პრესმა (Villard Press) 2006 წელს). პასტაფარიანიზმის თანახმად, სამყარო შექმნა უხილავმა და შეუცნობელმა მფრინავმა სპაგეტის მონსტრმა. ნამდვილ, ძირძველ პასტაფარიანელებად მეკობრეები მიიჩნევიან. (რელიგიის სახელწოდება კომპოიზიტია სიტყვების: პასტა და რასტაფარი)[8] თუკი ჰენდერსონის დავუჯერებთ, სწორედ მეკობრეების რაოდენობის კლებითაა გამოწვეულია გლობალური დათბობა. მსმ-ს მიმდევრები გაერთიანებულნი არიან ჰენდერსონის ვებგვერდზე რათა ერთმანეთს გაუზიარონ იდეები მფრინავი სპაგეტის მონსტრის შესახებ და შექმნან სურათები, ისე როგორც წარმოუდგენიათ „უზენაესი ღვთაება“.
მისი პოპულარობის გამო, მფრინავი სპაგეტის მონსტრი ხშირად გამოიყენება როგორც რასელის ჩაიდნის თანამედროვე ვარიანტად – მორწმუნის პრეროგატივაა დაამტკიცოს ის რისიც სწამს და არა ათეისტის, ვინც ეს უნდა უარყოს... მფრინავმა სპაგეტის მონსტრმა მეცნიერების ქება და კრეაციონისტების კრიტიკა დაიმსახურა. პასტაფარიანელები, რომლებიც ჩართულნი იყვნენ რელიგიურ პაექრობებში, მაგალითად ასე იყო პოლკ ქანთრში, ფლორიდის შტატში, სადაც მათ აიძულეს ადგილობრივი სკოლის საბჭო, უარი ეთქვა ევოლუციის სწავლებაში ახალი წესების შეტანაზე.[9]
ისტორია
რედაქტირება2005 წლის იანვარში,[10] ორეგონის შტატის უნივერსიტეტის, ფიზიკის ფაკულტეტის კურსდამთავრებულმა 24 წლის ბობი ჰენდერსონმა[11] ღია წერილი გაუგზავნა კანზასის შტატის განათლების პალატას მფრინავი სპაგეტის მონსტრთან დაკავშირებით. წერილი მანამდე გაგზავნილი იყო კანზასის ევოლუციის სხდომაში, როგორც არგუმენტი კრეაციონიზმის სწავლების წინააღმდეგ ბიოლოგიის კლასებში[12]. ჰენდერსონი, რომელიც თავის თავს უწოდებდა „შეწუხებულ მოქალაქეს“, რომელიც წარმოადგენდა ათ მილიონზე მეტ თანამოაზრეს, ამტკიცებდა, რომ კრეაციონიზმი და მისი რწმენა: „სამყარო შექმნა მფრინავმა სპაგეტის მონსტრმა“, იყო თანაბრად ჭეშმარიტი. თავის წერილში მან აღნიშნა:
- მე ვფიქრობ, შეგვიძლია ველოდოთ დროს, როდესაც ამ სამ თეორიას დაეთმობა თანაბარი დროები ჩვენს სამეცნიერო კლასებში მთელს ქვეყანაში და საბოლოოდ მთელს მსოფლიოში. დროის ერთი მესამედი დაეთმობა კრეაციონიზმს, ერთი მესამედი პასტაფარიანიზმს და ერთი მესამედი ლოგიკურ დასკვნას, რომელიც ეყრდნობა უამრავ დაკვირვებად ფაქტს.
- — ბობი ჰენდერსონი [13]
ჰენდერსონის თანახმად, გამომდინარე იქიდან, რომ კრეაციონისტები იყენებენ ორაზროვან არგუმენტებს შემოქმედის აღსაწერად, ნებისმიერ პირობით პირს შეუძლია შეასრულოს მისი როლი, მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ჩათვლით.[14] ჰენდერსონი განმარტავს: „მე არ მაქვს პრობლემა რელიგიასთან. მე მაქვს პრობლემა იმასთან, რომ რელიგია განიხილება როგორც მეცნიერება. თუ არსებობს ღმერთი და ის არის ინტელექტუალური, მაშინ, ჩემი აზრით, მას კარგი იუმორის გრძნობა აქვს.“[15][16]
2005 წლის მაისში, რადგან ვერ მიიღო პასუხი კანზასის შტატის განათლების პალატიდან, მან განათავსა ეს წერილი თავის ვებსაიტზე რითაც ძალიან ბევრი ადამიანი დაინტერესდა.[17][18] ამის შემდეგ, პასტაფარიანელობა გახდა ინტერნეტ ფენომენი.[19][20] ჰენდერსონმა გამოაქვეყნა პასუხები, რომლებიც პალატიდან მიიღო ამ ყველაფრის შემდგომ.[21] პალატის სამმა წევრმა, რომლებიც წინააღმდეგნი იყვნენ ცვლილებებისა სასწავლო გეგმაში, უპასუხეს პოზიტიურად. მეოთხე წევრმა უპასუხა კომენტარით: „ეს იმიტირებული ღმერთის სერიოზული შეურაცხყოფაა“.[22] ჰენდერსონმა ასევე გამოაქვეყნა უამრავი სიძულვილით სავსე მეილი, მათ შორის სიკვდილით მუქარებიც, რომლებიც მან მიიღო.[23][24] პალატისათვის წერილის გაგზავნიდან ერთი წლის შემდეგ, ბობიმ მიიღო ათასობით მეილი მფრინავ სპაგეტის მონსტრთან დაკავშირებით (დაახლოებით 60 000),[25] საიდანაც, როგორც თავად ამბობს, 95% მხარს უჭერდა მას, დანარჩენი 5% კი ეუბნებოდა, რომ ჯოჯოხეთში მოხვდებოდა.[20] იმ დროისთვის მის საიტს უკვე ჰყავდა ათობით მილიონი მომხმარებელი.[25]
ინტერნეტ ფენომენი
რედაქტირებაროგორც კი ჰენდერსონის გამოძახილი გავრცელდა, მისმა ვებ-საიტმა მეტი ყურადღება მიიპყრო. ჰენდერსონის სატირულმა ბუნებამ მფრინავი სპაგეტის მონსტრი გახადა პოპულარული ბლოგერებს შორის, როგორც იუმორისტული, ასევე ინტერნეტ კულტურა.[28] მფრინავი სპაგეტის მონსტრის პოპულარობას ხელი შეუწყო ვებ-საიტებმა: Boing Boing, Something Awful, ანციკლოპედია და Fark.Com. უფრო მეტიც, მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ინტერნაციონალურმა საზოგადოებამ მონაწილეობა მიიღო და ხელი შეუწყო მსოფლიოში ინფორმაციის გავრცელებას. ამას მოჰყვა დიდი რაოდენობით ფან-კლუბების გაჩენა არაერთ ქვეყანაში.[29] მიმდევართა რაოდენობა დღითიდღე იზრდებოდა. მეინსტრიმ-მედიამ ეს ფენომენი აიტაცა. მფრინავი სპაგეტის მონსტრი გახდა საზოგადოებრივი განათლების მოწინააღმდეგეთა სიმბოლო.[30][31][32] ღია წერილი გამოქვეყნდა ბევრ მრავალტირაჟიან ჟურნალში, მაგალითად: ნიუ-იორკ ტაიმზი, ვაშინგტონ პოსტი და ჩიკაგო სან-ტაიმსი.[25] თუ ერთ ჟურნალისტს დავუჯერებთ, მსმ–მა მთელი მსოფლიოს ყურადღება მიიპყრო.[33] ჰენდერსონი კი თავად იყო გაკვირვებული მოულოდნელი წარმატებით, მან ხომ წერილი მხოლოდ გასართობად დაწერა.[34]
2005 წლის აგვისტოში, ერთ-ერთი მკითხველის გამოწვევის შემდეგ, Boing Boing-მა გამოაცხადა $250000 პრიზი - რომელიც მოგვიანებით $1000000-მდე გაიზარდა - „ინტელექტუალურად შექმნილი ვალუტა“ იქნებოდა ინდივიდუალურად გადახდილი იმისთვის, ვინც შეძლებდა ემპერიული ფუძით დაედასტურებინა, რომ იესო არ არის მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ვაჟი.[35] ეს ყველაფერი იყო პაროდია მსგავსი გამოწვევისა, რომელიც კრეაციონის კენტ ჰოვინს ეკუთვნოდა.[36]
ჰენდერსონს თუ დავუჯერებთ, გაზეთების სტატიებმა, მფრინავი სპაგეტის მონსტრის შესახებ, მიიპყრო წიგნის გამომცემლების ყურადღებაც. მან თქვა, რომ 6 გამომცემელი ერთდროულად დაინტერესტდა მფრინავი სპაგეტის მონსტრით და 2005 წლის ნოემბერში Villard-ისგან მიიღო შეთავაზება, რომ დაეწერა მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება.[37]
იმავე თვეს კანზაზის შტატის განათლების პალატამ მხარი დაუჭირა კრიტიკის განვითარებას, რომელშიც შედიოდა ისევე როგორც ინტელიგენტური დიზაინის ენა, ასევე სტანტარტების ტესტირება.[38] 2007 წლის 13 თებერვალს, პალატამ დაიწუნა 2005 წელს გამოსწორებული დადგენილება (ხმათა რაოდენობა 6-4-ის წინააღმდეგ). ეს იყო მეთხუთმეტე შემთხვევა 8 წლის განმავლობაში, როდესაც პალატამ ხელახლა შეადგინა ევოლუციის სტანდარტები.[39]
შეხედულებები
რედაქტირებამიუხედავად იმისა, რომ ჰენდერსონმა განაცხადა: „ერთადერთი დოგმა რომელსაც აღიარებს მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ეკლესია, არის ყველანაირი დოგმის უარყოფა“, არის წესჩვეულებები რომელსაც „მორწმუნეები“ ატარებენ.[40] ინტელიგენტური დიზაინის მოწინააღმდეგეებმა, პასტაფარიანიზმის არაერთი წესჩვეულება შექმნეს, რომელიც ჰენდერსონს წარუდგინეს.[41] ეს "კანონიკური რწმენები" წარმოდგენილი იქნა ჰენდერსონის მიერ კანზასის შტატის განათლების პალატისადმი მიწერილ წერილში,[42] მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარებაში და ჰენდერსონის ვებსაიტზე, სადაც იგი (ჰენდერსონი) გამოცხადებულია როგორც „წინასწარმეტყველი“.[43] ეს რწმენები კრეაციონიზმის სატირას წარმოადგენს.[44]
„მილიონობით თუ არა, ათასობით მორწმუნე მრევლი, მსმ-ს ფართოდ განიხილავს ლეგიტიმურ რელიგიად, განსხვავებით ოპონენტებისგან—უმეტესწილად ფუნდამენტალისტი ქრისტიანები, რომლებიც თანხმდებიან იმას, რომ ჩვენს ღმერთს უფრო დიდი ბურთები აქვს ვიდრე მათსას.
