ერიკ კანტონა

ერიკ კანტონა (ფრანგ. Eric Cantona; 24 მაისი, 1966) — ფრანგი მსახიობი და ყოფილი ფეხბურთელი. თამაშობდა თავდამსხმელის პოზიციაზე ინგლისის და საფრანგეთის ჩემპიონატის კლუბებში და საფრანგეთის ეროვნულ ნაკრებში, სადაც 45 თამაში ჩაატარა და 20 გოლი გაიტანა.

ერიკ კანტონა

კანტონა 2009 წლის კანის ფესტივალზე
პირადი მონაცემები
სრული სახელი	Éric Daniel Pierre Cantona ერიკ დანიელ პიერ კანტონა
დაბადების თარიღი	24 მაისი, 1966 (1966-05-24)
დაბადების ადგილი	მარსელი, საფრანგეთი
სიმაღლე	182 სმ
სათამაშო პოზიცია	თავდამსხმელი
ახალგაზრდული კარიერა
1980–1981	SO Les Caillols
1981–1983	ოსერი
პროფესიონალური კარიერა*
წლები	გუნდი	მატჩი	(გოლი)
1983–1988	ოსერი	82	(23)
1985–1986	→ მარტიგი (იჯარა)	15	(4)
1988–1991	მარსელი	40	(13)
1989	→ ბორდო (იჯარა)	11	(6)
1989–1990	→ მონპელიე (იჯარა)	33	(10)
1991	ნიმი	17	(2)
1992	ლიდს იუნაიტედი	28	(9)
1992–1997	მანჩესტერ იუნაიტედი	143	(64)
სულ		369	(131)
ეროვნული ნაკრები
1987–1995	საფრანგეთი	45	(20)
2005	საფრანგეთი (პლაჟი)	1	(1)
სამწვრთნელო კარიერა
2005–2011	საფრანგეთი (პლაჟი)
2010–	ნიუ იორკ კოსმოსი (ფეხბურთის დირექტორი)
* პროფესიონალურ კლუბებში გამოსვლა და გოლები მხოლოდ ეროვნული ლიგებისთვის იანგარიშება

ადრეული წლები

ერიკ კანტონა დაიბადა მარსელში, მედძმის და მხატვრის, ალბერ კანტონას და მკერავ ელეონორ რორიშის ოჯახში. სახლი სადაც ის დაიბადა მდებარეობს ლე კაილოლსის კვარტალში, ქალაქის მე-12 რაიონში. ჰყავს ორი ძმა: 4 წლით უფროსი ჟან-მარი და 17 თვით უმცროსი ჟოელი.

საფეხბურთო კარიერა

კარიერის დასაწყისი

კანტონამ თავისი კარიერა თავის კვარტალში, ახალგაზრდულ საფეხბურთო კლუბ „კაიოლსში“ დაიწყო. თავდაპირველად ერიკმა ასპარეზობა მეკარედ დაიწყო, თუმცა მისი შეტევითი პოტენციალი მალე გახდა თვალშისაცემი და სულ უფრო ხშირად უწევდა წინა ხაზში თამაში. სულ მან კლუბში 200 თამაშამდე ჩაატარა და შემდეგ „ოსერის“ ახალგაზრდულ აკადემიას შეუერთდა. ახალგაზრდულ კლუბში გატარებული 2 სეზონის შემდეგ კანტონამ თავისი პირველი პროფესიონალური კონტრაქტი გააფორმა „ოსერის“ ძირითად გუნდთან.

საფრანგეთი

„ოსერში“ გატარებულ პირველ სამ წელიწადში კანტონამ გუნდში დამკვიდრება ვერ შეძლო, რაშიც მას სავალდებულო სამხედრო სამსახურმაც შეუშალა ხელი, ფორმის აღსადგენად ოსერმა ის ლიგა 2-ის კლუბ „მარტიგში“ გაანათხოვრა. კანტონამ ერთი წელი ითამაშა განათხოვრების წესით და კვლავ „ოსერში“ დაბრუნდა. მომდევნო ორი წელი კანტონამ თამაში გამოასწორა და ჯამში 27 გოლი გაიტანა, რაც უკანდახეული თავდამსხმელისთვის მშვენიერი შედეგი იყო, რაც უმალ დაუფასდა: 1987 წელს შედგა მისი დებიუტი ეროვნულ ნაკრებში.

