ისმაილის რაიონი

ისმაილის რაიონი
აზერ. İsmayıllı rayonu
	ისმაილის რაიონი; აზერ. İsmayıllı rayonu
ქვეყანა	აზერბაიჯანი
მუნიციპალიტეტი	ისმაილი
ადმ. ცენტრი	ქალაქი ისმაილი
კოორდინატები	40°51′11″ ჩ. გ. 48°23′35″ ა. გ. / 40.853111° ჩ. გ. 48.393111° ა. გ.
მმართველი	Nahid Baghirov
დაარსდა	1931 წ
ფართობი	2 074 კმ²
ოფიციალური ენა	აზერბაიჯანული ენა
მოსახლეობა	84 892 კაცი (2016)
ეროვნული შემადგენლობა	აზერბაიჯანელები, ლეკები, ქურთები, კრიზები, ებრაელები
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	ისლამი, ქრისტიანობა
სატელეფონო კოდი	+994 178
საფოსტო ინდექსი	3100
საავტომობილო კოდი	31
ოფიციალური საიტი	http://ismayilli-ih.gov.az/
	ისმაილის რაიონი ვიკისაწყობში

ისმაილის რაიონი (აზერ. İsmayıllı rayonu) — ადმინისტრაციული ერთეული აზერბაიჯანში. რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი ქალაქი ისმაილია.

ისტორია

რეგიონის ტერიტორია დიდი ხანი კავკასიის ალბანეთის სახელმწიფოს ნაწილი იყო, რომელიც III და IV საუკუნის დასაწყისში ჩამოყალიბდა. სოფელ თალისთან 4 კმ-ის ჩრდილოეთით აღჩაის სანაპიროზე, ჯავანშირის ციხე მდებარეობს.

თავდაპირველად, რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი სოფელ ბასტალში მდებარეობდა და მალე ისმაილლიში გადავიდა.

რაიონი 1931 წლის 24 ნოემბერს ჩამოყალიბდა, რომლის ცენტრი სოფელი ისლამილი გახდა. რაიონის ფორმირებამდე, მისი უმრავლესობა განლაგებული იყო ბაქოს გუბერნიის გოიარხისა და შემახის მაზრებში და მცირე ნაწილი ელიზავეტპოლის გუბერნიის ნუხის მაზრაში^[1].

2012 წლის დეკემბერს გააუქმეს ისმაილლის სოფლის დასახლებული პუნქტები მიჯანი, გაზლი. ისინი ქალაქ ისმაილლის ადმინისტრაციულ ტერიტორიას შეუერთეს^[2].

გეოგრაფია

ისმაილის რეგიონი მდებარეობს სუბტროპიკულ და ნაწილობრივ ზომიერ კლიმატურ ზონაში.

რაიონის ტერიტორია 2074 კვადრატული კილომეტრია. ჩრდილოეთით ესაზღვრება ყუბის, აღმოსავლეთით — შემახის, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — აღსუს, სამხრეთით — ქურდამირის, სამხრეთ-დასავლეთით — გოიჩაისა და დასავლეთით — გაბალას რაიონები. რელიეფი ძირითადად მთიანია. ზედაპირის სიმაღლე მერყეობს 200 მ-დან 3639 მ-მდე ზღვის დონიდან. მდინარეები, როგორებიცაა გოიჩაი, გირდიმანჩაი, ახოხი, სულუთი და სხვები მიედინებიან რაიონის გავლით. ასევე არსებობს 2 ხელოვნური წყალსაცავი იექეხანა და აშიგბაირამი. 66 799 ჰექტარი ტყითაა დაფარული. ისმაილის სახელმწიფო ნაკრძალი მოქმედებს რაიონის ტერიტორიაზე. ტერიტორიის ნაწილი ეკუთვნის შაჰდაღის ეროვნულ პარკს. ბუნება არის ძალიან მდიდარი. არსებობს მზარდი ხის სახეობები, როგორიცაა მუხა, წაბლი, მურყანი, ნეკერჩხალი, ალვის ხე. აქ ცხოვრობს მთის თხა, ირემი, გარეული ღორი, მელა, ციყვი, ფოცხვერი, მგელი, ტყის კატა, არწივები და მრავალი სხვა ცხოველი და ფრინველი.

რეგიონში ყველაზე მაღალი მთებია ბაბადაღი (3639 მ), ასადდაღი (3471 მ), ყარაბურგა (3345 მ), შაჰნაზარდაღი (2874 მ) და გამზე (2139 მ).

ისმაილის რეგიონი მდებარეობს სუბტროპიკულ და ნაწილობრივ ზომიერ კლიმატურ ზონაში.