“
| |
(ბობი ჰენდერსონი[3])
|
შექმნა
რედაქტირებაძირითადი მითის თანახმად, უჩინარმა და შეუცნობელმა მფრინავმა სპაგეტის მონსტრმა, დიდი რაოდენობით ალკოჰოლის მიღების შემდეგ შექმნა სამყარო. ამ შეხედულების თანახმად, სწორედ მონსტრის სიმთვრალე გახდა მიზეზი დედამიწის გაუმართაობისა. დედამიწა და სხვა ყველაფერი პასტამ თავისი უსაზღვრო ცოდნითა და ძალებით შექმნა. მისი პირველი ქმნილებები იყვნენ მთები, ხეები და პატარა ადამიანები, რომლებსაც ცეროდენები ერქვათ. მან ცეროდენასთვის შექმნა ცოლი და გადაასახლა ისინი სამოთხის ზეთის ხილის ბაღში, სადაც ისინი ცხოვრობდნენ ბედნიერად და კმაყოფილად სანამ სპაგეტის მონსტრმა საჭმლის კეთებისას შემთხვევით იქაურობა არ დატბორა. პასტაფარიანელებს არ სჯერათ დარვინის თეორიის და არც იმის, რომ სამყარო მილიარდობით წლისაა. მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ეკლესია ირწმუნება, რომ დედამიწა 5 000 წლის წინ შეიქმნა. ამასთანავე, ბიბლიის ლიტერტორების პაროდირებით, პასტაფარიანელები აცხადებენ, რომ ყველა მტკიცებულება რაც ევოლუციას ამტკიცებს, მფრინავმა სპაგეტის მონსტრმა შექმნა რათა გამოეცადა მორწმუნეები. ნავთობის და ბუნებრივი რესურსების აღმოჩენებიც მფრინავი სპაგეტის მონსტრის მიერ იყო დაგეგმილი რათა მეცნიერებისათვის თავგზა აებნია. რადგანაც დედამიწა ათასობით წლის წინ შეიქმნა შეუძლებელია ევოლუციას მილიონობით წელი დასჭირვებოდა. როდესაც მეცნიერები აწარმოებენ რაიმე კვლევას, მაგალითად ნახშირბადის რადიოაქტიური იზოტოპის ძიებას, მფრინავი სპაგეტის მონსტრი „იქ არის და ცვლის კვლევის შედეგებს საკუთარი ატრიის საცეცებით“.[3]
პასტაფარიანელებს სჯერათ, რომ მფრინავი სპაგეტის მონსტრი არის სამყაროს ერთადერთი შემქმნელი. მფრინავი სპაგეტის მონსტრი უხილავია მაგრამ მის არსებობას მორწმუნეები მისი მიამიტი საცეცების შეხებით გრძნობენ. გარდა ამისა, პასტაფარიანელებს სწამთ, რომ მფრინავი სპაგეტის მონსტრი მოკვდავებისთვის ზედმეტად ლამაზია და მისმა დანახვამ შეიძლება თვითმხილველის სიკვდილი გამოიწვიოს. მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ნამდვილი სახელის ხსენებამაც კი შეიძლება მოსაუბრე მოკლას. ამის გამოა რომ მის მიამიტ ღვთაებას ბევრი სახელი აქვს.
საიქიო
რედაქტირებაპასტაფარიანული კონცეფციის თანახმად, სამოთხე სავსეა ლუდის ვულკანებით და სტრიპტიზიორთა ქარხნებით.[45] პასტაფარიანული ჯოჯოხეთი მსგავსია სამოთხისა, განსხვავებით, რომ ლუდი არის უგემური და სტრიპტიზიორებს აქვთ ვენერიული დაავადები.[46]
მეკობრეები და გლობალური დათბობა
რედაქტირებაპასტაფარიანული მოძღვრების თანახმად, მეკობრეები არიან „აბსოლუტურად ღვთიური არსებები“ და ნამდვილი პასტაფარიანელები.[8] გარდა ამისა, პასტაფარიანელებს სჯერათ, რომ სტერეოტიპი, თითქოს მეკობრეები არიან ყაჩაღები და განდეგილები, არის დეზინფორმაცია, რომელიც გაავრცელეს ქრისტიანმა თეოლოგებმა და კრიშნაიდებმა შუა საუკუნეებში. ამის ნაცვლად პასტაფარიანელები თვლიან, რომ მეკობრეები იყვნენ „მშვიდობის მოყვარული მკვლევარები“ და კარგი სურვილების გამავრცელებლები, რომლებიც აწარმოებდნენ ტკბილეულს ბავშვებისათვის. ამასთანავე, თანამედროვე მეკობრეებს არაფერი აქვთ საერთო ისტორიულ, მხიარულების მოყვარულ მეკობრეებთან. პასტაფარიანელებს ასევე სწამთ, რომ მეკობრეების სულები არიან პასუხისმგებელნი ყველა გემისა თუ თვითმფრინავის სასწაულებრივ გაქრობაზე ბერმუდის სამკუთხედში. 19 სექტემბერს პასტაფარიანელები აღნიშნავენ საერთაშორისო დღესასწაულს - „ილაპარაკე როგორც მეკობრე“.[47]
ბობი ჰენდერსონის ნაამბობზე დაყრდნობით, მეკობრეები არიან თანამედროვე ადამიანის წინაპრები. ეს მოსაზრება მეცნიერული ფაქტითაა განმტიკიცებული, ადამიანისა და მაიმუნების დნმ-ს შორის მსგავსება 95%ია მაშინ როდესაც ადამიანების და მეკობრეების დნმ-ს 99.9% იდენტურია.