1988 წელს კანტონამ კონტრაქტი გააფორმა საფრანგეთის ყველაზე ტიტულოვან კლუბ „ოლიმპიკ მარსელთან“, თუმცა სეზონი ისეთი არ გამოვიდა როგორსაც ელოდნენ, კანტონამ მხოლოდ ხუთი გოლი გაიტანა. ამის შემდეგ დაიწყო კანტონას ერთწლიანი მოგზაურობა განათხოვრების წესით „ჟირონდენ ბორდოში“ და „მონპელიეში“, საიდანაც ისევ ერთი სეზონით „მარსელში“ დაბრუნდა. 1991 წელს ის „ნიმში“ გადაბარგდა. მიუხედავად იმისა, რომ კანტონა ცუდად არ გამოიყურებოდა და ეროვნულ გუნდშიც იწვევდნენ, მან მაინც ვერ შეძლო პოტენციალის სრულად გამოვლენა, ყველაზე მთავარი რაც კანტონამ ამ პერიოდში გამოიმუშავა: ახალ გარემოში თავის დამკვიდრების უნარი და ბრძოლის ჟინი იყო, რაც მომავალში ძალიან გამოადგა.

ლიდს იუნაიტედი

„ნიმში“ კანტონამ მხოლოდ ერთი სეზონი დაჰყო და ინგლისში გადაწყვიტა კარიერის გაგრძელება, მან მიიღო შემოთავაზება „ლიდს იუნაიტედისგან“ და კლუბში ჩაირიცხა. „ლიდსთან“ ერთად, რომელიც წინა წელს სამეულშიც არ იყო, კანტონა ინგლისი ჩემპიონი გახდა, ხოლო ინგლისის სუპერთასზე „ლივერპულთან“ გამართულ მატჩში ჰეთ-ტრიკი შეასრულა და თავის გუნდს 4-3 გაამარჯვებინა.

მანჩესტერ იუნაიტედი

„ლიდს იუნაიტედში“ სახლმოხვეჭილი და „ლივერპულის“ კარში 3 გოლის გამტანი კანტონა, უკვე მომდევნო სეზონიდან მანჩესტერ იუნაიტედში გადაბარდა. ეს იყო კლუბი სადაც კანტონამ ბოლომდე შეძლო თავისი ტალანტის სრულად წარმოჩენა, „ოლდ ტრაფორდზე“ ის ხუთი სეზონის განმავლობაში ასპარეზობდა და ოთხჯერ მოიგო პრემიერ ლიგა, ხოლო ორჯერ ინგლისის თასზე შეძლო გამარჯვება. საერთო მოსაზრებით სწორედ კანტონამ ითამაშა ერთ-ერთი ყველაზე დიდი როლი მანჩესტერ იუნაიტედის მსოფლიო პოპულარობის მოპოვებაში. იგი უზომო სიყვარულით და პატივისცემით სარგებლობდა ადგილობრივ ქომაგებშიც, მანჩესტერელმა გულშემატკივრებმა მას სიყვარულით „მეფე ერიკი“ (King Eric) უწოდეს, კლუბის ოფიცილურმა ჟურნალმა Inside United-მა კი, იუნაიტედის ყველა დროის საუკეთესო ფეხბურთელად დაასახელა.

მიუხედავად შესანიშნავი საფეხბურთო კარიერისა, ერიკს ძალიან ცუდი დისციპლინარული მაჩვენებლები ჰქონდა, გულშემატკივარზე თავდასხმის გამო, მას 8 თვიანი დისკვალიფიკაციის მოხდაც კი მოუწია.

ინდივიდუალური ჯილდოები

მსგავსად საკლუბოსი, კანტონა არც ინდივიდუალური ჯილდოების სიმცირეს განიცდიდა, ის ხშირად ხვდებოდა მსოფლიოს ყველაზე ავტორიტეტული სპორტული გამოცემების მიერ ჩატარებული სხვადასხვა სახის გამოკითხვების მოწინავე პოზიციებზე. 1993 წელს, ჟურნალმა France Football-მა, ოქროს ბურთის გამოკითხვაში, წლის საუკეთესო ფეხბურთლების სამეულში დაასახელა, 1996 წელს კი, Onze Mondial-ის მიერ, ევროპის საუკეთესო ფეხბურთელისთვის დაწესებული Onze d'Or გადაეცა.