მოსახლეობა

ისმაილიში 109 დასახლებული პუნქტია. ერთ-ერთი მათგანი ქალაქია (ისმაილი) და ორი ურბანული ტიპის დასახლება (ლაჰაი, ბასკალი). 2016 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით, რაიონის მოსახლეობა 84 892 ადამიანი იყო^[1].

რეგიონში აბსოლუტური უმრავლესობა აზერბაიჯანელები არიან. ქალაქ ისმაილიში ცხოვრობენ აზერბაიჯანელები, ლეკები, თათები, ქურთები, რუსები, კრიზები და ებრაელები.

სოფლებში ყურბანეფენდი, ისტისუ, სუმუხლი, კალაჯუჰი, უშტალკიშლაკი, ტოპჩუ, ჩემენლი, რუშანი, კალინჯაკი, კალაგიაჰი ცხოვრობენ ლეკები. ისინი ასევე შეადგენენ სოფელ ივანოვკას, სულტანქენდის, ჰაჯაჰმედლისა და ისმაილის რაიონის ცენტრის მოსახლეობას.

სოფელ ლაჰიჯში ცხოვრობენ თათები.

სოფლებში ხაფუთლუ, მოლაისახლი და ჰაჯიგათემლი ცხოვრობენ კრიზები.

ძირითადად რუსები ცხოვრობენ სოფელ ივანოვკაში^[1].

ეკონომიკა

სოფელი ბასგალი

რაიონი სპეციალიზდება მიწათმოქმედებაში, მევენახეობაში, მეღვინეობასა და მეცხოველეობაში. სოფლის მეურნეობის წამყვანი ადგილი უკავია მარცვლეულის მოყვანას. მეცხოველეობა ძირითადი დარგია. მეცხვარეობა მნიშვნელოვან როლს თამაშობს რეგიონულ ეკონომიკაში. საქონელი ასევე გაშენებულია. კარგად არის განვითარებული არსებობს ხორცისა და რძის პროდუქტების წარმოება.

რაიონში არის ხალიჩის ქარხანა, ღვინის ქარხნები, ხორცის გადამამუშავებელი საწარმოები და სხვა საწარმოები. არსებობს ისეთი ცნობილი დასვენების ცენტრები. ასევე არსებობს რეგიონული ფილიალები და ბანკომატები, საერთაშორისო ბანკის, კაპიტალ ბანკის, Accessbank, Deka Bank-ისა და Mugan Bank-ის, ასევე Credit Agro (სოფლის მეურნეობისთვის).

რეგიონის ინდუსტრია ეფუძნება ადგილობრივ სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტებსა და მსუბუქ მრეწველობას. რაიონის ინდუსტრია ძირითადად წარმოდგენილია ისეთი მრეწველობებით, როგორიცაა მეღვინეობა, მეხილეობა, სამკერვალო მრეწველობა და ხალიჩის ქსოვა. კვების მრეწველობაში ძირითად ადგილს მეღვინეობა იკავებს, რაც დაკავშირებულია ადგილობრივი ყურძნის გადამუშავებასთან.

გარდა ამისა, რაიონის ეკონომიკაში ფუნქციონირებს ხის საწარმოები, საწარმოები სამშენებლო მასალების წარმოებისათვის, ქვის ღუმელები, აგურის ქარხანა და სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის შეკეთების საწარმოები.

უძველესი დროიდან ისმაილი იყო ხელნაკეთი ნივთებისა და ქსოვის ცენტრი. სოფელი ლაღიჩი ცნობილია თავისი სპილენძის პროდუქტებით, ხოლო სოფელი ბასკალი - მისი ქალაღაიებით (აბრეშუმის შარფები). ტრადიციული ხელნაკეთობათა შორის ხალიჩის ქსოვაა.

ისმაილის სახელმწიფო ნაკრძალი

ისმაილის სახელმწიფო ნაკრძალი დაფუძნდა 34 400 ჰექტარზე. შექმნის მიზანი ცხოველთა და ფრინველთა რაოდენობის დაცვა და გაზრდაა. რეგიონის მცენარეულობა შედგება ალპური, სუბალპური მთებისა და ტყის მცენარეებისაგან. ტყეები ძირითადად დაფარულია არაქისითა და მუხით. ნაკრძალში სახლობენ როკის ირმები, კავკასიური ირემი, გარეული ღორი, ფოცხვერი, მგელი, მელა, კურდღელი, ტურა, ტყის კატა, მაჩვი, ციყვი და ასე შემდეგ.

რესურსები ინტერნეტში

Информация по административно-территориальной единице დაარქივებული 2018-12-25 საიტზე Wayback Machine.
О селе

სქოლიო

[:0-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Rayon haqqında - İsmayıllı rayonu

[2] Парламент Азербайджана внес изменения в административно-территориальное деление ряда городов и районов

[1]

[2]