მეკობრეების ჩართვა პასტაფარიანიზმში იყო ჰენდერსონის იმ წერილის ნაწილი, რომელიც მან კანზასის შტატის განათლების პალატას გაუგზავნა.[48] ჰენდერსონმა წარმოადგინა არგუმენტი: „გლობალური დათბობა, მიწისძვრები, ქარიშხლები და სხვა ბუნებრივი კატასტროფები გამოწვეულია იმით, რომ მეკობრეების რაოდენობა მცირდება 1800 წლიდან.“[49] გრაფიკი, რომელიც თან ახლდა წერილს (იუმორისტულად შერჩეული ციფრებით x-ღერძზე) გვიჩვენებს, რომ მეკობრეების რიცხვის კლებას მოჰყვა ტემპერატურის ზრდა ჩვენს პლანეტაზე. ეს არის პაროდია იმ ვერსიისა, რომლის თანახმადაც ბევრი რელიგია ამბობს, რომ დაავადებების, კატასტროფებისა და ომების ზრდა სამყაროში გამოიწვია მათი ღვთაებისადმი ნაკლებმა თაყვანისცემამ. 2008 წელს ჰენდერსონმა ადენის ყურეში მეკობრეების აქტივობის გაზრდას გაუკეთა ასეთი ინტერპრეტაცია: „ეს არის დამატებითი მხარდაჭერა იმის აღსანიშნავად, რომ სომალს ჰყავს ყველაზე მეტი მეკობრე და აქვს ყველაზე ცოტა ნახშიროშანგი მთელს მსოფლიოში.[50]
დღესასწაულები
რედაქტირებაპასტაფარიანული რწმენა ფართოდ ვრცელდება მის ბედნიერ რელიგიურ ცერემონიებში. პასტაფარიანელისთვის ყოველი პარასკევი არის წმინდა დღე.[51] ლოცვა სრულდება საბოლოო დამადასტურებელი განცხადებით „რ'ამენ“. ეს გამოთქმა არის პაროდიული შეერთება სიტყვებისა „ამინ“ და „რამენი“, რითიც მიმართავენ მათ პაროდიულ ღვთაებას.[52]
იმ დროს, როდესაც გარშემო ხალხი ზეიმობს შობას და ხანუქას, პასტაფარიანელები აღნიშნავენ დღესასწაულს სახელად „დღესასწაული“. დღესასწაული არ აღინიშნება გარკვეულ, დაწესებულ დროს, ვინაიდან პასტაფარიანელები დოგმებისა და ფორმალურობის წინააღმდეგნი არიან და ამასთანავე არც გარკვეული მოთხოვნილებები არ აქვთ დღესასწაულისთვის. ისინი აღნიშნავენ დღესასწაულს როგორც სურთ. ამასთანავე პასტაფარიანელები აღნიშნავენ „პასტოვერს“ როგორც ფესახის[53][54][55] პაროდიას და „რამენდანს“ როგორც რამადანის[56][57][58] პაროდიას.
პასტაფარიანელები ცდილობენ რაც შეიძლება ხშირად გამოიყენონ მისალმება „ბედნიერ დღესასწაულს გისურვებთ“ იმის ნაცვლად, რომ იხმარონ უფრო ტრადიციული მისალმება (როგორიცაა „ბედნიერ შობას გისურვებთ“ და ა.შ). ამით ისინი მხარს უჭერენ პასტაფარიანიზმს.[59] 2005 წლის დეკემბერში, ჯორჯ ბუშის, თეთრი სახლის მისალოც ბარათებზე ეწერა „ბედნიერი სადღესასწაულო სეზონი“.[60] ამას მოჰყვა ჰენდერსონის სამადლობელი პასუხი რომელზეც თევზის ემბლემა იყო გამოსახული. მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სიმბოლო, რომელიც გამოსახულია მის ლიმუზინსა და თვითმფრინავზე.[61] ჰენდერსონმა ასევე მადლობა გადაუხადა„უოლმარტს“ ამ ფრაზის გამოყენებისთვის.[62]
რვა „უკეთესი იქნება თუკი ამას არ გააკეთებ“
რედაქტირებასახარების მიხედვით, მეკობრე კაპიტანმა მოსემ, მიიღო ათი ქვის ფირფიტა, რომლებზეც ეწერა რჩევები მფრინავი სპაგეტის მონსტრისგან. ორიგინალი ათი „უკეთესი იქნება თუკი ამას არ გააკეთებიდან“ ორი, კაპიტან მოსეს, სალსას მთიდან ჩამოსვლის დროს დაუვარდა და დაიკარგა. ეს მცნებები ასწავლის ყველა მორწმუნეს, თუ როგორ უნდა იცხოვრონ ჭეშმარიტად პასტაფარიანული ცხოვრებით. ისინი მიმართულია ყოველდღიური პრობლემების და იმ ხალხისკენ, ვისაც არ სჯერა მფრინავი სპაგეტის მონსტრის.[63]
1. უკეთესი იქნება, თუ არ მოიქცევი როგორც ქედმაღალი წმინდანი, როდესაც ჩემი მაკარონის მადლზე იქადაგებ. თუ სხვა ადამიანებს არ სწამთ ჩემი, ამაში არაფერია საშიში. მასეთი პატივმოყვარეც არ ვარ, გულახდილად. გარდა ამისა, ჩვენ მათზე არ ვსაუბრობთ, ასე რომ ნუ გადავიტანთ ყურადღებას.
2. უკეთესი იქნება, თუ ჩემი სახელით არ გაამართლებთ სხვების ჩაგვრას, მონობას, წამებას და ეკონომიკურ ექსპლუატაციას. ნუ შენც იცი... საერთოდ ცუდ მოპყრობას გარშემომყოფებთან. მე არ ვითხოვ მსხვერპლს, სიწმინდე (სისუფთავე) აუცილებელია სასმელი წყლისათვის, არა ადამიანებისთვის.
3. უკეთესი იქნება, თუ ადამიანებს არ განსჯი მათი გარეგნობის, ჩაცმულობის, მეტყველების მიხედვით. საერთოდაც კარგად მოიქეცი, კარგი? და შეუშვით ეს თქვენს სულელ თავებში: ქალი-პიროვნებაა, კაცი-პიროვნებაა და მუდო-მუდოა. არავინაა სხვაზე უკეთესი, ნუ გარდა გემოვნებისა. მაპატიეთ, მაგრამ ამით დავაჯილდოვე მხოლოდ ქალები და რამდენიმე კაცი, ვინც არჩევს იასამნისფერს ცისფერისაგან.
4. უკეთესი იქნება, თუ არ ჩაიდენ ისეთ რამეს, რაც შეურაცხგყოფს თავად შენ ან შენს პარტნიორს. თუ არ მეთანხმებით, ჩემი აზრით, გამოსავალია - მოგ***ნიათ კარგის ტ***ი. თუ თვლით რომ ეს შეურაცხგყოფთ შეგიძლიათ მრავალფეროვნებისთვის გამორთოთ ტელევიზორები და გახვიდეთ სასეირნოდ.
5. უკეთესი იქნება, თუ არ შეებრძოლებით ფანატიკოსებს, ქალთმოძულეებს და სხვა ბოროტი იდეოლოგიის მქონე პირებს მშიერ მუცელზე. ჯერ ჭამე და მერე მიაკითხე მაგ *ოზებს.
6. უკეთესი იქნება, თუ არ დახარჯავ უამრავ ფულს ეკლესიის, ტაძრისა თუ მეჩეთის მშენებლობაზე ჩემი კალორიული მადლის სათაყვანებლად, როდესაც შეგიძლია ეს ფული უკეთესად გამოიყენო. აირჩიე რაზე:
- * სიღარიბის აღმოფხვრა.
- * ავადმყოფების მკურნალობა;
- * მშვიდობიანი ცხოვრება, ვნებიანი სიყვარული და ინტერნეტის ფასის შემცირება. მიუხედავად იმისა, რომ მე რთული აგებულების, ყოვლისმხედველი არსება ვარ, მე მიყვარს ცხოვრების ყველა უბრალო სიამოვნება. სხვამ ვინ იცის ჩემზე უკეთ? მე შევქმენი ყველაფერი.
7. უკეთსი იქნება, თუ არ მოუყვები ყველას, როგორ გესაუბრები. არ ხარ შენ ამდენად საინტერესო სხვებისთვის. გეყოფა მხოლოდ შენს თავზე ფიქრი. გახსოვდეს, მე გითხარი რომ გიყვარდეს შენი ახლობელი. ნუთუ ვერ ჩავიდა შენს თავში?
8. უკეთესი იქნება, თუ არ მოექცევი სხვებს ისე, როგორც გინდა რომ მოგექცნენ შენ, როდესაც საუბარია დიდი რაოდენობით ლატექსსა და ვაზელინზე. მაგრამ თუ ეს სხვა ადამიანსაც მოსწონს, შეგიძლიათ ეს გააკეთოთ, ოღონდ მონსტრის გულისთვის, პრეზერვატივი გამოიყენეთ. ეს ხომ უბრალო რეზინია. მე რომ მდომოდა, რომ თქვენ სიამოვნება არ მიგეღოთ, მოვიფიქრებდი რამე „შიპების“ მსგავსს.[64]
წიგნები
რედაქტირებამფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება
რედაქტირება2005 წლის დეკემბერში, ჰენდერსონმა მიიღო 80 000 აშშ დოლარი გამომცემლობა Villard-ისგან, რათა დაეწერა მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება. ჰენდერსონის თქმით, წიგნის გაყიდვებით შემოსულ ფულით, მეკობრეების გემს ააგებდა, რითიც შემდგომ პასტაფარიანიზმს გაავრცელებდა.[65][66] წიგნი 2006 წლის 28 მარტს[67] გამოვიდა და მასში გავრცობილია ის რწმენები რაც ჰენდერსონმა თვის ღია წერილში დაწერა.[68] ჰენდერსონი იყენებს სატირას რათა წარმოაჩინოს ევოლუციის ნაკლოვანებები და მსჯელობს ცხოვრების სტილსა და ისტორიის პასტაფარიანულ შეხედულებებზე. სახარება ურჩევს მკითხველს, რომ ოცდაათი დღის განმავლობაში იყვნენ პასტაფარიანელები, და ამბობს: „თქვენ თუ არ მოგეწონებით, თქვენი ძველი რელიგია მაინც სიხარულით მიგიღებთ“.[69][70] სულ მალე ჰენდერსონმა საიტზე გამოაქვეყნა, რომ წიგნის 100 000-ზე მეტი ეგზემბლარი გაიყიდა.[71]
ჟურნალმა Scientific American სახარება შემდეგნაირად აღწერა: „გულმოდგინედ დამუშავებული ტყუილი გონიერი დიზაინის შესახებ“ და „ძალიან სახალისო“. 2006 წელს, იგი ნომინირებული იყო „Quill Award-ზე“ ნომინაციაში - იუმორი, თუმცაღა არ გაუმარჯვია.[72] ჟურნალისტმა ვეინ ალენ ბრენანმა, ყოველკვირეულ გაზეთ „The Austin Chronicle-ში“ , წიგნი შემდეგნაირად დაახასიათა: „მნიშვნელოვანი კომიკური წვლილი, მეცნიერებისა და ცრურწმენებს შორის დაპირისპირების შესამსუბუქებლად“.[68] საიმონ საინმა, გაზეთ „The Daily Telegraph-ში“ დაწერე, რომ სახარება "შესაძლოა ოდნავ განმეორებადია... მაგრამ მთლიანობაში იგი ბრწყინვალე, გამომწვევი, მახვილგონივრული და მნიშვნელოვანი წიგნია".[73] მეორე მხრივ, კასეი ლასკინმა „Discovery Institute-ში“, რომელიც გონივრული თეორიის დამცველია, გამოაქვეყნა, რომ მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება "არის ქრისტიანული ახალი აღქმის დაცინვა და მასხრად აგდება".[74]
განიერი ზარბაზანი
რედაქტირება2005 წლის სექტემბერში, მანამდე, სანამ ჰენდერსონი მიიღებდა ავანსს რათა დაეწერა მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება, venganza.com–ის ერთ-ერთმა პასტაფარიანელმა ფორუმელმა (Solispy) გამოაცხადა პროექტი: პასტაფარიანელებს შეეკრიბათ ტექსტები „განიერი ზარბაზნისათვის“ (loose canon) ეს უნდა ყოფილიყო პასტაფარიანული ეკლესიის წმინდა წიგნი, რომელიც დაახლოებით ბიბლიის ანალოგიური იქნებოდა.[75] წიგნი დასრულდა 2010 წელს და ახლა შესაძლებელია მისი ჩამოტვირთვა ინტერნეტიდან.[76]
ნაწყვეტები განიერი ზარბაზნიდან:
- „მე ვარ მფრინავი სპაგეტის მონსტრი. შენ არ უნდა სცე პატივი სხვა მონსტრებს ჩემ გარდა. ერთადერთი მონსტრი, რომელიც კაპიტალიზაციას იმსახურებს ვარ მე! სხვები ცრუ მონსტრები არიან, კაპიტალიზაციას არ იმსახურებენ“.
- — რჩევა 1:1
- „თუ შენ გააკეთ ნახევარ-უკანალის საქმე, შენ მიიღებ ნახევარ უკანალს!“ დიდმა მეკობრემ ამოიღო თავისი საცერემონიო მახვილი და თავისი უკანასკნელი ვირი შუაზე გააპო.
- — უსაქმურები 1:51-52
გავლენა
რედაქტირებაროგორც კულტურული ფენომენი
რედაქტირებაპასტაფარიანულ ეკლესიას ამჟამად ათასობით მიმდევარი ჰყავს,[77] ძირითადად კოლეჯის მოსწავლეები ევროპასა და ამერიკაში.[78] Associated Press-ის თანახმად ჰენდერსონის ვებსაიტმა უდიდესი მნიშვნელობა შეიძინა კრეაციონიზმის მოწინააღმდეგესათვის. აქ ისინი გეგმავენ მეკობრედ გადაცმული პასტაფარიანელების შეხვედრებს, ყიდიან „ბრელოკებს“, საქარე მინაზე დასაკრობ პოსტერებს და უბრალო სურათებს, რომლებზეც გამოსახულია მფრინავი სპაგეტის მონსტრი.[79]
2005 წლის აგვისტოში შვედმა დიზაინერმა ნიკლას ჯენსონმა შექმნა მიქელანჯელოს ცნობილი ნახატის, ადამის შექმნის ადაფტაცია, სადაც წვერებიანი კაცის ადგილზე გამოსახულია მფრინავი სპაგეტის მონსტრი. ეს გახდა და დღემდე რჩება პასტაფარიანელების დე-ფაქტო საბრენდო სურათად. 2006 წლის დეკემბერში The Hunger Artists Theatre Company-მ გადაიღო კომედია სახელად მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სადღსასწაულო კარნავალი, სადაც აღწერილი იყო პასტაფარიანიზმის ისტორია.[80]
კომპანიამ ასევე შექმნა გაგრძელება, სახელად მფრინავი სპაგეტის მონსტრის წმინდა კათხა, რომელიც წარდგინეს 2008 წლის დეკემბერში. ამ აქტივობებმა ფლორიდის უნივერსიტეტის სამი რელიგიური მკვლევარის ყურადღბა მიიპყრო, ვინც მოიწვიეს ამერიკის რელიგიის აკადემიის ასამბლეა, რათა განეხილათ მფრინავი სპაგეტის მონსტრი.
2007 წლის ნოემბერში რელიგიის აკადემიაში გაიგზავნა ოთხი ნარკვევი, რომლებსაც დაახლოებით ასეთი სათაურები ჰქონდა — „წმინდა პასტა და ყალბი სოუსი: მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ბინძური გავლენა თეორიულ რელიგიაზე“. იქ ნათქვამი იყო, რომ თუნდაც ანტი-რელიგიურობისა, ფასტაფარიანიზმი მაინც რელიგია იყო. ეს ყველაფერი ეყრდნობოდა ჟურნალ GOLEM-ში გამოქვეყნებულ სტატიას — „ევოლუცია და პასტას პოზიცია: მფრინავი სპაგეტის მონსტრი და რელიგიის პაროდიის დივერსიული ფუნქცია“. კონფერენციის ორგანიზატორები გააკრიტიკეს ქრისტიანებმა, რომლებმაც თავი შეურაცხყოფილად იგრძნეს.
2008 წლის ოქტომბრიდან მფრინავი სპაგეტის მონსტრი ფინანსდება მისურის შტატის უნივერსიტეტის[81] წლიური კონვენციიდან სახელად „Skeptikon“. ათეისტები და სკეპტიკოსები გამოდიან სიტყვით უამრავ თემაზე, და კამათობენ ქრისტიან ექსპერტებთან. ორგანიზატორების რეკლამირების თანახმად ესაა ათეისტების ყველაზე დიდი კრება დასავლეთში.[82]
მოლდოველმა პოეტმა, მწერალმა და კულტუროლოგმა იგორ ურსენკომ შექმნა 2012 წლის პოეზიის წიგნი „მფრინავი სპაგეტის მონსტრი“ (ტრილერი პოემები). არამომგებიანი და დაბალბიუჯეტიანი პასტაფარიანული საიტი Kiva არის ტოპ რელიგიურ საიტებში თავისი კრედიტებით... მათი დევიზია — „არ უნდა გააზიარო ის, რასაც ვერავინ მოძებნის ისე, რომ არ იპოვოს“.[83]
თავსაბურავი პირადობის მოწმობაში
რედაქტირება2011 წლის ივლისში, ავსტრიელმა ათეისტმა ნიკო ალმმა მოიპოვა ლეგალური უფლება, რომ მართვის მოწმობაზე ჰქონოდა ფოტო მაკარონის საწურით. ეს ყველაფერი მოხდა მას შემდეგ რაც კვლევებმა დაადასტურა, რომ ნიკო ფსიქიკურად გაწონასწორებული პიროვნება იყო მანქანის სამართავად. ეს იდეა მასშემდეგ დაებადა, რაც წაიკითხა, რომ ავსტრიული კანონმდებლობა მხოლოდ რელიგიური მიზეზებით აძლევდა მოქალაქეს ოფიციალურ ფოტოსურათში თავსაბურავის კეთების უფლებას.[84][85][86]
2013 წლის თებერვალში, ნიუ ჯერსის სატრანსპორტო კომისიის მიერ, ერთ-ერთ თვითაღიარებულ პასტაფარიანელს უარი ეთქვა უფლებაზე, ჰკეთებოდა სპაგეტის საწური საკუთარ მართვის მოწმობაში. კომისიის განცხადებით, საწური არ შედიოდა იმ რელიგიური თავსაბურავების აპრობირებულ სიაში, რომელიც მას ამის უფლებას მისცემდა.[87]
2013 წლის მარტში, ბელგიის მოქალაქის პირაადობის დამადასტურებელი მოწმობა, იქნა უარყოფილი ადგილობრივი და ნაციონალური ადმინისტრაციის მიერ, სურათში პასტის საწურის კეთების გამო.[88]
2013 წლის ივლისში, „Czech Pirate Party-ის“ ერთ-ერთ წევრს, ჩეხეთის რესპუბლიკის ქალაქ ბრნოდან, მიეცა უფლება, საკუთარ ID ბარათში საწურიანი სურათი ჰქონოდა.[89] ქალაქის მთავრობის წარმომადგენელმა განაცხადა: „აპლიკაცია კანონიერია... თავსაბურავი, რელიგიური ანდაც სამედიცინო მიზნებით ნებადართულია თუკი იგი არ ფარავს სახეს.“[90]
2013 წლის აგვისტოში, ტეხასის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის სტუდენტმა, მიიღო უფლება ჰკეთებოდა მაკარონის საწური თავზე, მართვის მოწმობაში. სტუდენტმა, ედი კასტილომ განაცხადა: „თქვენ შეიძლება ფიქრობთ, რომ ეს არის რაიმე სახის ოინი ან ანცობა კოლეჯის სტუდენტის მიერ, მაგრამ ათასობით ადამიანი, მათ შორის მე, ამას ხედავს როგორც პოლიტიკურ და რელიგიურ საფეხურს ყველა ათეისტისთვის.“[91]
2014 წლის იანვარში, ნიუ იორკის შტატის, ქალაქ პომფრეტის საბჭოს ერთ-ერთმა წევრმა, თანამდებობის დაკავებისას, ფიცის დადების ცერემონიაზე საწურავი გაიკეთა.[92]
2014 წლის ნოემბერში, ყოფილმა პორნოვარსკვლავმა, ეიშა კარერამ, ჰიურიქენის (იუტა) სატრანსპორტო დეპარტამენტისგან უფლება მიიღო, რომ მართვის მოწმობის ფოტო, ტრადიციული, პასტაფარიანული თავსაბურავით გადაიღო. იუტას მართვის ლიცენზიების დეპარტამენტის დირექტორი აცხადებს, რომ ბოლო წლების განმავლობაში, უამრავმა პასტაფარიანელმა გადაიღო მსგავსი ფოტო, თავზე მაკარონის საწურით.[93]
გამოყენება რელიგიურ პაექრობაში
რედაქტირებამისი პოპულარობის გამო, მფრინავი სპაგეტის მონსტრი ხშირად განიხილება როგორც რასელის ჩაიდნის თეორიის თანამედროვე ვარიანტი.[94][95] მომხრეები აცხადებენ, რომ უჩინარი და შეუცნობელი მფრინავი სპაგეტის მონსტრის არსებობა ისევეა შესაძლებელი როგორც სხვა ზებუნებრივი არსებებისა. ეს ახდენს იმის დემონსტრირებას, რომ მტკიცების ტვირთი, ზებუნებრივი ქმნილებების არსებობაზე, მათზეა, ვისაც სჯერა მსგავსი რამეების. რიჩარდ დოკინზი ხსნის: „ტვირთი მათზეა, ვინც ამბობს: მე მწამს ღმერთის, მფრინავი სპაგეტის მონსტრის, ფერიის ან რაც არის. მისი უარყოფა ჩვენი საქმე არაა.“[94] გარდა ამისა, The Journal of Religion and Theater-ის რედაქტორ ლენს გარვის თქმით, მფრინავი სპაგეტის მონსტრი „საბოლოოდ.. არის დასაბუთება კრეაციონისტების თვითნებობისა“, ასე რომ ნებისმიერი რელიგია ისეთივე დამაჯერებელია როგორც მფრინავი სპაგეტის მონსტრი. მსგავსი მსჯელობა იყო წიგნებში ღმერთი როგორც ილუზია (The God Delusion) და ათეისტის ცდომილება (The Atheist Delusion).[96][97]
2007 წლის დეკემბერში, მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ეკლესიამ მიაღწია წარმატებას ფოლკ ქანთრში (ფლორიდა) და პოლკ ქანთრის საჯარო სკოლის საბჭოს უარი ათქმევინა ევოლუციაში, ახალი სამეცნიერო სტანდარტების დამატებაზე. საკითხი მას შემდეგ დადგა დღის წესრიგში, რაც საბჭოს შვიდი წევრიდან ხუთმა გონიერი ქმნილების რწმენა გამოაცხადა. ოპნენტებმა, რომლებმაც თავი პასტაფარიანელებად გამოაცხადეს იმეილის საშუალებით, მისწერეს ფოლკ ქანთრის სკოლის საბჭოს წევრებს, რომ თანაბარი დრო დაეთმოთ მფრინავი სპაგეტის მონსტრისთვისაც. საბჭოს წევრმა მარგარეტ ლოფტონმა, რომელიც გონიერი ქმნილების მხარდამჭერია, უარყო იმეილი რადგანაც იფი სასაცილო და შეურაცმყოფელია: „მათ ჩვენ მთელი მსოფლიოს დასაცინი გაგვხადეს“ განაცხადა მან. მას არ აინტერესებს პასტაფარიანიზმი და მსგავსი რამეები, რაც ახდენს ინტელექტუალური დიზაინის დისკრედიტაციას. კამათის განვითარებსათან ერთად, მეცნიერები გამოხატავენ გონივრული თეორიის უარყოფას. იმ იმედების საპასუხოდ, რაც ჰქონდათ სამხრეთ ფლორიდის უნივერსიტეტში, რომ უნივერსიტეტის ტერიტორიაზე "გამოყენებითი მეცნიერების" კამპუსი აშენდებოდა, უნივერსიტეტის ვიცე პრეზიდენტმა მარშალ გუდმენმა მოულოდნელად განაცხადა „ინტელექტუალური დიზაინი არ არის მეცნიერება. მას ფსევდო მეცნიერებასაც ვერ უწოდებ“.
2007 წლის მარტში, ბანკომბ ქანთრის (ჩრდ. კაროლინა) საშუალო სკოლის მოსწავლე ბრაიან კილანს აუკრძალეს მეკობრის კოსტუმით სიარული, რაც მისი თქმით პასტაფარიანული რწმენის ნაწილი იყო. კილანმა გააპროტესტა ეს ფაქტი და განაცხადა, რომ ამით დაირღვა მისი პირველი შესწორების უფლებები: რელიგიისა და გამოხატვის თავისუფლება. „თუკი ეს ისაა რისიც მწამს, არ აქვს მნიშვნელობა რამდენად სულელურად ჟღერს იგი, მე უნდა შემეძლოს ჩემი თავის გამოხატვა ისე როგორც მინდა“, განაცხადა მან. მიუხედავად ამისა, სკოლამ უარყო, რომ კილანის რწმენას არ უთამაშია როლი მისთვის ტანისამოსის ჩამორთმევაზე, მათი თქმით ბრაიანმა არეულობა მოაწყო კლასში და უარი განაცხადა დამორჩილებაზე.
2008 წლის მარტში, პასტაფარიანელებმა კროსვილში, ტენესი, მიიღეს უფლება, რომ დაედგათ მფრინავი სპაგეტის მონსტრის ძეგლი თავისუფალი სიტყვის ზონაში, სასამართლოს წინ არსებულ გაზონზე. ამან გამოიწვია ნაციონალური ინტერესი ბლოგებზე და ონლაინ საინფორმაციო ვებ-გვერდებზე. ამის შესახებ დაიწერა ჟურნალ როლინგ სტოუნშიც. მოგვიანებით ქანდაკება აიღეს მის გარშემო ატეხილი დაპირისპირების გამო.[98]
2012 წლის 21 სექტემბერს, ბერძენმა სამართალ დამცავებმა დააკავეს პასტაფარიანელი იორღოზ ლიზო. მას ბრალად ედებოდა Facebook-ზე სატირული გვერდის შექმნა, რომელიც რელიგიას შეურაცყოფდა. გვერდის სახელი იყო „Elder Pastitsios“ (პაისი მთაწმინდელი) და ეხებოდა ცნობილ ბერძენ სასულიერო მოღვაწე, აწ გარდაცვლილ პაისი მთაწმინდელს. სურათებში მისი სახე დაფარული იყო მაკარონით. საქმე იქამდე მივიდა, რომ ამ ყველაფერმა, საბერძნეთის პარლამენტში დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია და რაც შემდეგ იორღოზის დაპატიმრებით დასრულდა.[99]
2012 წელს, ტრეისი მაკფერსონმა, პენსილვანიელმა პასტაფარიანელმა, მოსთხოვა პენსილვანიის ოლქის რწმუნებულებს, რომ მფრინავი სპაგეტის მონსტრი გამოესახათ საოლქო სასამართლოზე, ისევე როგორც იუდევლების მენორაჰი და ქრისტიანული შობის სცენა. ერთმა რწმუნებულმა განაცხადა, რომ ყველა რელიგიას უნდა ჰქონოდა ამისი უფლება ანდაც არცერთ მათგანს. თუმცა სხვა რწმუნებულების უარის გამო, თხოვნა არ იქნა დაკმაყოფილებული. სხვა რწმუნებულმა განაცხადა, რომ ამ მოთხოვნამ ყველაზე დიდი ყურადღება მიიქცია რაც კი ოდესმე ენახა.[100]
2013 წლის აგვისტოში, რუსეთში, მართლმადიდებელი აქტივისტები თავს დაესხნენ პასტაფარიანელების მშვიდობიან შეხვედრას და ფიზიკურად გაუსწორდნენ მათ. პოლიციამ კი პასტაფარიანელები დააკავა, რომელთაგან ერთ-ერთმა, მოგვიანებით განაცხადა, რომ იგი „უბრალოდ ქუჩაში სიარულისთვის“ დააკავეს.[101][102]
2014 წლის თებერვალში, ოფიციალურმა გაერთიანებამ ლონდონის საუთ ბანკის უნივერსიტეტში, ათეისტების ჯგუფს აუკრძალა მფრინავი სპაგეტის მონსტრის პოსტერების გამოფენა ფრეშერების კონფერენციაზე და შემდეგ საერთოდ დაბლოკა ჯგუფი კონფერენციიდან, რასაც მოჰყვა ჩივილი სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვისთვის.[103][104] შემდგომში, სტუდენტთა გაერთიანებამ ამ ყველაფრის გამო ბოდიში მოიხადა.[105]
კრიტიკული განხილვა
რედაქტირებაგაერთიანებული პრესის წევრის ჯასტინ პოუპის განცხადებით:
- წერილის ქვეტექსტი იმაში მდგომარეობდა, რომ გონივრული ჩანაფიქრის თეორიას იმედენივე მეცნიერული მტკიცებულება გააჩნია რამდენიც ყოვლისშემძლე პასტას რომელმაც შექმნა სამყარო. თუ გონივრული ჩანაფიქრის მომხრეებმა მოითხოვეს მეცნიერების გაკვეთილებზე დროის გამოყოფა რატომ არ შეიძლებოდა სხვებსაც მოეთხოვათ? ერთადერთი კეთილგონიერი გადაწყვეტილება სკოლებში მხოლოდ და მხოლოდ მეცნიერების სწავლა იყო.
- — ჯასტინ პოუპი
ჯასტინ პოუპმა მფრინავი სპაგეტის მონსტრი შერაცხა გონივრულ და ეფექტურ არგუმენტად. საიმონ საინმა The Daily Telegraph|The Daily Telegraph-დან მფრინავ სპაგეტის მონსტრს უწოდა „ოსტატური შეტევა“, რომელმაც ხაზი გაუსვა გონივრული ჩანაფიქრის თეორიას და მიესალმა ჰენდერსონის გადაწყვეტილებას დაეცვა მეცნიერება ასეთი გზით. სარა ბოქსერმა ნიუ-იორკ ტაიმსიდან თქვა, რომ საღი აზრი ბობი ჰენდერსონის მხარეს იყო. ასევე მფრინავი სპაგეტის მონსტრი მოიხსენიეს „ჰარვარდის სამოქალაქო უფლებათა და თავისუფლებათა მიმოხილვის“ შენიშვნებში როგორც ევოლუციის საზოგადოებასთან ხელჩართულ ბრძოლაში ჩართვის მაგალითი, რაც ავტორის აზრით საჭირო იყო რადგან ევოლუციისა და კრეაციონიზმის ჭიდილში ევოლუციას გაემარჯვა. მფრინავი სპაგეტის მონსტრის რელიგიური პაროდია აღწერს პასტას როგორც პოტენციურ მაგალითს იმისა თუ როგორ შეიძლება იუმორით გაიმარჯვო გავრცელებული მოსაზრებაზე. მისმა ავტორმა შეაქო პასტაფარიანიზმი თავისი „ეპისტემოლოგიური მოურიდებლობისათვის“. ჰენდერსონის ვებსაიტზე განთავსებულია სამეცნიერო საზოგადოების რამდენიმე წერილი. ჯეკ სკოფილდმა The Guardian-იდან იხუმრა რომ ეს თეორია უფრო რაციონალურია ვიდრე გონივრული ჩანაფიქრის.
კეისი ლუსკინმა Discovery Institute-დან, რომელიც პროპაგანდას უწევს გონივრული ჩანაფიქრის თეორიას განაცხადა რომ ეს თეორია არაა დაუსაბუთებელი და მათი გააჩნიათ ინფორმაცია სამყაროში მიმდინარე მოვლენებზე. მესვეტე ჯეფ ჯეიკობმა The Boston Globe-ში დაწერა რომ ID არ არის პრიმიტიული მოსაზრება, არც ბიბლიის მხარდასაჭერად შექმნილი და არც მფრინავი სპაგეტი, ის მეცინიერებაა იმის მიუხედავად რომ ეს შეხედულება მიუღებელია ამერეიკის შეერთებული შტატების მეცნიერების აკადემიამ. პიტერ გალინგსმა გააკეთა ირონიული განცხადება რომ გონივრული ჩანაფიქრის თეორიაში არ არის მითითებული ვინაა ის ყოვლისშემძლე არსება ვინც სამყარო შექმნა და სრულიად შესაძლებელია ეს მფრინავი სპაგეტის მონსტრიც იყოს, რადგან ID არაა რაიმე კონკრეტულ რელიგიაზე აგებული თეორია, როგორც ამას ჩვენი მოწინააღმდეგეები ირწმუნებიან. მან განაცხადა „ჩვენ არ გვეშინია რომ პასტაფარიანიზმი გადაიბირებს ქრისტიანებს, მაგრამ ის საზოგადოებაში იწვევს დამცინავ დამოკიდებულებას რელიგიის და იმ აზრის შესახებ რომ სადღაც არსებობს ყოვლისშემძლე არსება“. მარკ კოპენგერმა, მღვდელმა რომელიც ასწავლის ევანგელისტურ სასულიერო სემინარიაში, გააკეთა კომენტარი „მე გახარებული ვარ იმ ფაქტით რომ შემიძლია ვთქვა FSM ვნებს ევოულუციის თეორიის მომხრეებს ქრისტიანული ტრადიციების აბუჩად აგდებით, რადგან ეს ადასტურებს რომ მათ რიგებში ბიბლიური რწმენის მიმართ ზიზღია. ესეც რომ არ იყოს, ეს უხეირო პაროდიაა და ჩვენს რელიგიაში არსებობს უფრო დამაიმედებელი ფაქტები ვიდრე ოპონენტების იაფასიანი ხრიკებია“.
პასტაფარიანიზმი საქართველოში
რედაქტირებასაქართველოში პირველი პასტაფარიანელები 2007 წელს გამოჩნდნენ[107], დროთა განმავლობაში, საქართველოში, პასტაფარიენელების რაოდენობა გაიზარდა, თუმცა გამოდინარე იქიდან, რომ მორწმუნეთა გარკვეული ნაწილი ასაიდუმლოებს თავის რწმენას, მსმ-ს ქართველ მიმდევართა რაოდენობა უცნობია.
საქართველოს პასტაფარიანული ეკლესია 2013 წელს ინტერნეტ სივრცეში ჩამოაყალიბეს ქართველმა პასტაფარიანელებმა. შეიქმნა ნაციონალური, ეროვნული იდეოლოგიის მატარებელი ეკლესია. ეკლესიის წევრების ღრმა რწმენით, საქართველო მფრინავი სპაგეტის მონსტრის წილხვედრი ქვეყანაა და საქართველო გაპასტაფარიანელდება.
საქართველოს პასტაფარიანულმა ეკლესიამ დაამყარა კავშირი სახალხო დამცველთან არსებულ ტოლერანტობის ცენტრთან, დაამყარა კავშირი სხვა ქვეყანაში მოქმედ იგივე რელიგიის მატარებელ ეკლესიებთან და სხვადასხვა ტიპის საზოგადოებებთან. ასევე კავშირი დამყარებულია სახალხო დამცველის აპარატის, რელიგიურ და ეთნიკურ განყოფილებებთან. ეკლესიის წევრების თქმით, მათ აქვთ დაფასება იმ ღვაწლისა, რაც წმ. პასტას მიუძღვის კაცობრიობის წინაშე. „ის ხომ ჩვენი ცოდვებისათვის მოიხარშა“, „ხმა პასტისა და ხმა ერისა, მაკარონია ჩვენი სიმართლე!“ — აცხადებენ ეკლესიის მიმდევრები.[108]
ეკლესიის მოწყობა და იერარქია
რედაქტირებასაქართველოს პასტაფარიანულმა ეკლესიამ თავისი მოწყობა საქართველოს ადმინისტრაციულ მოწყობას შეუსაბამა. პასტაფარიანულმა ეკლესიამ ამ ოლქებში სამრევლოები მოაწყო, რომლებსაც კაპიტნები უძღვებიან. პასტაფარიანული ეკლესიის წინამძღოლი და უმაღლესი წოდების მატარებელია პასტოლიკოს პატრიარქი.[109]
წყარო
რედაქტირება- ჰენდერსონი, ბობი (2006). მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება. Villard Books. ISBN 0-8129-7656-8.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ Jansson, Arne Niklas. "Touched by His Noodly Appendage". Android Arts. Retrieved 2012-11-25.
- ↑ "Profile of Arne Niklas Jansson". Android Arts. Retrieved 2012-11-25.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Henderson, Bobby. "About". The Church of the Flying Spaghetti Monster. Retrieved 2012-08-10.
- ↑ "The dangers of creationism in education. See para. 52" დაარქივებული 2013-03-07 საიტზე Wayback Machine. . Council of Europe Parliamentary Assembly. Retrieved 2013-01-16.
- ↑ Vergano, Dan (2006-03-27). ""Spaghetti Monster" is noodling around with faith". USA Today Science & Space article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ Henderson, Bobby (2005). "Open Letter To Kansas School Board". Venganza.org. Archived from the original on 2007-04-07.
- ↑ Boxer, Sarah (2005-08-29). "But Is There Intelligent Spaghetti Out There?". The New York Times Arts article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ 8.0 8.1 Henderson, Bobby (2005). "Open Letter To Kansas School Board". Venganza.org. Archived from the original on 2007-04-07.
- ↑ Billy Townsend (2007-12-22). "Polk Needled, Noodled In Evolution Flap". The Tampa Tribune. Archived from the original on 2010-08-22. Retrieved 2007-12-23.
- ↑ "Discussion of the Open Letter". Henderson, Bobby. Retrieved 2007-04-07.
- ↑ Carole M. Cusack (15 September 2010). Invented Religions: Imagination, Fiction and Faith. Ashgate Publishing, Ltd. p. 113. ISBN 978-0-7546-6780-3. Retrieved 8 May 2011.
- ↑ Boxer, Sarah (2005-08-29). "But Is There Intelligent Spaghetti Out There?". The New York Times Arts article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ Henderson, Bobby (2005). "Open Letter To Kansas School Board". Venganza.org. Archived from the original on 2007-04-07.
- ↑ Vergano, Dan (2006-03-27). ""Spaghetti Monster" is noodling around with faith". USA Today Science & Space article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ "Church of the Flying Spaghetti Monster". James Randi Educational Foundation article September 16, 2005. Archived from the original on 2012-02-18. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ Pitts, Russ (2005-09-16). "In His Name We Pray, Ramen" დაარქივებული 2013-10-31 საიტზე Wayback Machine. . Escapist magazine. Retrieved 26 November 2009.
- ↑ Henderson, Bobby. "About". The Church of the Flying Spaghetti Monster. Retrieved 2012-08-10.
- ↑ "Discussion of the Open Letter". Henderson, Bobby. Retrieved 2007-04-07.
- ↑ Vergano, Dan (2006-03-27). ""Spaghetti Monster" is noodling around with faith". USA Today Science & Space article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ 20.0 20.1 "In the beginning there was the Flying Spaghetti Monster". The Daily Telegraph (London). September 11, 2005. Retrieved 2009-12-19.
- ↑ "Kansas School Board Responses to the Open Letter". Henderson, Bobby. June 25, 2005. Retrieved 2006-01-09.
- ↑ "The Flying Spaghetti Monster". h2g2. BBC. 2007-02-01. Retrieved 26 November 2009.
- ↑ Frauenfelder, Mark (2006-07-31). "FSM hate mail". BoingBoing. Retrieved 31 December 2009.
- ↑ Scrivener, Leslie (2007-01-07). "In praise of an alternate creation theory: The Church of the Flying Spaghetti Monster gains infamy and faith". Toronto Star. Retrieved 31 December 2009.
- ↑ 25.0 25.1 25.2 Henderson, Bobby (August 2006). "Comment on the Open Letter". Church of the Flying Spaghetti Monster. Retrieved 30 December 2009.
- ↑ DIY Flying Spaghetti Monster bumper sticker. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2005-11-26. ციტირების თარიღი: 2005-11-26.
- ↑ Flying Spaghetti Monster bumper sticker, Version 1.1. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2005-08-22. ციტირების თარიღი: 2005-08-22.
- ↑ "A Tangled Tale of a Pasta-based Prophet". Der Spiegel. 2005-08-24. Retrieved 2007-09-08. "[FSM] has certainly caught the imagination of the online community [...] Henderson receives over 150 emails from supporters every day."
- ↑ Narizny, Laurel (October 2009). "Ha Ha, Only Serious: A Preliminary Study of Joke Religions". Department of Religious Studies And the Honors College of the University of Oregon. University of Oregon. pp. 42–49. Retrieved 25 November 2009.
- ↑ Boxer, Sarah (2005-08-29). "But Is There Intelligent Spaghetti Out There?". The New York Times Arts article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ "The Flying Spaghetti Monster". New Scientist. August 6, 2005.
- ↑ Rothschild, Scott (August 24, 2005). "Evolution debate creates monster". Lawrence Journal-World.
- ↑ Singh, Simon (2006-09-03). "Was the world created by god, evolution or pasta?". The Daily Telegraph (London). Retrieved 28 November 2009.
- ↑ Vergano, Dan (2006-03-27). ""Spaghetti Monster" is noodling around with faith". USA Today Science & Space article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ "Boing Boing's $250,000 Intelligent Design challenge". BoingBoing.net. August 19, 2005. Retrieved 2006-06-11.
- ↑ Kent Hovind. "Dr. Hovind's $250,000 Offer". Retrieved 14 March 2012.
- ↑ Wolff, Eric (November 16, 2005). "The Case For Intelligent Design: Spaghetti as the Creator". New York.
- ↑ Slevin, Peter (November 9, 2005). "Kansas Education Board First to Back "Intelligent Design"". The Washington Post. Retrieved 2010-05-02.
- ↑ "Kansas board boosts evolution education". MSNBC. February 14, 2007.
- ↑ Henderson, Bobby. "About". The Church of the Flying Spaghetti Monster. Retrieved 2012-08-10.
- ↑ Thierman, Jessica (September 18, 2005). "Touched by his Noodly Appendage". Gelf Magazine.
- ↑ Henderson, Bobby (2005). "Open Letter To Kansas School Board". Venganza.org. Archived from the original on 2007-04-07
- ↑ DuBay, Tim (2005). "Guide to Pastafarianism" (Shockwave Flash). Retrieved 2006-08-26.
- ↑ Vergano, Dan (2006-03-27). ""Spaghetti Monster" is noodling around with faith". USA Today Science & Space article. Retrieved 2007-02-05
- ↑ DuBay, Tim (2005). "Guide to Pastafarianism" (Shockwave Flash). Retrieved 2006-08-26
- ↑ The Gospel of the Flying Spaghetti Monster, p.83.
- ↑ მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება, გვ 124
- ↑ Savino, John; Marie D. Jones (2007). "Wrath of the Gods"[მკვდარი ბმული]. Supervolcano: The Catastrophic Event That Changed the Course of Human History: Could Yellowstone Be Next. Career Press. p. 56. ISBN 978-1-56414-953-4. Retrieved 2009-11-25.
- ↑ Henderson, Bobby (2005). "Open Letter To Kansas School Board". Venganza.org. Archived from the original on 2007-04-07.
- ↑ "Somalia — Lots of pirates, low carbon emissions". www.venganza.org. April 14, 2008. Retrieved 10 December 2008.
- ↑ Vergano, Dan (2006-03-27). ""Spaghetti Monster" is noodling around with faith". USA Today[მკვდარი ბმული] Science & Space article. Retrieved 2007-02-05.
- ↑ "In the beginning there was the Flying Spaghetti Monster". The Daily Telegraph (London). September 11, 2005. Retrieved 2009-12-19.
- ↑ "Questions on FSM Holidays დაარქივებული 2011-09-27 საიტზე Wayback Machine. ". Venganza.org. 2008. Retrieved 2011-03-29.
- ↑ "A question about Pastover დაარქივებული 2015-08-15 საიტზე Wayback Machine. ". Venganza.org. 2010. Retrieved 2011-03-29.
- ↑ RD Magazine[მკვდარი ბმული]
- ↑ "Ramendan" დაარქივებული 2011-09-27 საიტზე Wayback Machine. . Venganza.org. 2008. Retrieved 2011-03-29.
- ↑ El Pais
- ↑ Death and Taxes magazine
- ↑ Henderson, Bobby (2006-12-01). "Happy Holiday Season Everyone". Church of the Flying Spaghetti Monster. Retrieved 25 November 2009.
- ↑ Cooperman, Alan (2005-12-07). "'Holiday' Cards Ring Hollow for Some on Bushes' List". The Washington Post. Retrieved 25 November 2009.
- ↑ Henderson, Bobby (December 2006). "FSM Card for Bush". Church of the Flying Spaghetti Monster. Retrieved 25 November 2009.
- ↑ მფრინავი სპაგეტის მონსტრის სახარება. გვ. 125.
- ↑ Citta, Kyle (2008-12-14). "CITTA: Pastafarianism garners as much hard evidence as intelligent design" დაარქივებული 2012-03-05 საიტზე Wayback Machine. . Daily Nebraskan. Retrieved 24 January 2010.
- ↑ In Pastafarianism, the "Eight I'd Really Rather You Didn'ts" are:
- ↑ Wolff, Eric (November 16, 2005). "The Case For Intelligent Design: Spaghetti as the Creator". New York.
- ↑ Craig, Katleen (December 22, 2005). "Passion of the Spaghetti Monster". Wired News.
- ↑ "The Gospel of the Flying Spaghetti Monster" დაარქივებული 2009-07-06 საიტზე Wayback Machine. . Random House. 2009. Retrieved 2009-10-18.
- ↑ 68.0 68.1 Brenner, Wayne (2006-04-14). "The Gospel of the Flying Spaghetti Monster". The Austin Chronicle. Retrieved 2009-10-18.
- ↑ Singh, Simon (2006-09-03). "Was the world created by god, evolution or pasta?". The Daily Telegraph (London). Retrieved 28 November 2009.
- ↑ The Gospel of the Flying Spaghetti Monster, p.xiv
- ↑ Henderson, Bobby (2006). "The FSM Book". Church of the Flying Spaghetti Monster. Venganza.org. Archived from the original on 27 April 2010. Retrieved 2009-10-18.
- ↑ Henderson, Bobby (2006). "The FSM Book". Church of the Flying Spaghetti Monster. Venganza.org. Archived from the original on 27 April 2010. Retrieved 2009-10-18.
- ↑ Singh, Simon (2006-09-03). "Was the world created by god, evolution or pasta?". The Daily Telegraph (London). Retrieved 28 November 2009.
- ↑ Luskin, Casey (2006-12-25). ""Celebrating" Christmas at the "Church of the Flying Spaghetti Monster"". Evolution News & Views (Discovery Institute). Retrieved 26 November 2009.
- ↑ "The Big Announcement" დაარქივებული 2010-04-27 საიტზე Wayback Machine. . Venganza.org. 2005. Retrieved 2010-04-25.
- ↑ The Most Inspired DaveL (2010). "The Loose Canon, A Really Important Collection of Words"(PDF). Evangelical Pastafarian Church. Retrieved 2014-01-09.
- ↑ Savino, John; Marie D. Jones (2007). "Wrath of the Gods"[მკვდარი ბმული]. Supervolcano: The Catastrophic Event That Changed the Course of Human History: Could Yellowstone Be Next. Career Press. p. 56. ISBN 978-1-56414-953-4. Retrieved 2009-11-25.
- ↑ Pope, Justin (2007-11-16). "Pasta monster gets academic attention". MSNBC[მკვდარი ბმული]. Associated Press. Retrieved 2009-10-25.
- ↑ "Religious Scholars to Discuss 'Flying Spaghetti Monster'". Fox News. Associated Press. 2007-11-16. Retrieved 26 November 2009.
- ↑ "The Flying Spaghetti Monster Holiday Pageant". Hunger Artists Theatre Company. December 2006. Archived from the original on 2011-07-12. Retrieved 2010-09-19.
- ↑ "About the Event დაარქივებული 2009-03-18 საიტზე Wayback Machine. ". Skepticon Productions. Springfield, MO: Missouri State Church of the Flying Spaghetti Monster. 2009. Retrieved 21 December 2009
- ↑ "Atheists to gather at MSU for Skepticon this weekend" დაარქივებული 2014-08-17 საიტზე Wayback Machine. . The News Leader. November 19, 2009. Retrieved 21 December 2009.
- ↑ Jones, Brent (2009-07-31). "Atheists, 'Monster' fans say No to God, Yes to giving". USA Today. Retrieved 27 December 2009. "Sort by 'Religious Congregations' to find that, topping Kiva Mormons ($57,425) and Kiva Catholics ($59,625) is the squadron devoted to The Flying Spaghetti Monster ($81,725) who sign on to give because 'Thou shalt share, that none may seek without finding.'"
- ↑ "Austrian Pastafarian dons colander as religious headgear for drivers license". english.alarabiya.net. 2011. Retrieved 22 July 2011.
- ↑ "Austrian driver allowed 'pastafarian' headgear photo". BBC News. 2011-07-14. Retrieved 26 July 2011.
- ↑ Alm, N. (2011-07-12). "Heiliger Führerschein (transl: Holy License)" დაარქივებული 2011-08-12 საიტზე Wayback Machine. . Niko Alm. Retrieved 10 August 2011.
- ↑ Knowles, David (22 February 2013). "New Jersey ‘Pastafarian’ denied right to wear spaghetti strainer on his head for drivers’ license photo" დაარქივებული 2014-11-02 საიტზე Wayback Machine. . New York Daily News. Retrieved 24 February 2013.
- ↑ http://www.demorgen.be/dm/nl/994/opmerkelijk/article/detail/1602888/2013/03/25/Limburger-mag-geen-pastavergiet-op-zijn-hoofd-dragen-voor-pasfoto.dhtml
- ↑ Pirate Party of the Czech Republic website დაარქივებული 2011-04-21 საიტზე Wayback Machine. , accessed August 9, 2013.
- ↑ Williams, Olivia (August 1, 2013). "'I'm a Pastafarian': Man who claims his religion forces him to wear a sieve on his head given permission to wear one on his official identity
- ↑ Langston, Taylor (August 26, 2013). "Texas Tech student allowed to wear pasta strainer in driver's license photo" დაარქივებული August 30, 2013[Date mismatch], საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები . KTLV. Retrieved August 31, 2013.
- ↑ Fox, Greg (January 3, 2014). "'Strainer' things have happened". The Observer, Dunkirk, NY. Retrieved January 8, 2014.
- ↑ Sadlier, Samantha (November 18, 2014). "Ex-porn star OK'd to wear colander in DMV photo". The (St. George, Utah) Spectrum (USA Today). Retrieved 19 November 2014.
- ↑ 94.0 94.1 Wolf, Gary (November 14, 2006). "The Church of the Non-Believers". Wired News.
- ↑ MacKenzie, Richard (2007). "Is Faith the Enemy of Science?". Physics in Canada 64 (103). arXiv:0807.3670.
- ↑ Dawkins, Richard (2006). "The God Hypothesis". The God delusion. Houghton Mifflin Harcourt. p. 53. ISBN 978-0-618-68000-9. Retrieved 2009-11-24. "I have found it an amusing strategy, when asked whether I am an atheist, to point out that the questioner is also an atheist when considering Zeus, Apollo, Amon Ra, Mithras, Baal, Thor, Wotan, the Golden Calf and the Flying Spaghetti Monster. I just go one god further."
- ↑ Fernandes, Phil (2009). "The New, Militant Atheism". The Atheist Delusion. Xulon Press. p. 18. ISBN 978-1-60791-582-9. Retrieved 2009-11-24. "The new atheists have made their choice—apparently, no amount of evidence for God will change their minds. They claim that the existence of God is as ridiculous as the existence of a flying spaghetti monster."
- ↑ Nelson, Gary (2008-04-15). "Courthouse No Longer Hosting Free Speech Displays". The Crossville Chronicle. Retrieved 10 July 2008.
- ↑ "24-09-2012:H Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος συνέλαβε 27χρονο ημεδαπό για κακόβουλη βλασφημία και καθύβριση θρησκευμάτων, μέσω του Facebook" [Cyber Crimes Division arrested 27 year old local for malicious blasphemy and offense of religion, via Facebook] დაარქივებული 06-10-2012 საიტზე Wayback Machine. (in Greek). Greek Police. September 24, 2012. Retrieved October 2, 2012.
- ↑ "Pennsylvanian Pastafarians fight for Holiday Display". Retrieved 2012-12-02.
- ↑ First they began gunning for The Gays, now religious Russian zealots are attacking … Pastafarians. The Freethinker. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-07-04. ციტირების თარიღი: 2014-04-18.
- ↑ Russian riot police detain eight Pastafarians during ‘pasta procession’ in Moscow დაარქივებული 2014-07-23 საიტზე Wayback Machine. Humor failure in Russia: Crackdown on 'Pastafarians' shows Kremlin-church ties
- ↑ Satirical spaghetti monster image banned by London South Bank University as ‘religiously offensive’ Free speech outcry as images of the Flying Spaghetti Monster are banned from London South Bank University for offending religious people
- ↑ Flying Spaghetti Monster Poster Removed From London South Bank University Atheist Society Stall
- ↑ Union apologises for censoring atheist 'Spaghetti Monster' poster. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-03-02. ციტირების თარიღი: 2014-04-18.
- ↑ საქართველოს პასტაფარიანელ მშობელთა კავშირის ოფიციალური გვერდი facebook-ზე
- ↑ თბილისის ფორუმი, სმმ, 2007 წელი
- ↑ საქართველოს პასტაფარიანული ეკლესიის ოფიციალური გვერდი Facebook-ში.
- ↑ საქართველოს პასტაფარიანელ მშობელთა კავშირის ოფიციალური გვერდი facebook-ზე