კინო კარიერა

აქტიური საფეხბურთო კარიერის დასრულების შემდეგ ერიკმა კინო მოღვაწეობას მოჰკიდა ხელი, პარალელურად კი პროექტები ჰქონდა ტელევიზიაშიც. პირველი მნიშვნელოვანი ფილმი, სადაც ერიკი დაკავდა, იყო 1998 წელს, დედოფალ ელისაბედ I-ის შესახებ, გადაღებული ფილმი „ელისაბედი“ (Elizabeth), სადაც სხვა ცნობილ მსახიობებთან ერთად კეიტ ბლანშეტი და ჯეფრი რაში უწევდნენ პარტნიორობას. 2003 წელს დანიელ ოტეისთან, მონიკა ბელუჩისთან და მიშელ ბლანთან ერთად გამოჩნდა ფილმში „მეორე სუნთქვა“ (Le deuxième souffle), თუმცა მიუხედავად ვარსვლავკრებულისა, ფილმმა უარყოფითი შეფასებები მიიღო. პირველი მთავარი როლი კანტონამ შეასრულა, რეჟისორ კენ ლოუჩის 2009 წლის კომედიურ ფილმში — „ერიკის ძიებაში“ (Looking for Eric), სადაც მან საკუთარი თავი ითამაშა.

2012 წელს ერიკმა გადაიღო სატელევიზიო დოკუმენტური ფილმი — „ფეხბურთის მეამბოხეები“ (Les rebelles du foot), სადაც თავად მოგვევლინა მთხრობელის როლში. სერიალში მოთხრობილია ცნობილი ფეხბურთელების ცხოვრებისეულ პრობლემებზე, მათ ბრძოლაზე ტირანიის, უსამართლობის და ჩაგვრის წინააღმდეგ. ფილმი ხუთი დამოუკიდებელი სერიისგან შედგება, თითო სერია კი თითო ფეხბურთელის ისტორიაზეა აგებული. კანტონამ თავისი ფილმის გმირებად კარლოს კასელი, დიდიე დროგბა, სოკრატესი, პრედრაგ პაშიჩი და რაშიდ მეხლუფი აირჩია.

ფეხბურთში დაბრუნება

ტელე და კინოკარიერის პარალელურად ერიკს სპორტული მოღვაწეობა არ შეუწყვეტია. 2005-2011 წლებში საფრანგეთის პლაჟის ფეხბურთის ნაკრებს წვრთნიდა და ორი თამაშიც ჩაატარა მოთამაშე მწვრთნელის რანგში, 2010 წლიდან კი აშშ-ში გადავიდა და საფეხბურთო კლუბ ნიუ იორკ კოსმოსის საფეხბურთო დირექტორად დაინიშნა.

ოჯახი

კანტონა დაქორწინებული იყო იზაბელ ფერერზე და მასთან ორი შვილი ჰყავს: რაფაელი (1988 წელს დაბადებული) და ჟოზეფინა (1995 წელს დაბადებული). ამჟამად ქორწინებაში იმყოფება მსახიობ რაშიდა ბრაკნისთან.

კანტონას უმცროსი ძმა ჟოელი და ბიძაშვილი საშა ოპინელი, ასევე ყოფილი პროფესიონალი ფეხბურთელები არიან, თუმცა ნათესავებს გაცილებით ნაკლები საფეხბურთო მიღწევები ჰქონდათ კარიერაში. ძმის მსგავსად აქტიური სპორტული კარიერის დასრულების შემდეგ, ჟოელმაც მსახიობობას მიჰყო ხელი.

კარიერის სტატისტიკა

კლუბი

სეზონი	კლუბი	დივიზიონი	ლიგა		თასი		ლიგის თასი		კონტინენტალური		სხვა		მთლიანად
			მატჩები	გოლები	მატჩები	გოლები	მატჩები	გოლები	მატჩები	გოლები	მატჩები	გოლები	მატჩები	გოლები
საფრანგეთი			ლიგა		საფრანგეთის თასი		საფრანგეთის ლიგის თასი		ევროპა		სხვა		მთლიანად
1983–84	ოსერი	I დვიზიონი	2	0	0	0	–		–		–		2	0
1984–85			5	2	0	0	–		0	0	–		5	2
1985–86			7	0	0	0	–		1	0	–		8	0
1985–86	მარტიგი	II დივიზიონი	15	4	0	0	–		–		–		15	4
1986–87	ოსერი	I დივიზიონი	36	13	4	4	–		–		–		40	17
1987–88			32	8	5	1	–		2	1	–		39	10
1988–89	მარსელი		22	5	0	0	–		–		–		22	5
1988–89	ბორდო		11	6	1	0	–		0	0	–		12	6
1989–90	მონპელიე		33	10	6	4	–		–		–		39	14
1990–91	მარსელი		18	8	0	0	–		3	1	–		21	9
1991–92	ნიმი		17	2	0	0	–		–		–		17	2
ინგლისი			ლიგა		ფა თასი		ინგლისის ლიგის თასი		ევროპა		საქველმოქმედო		მთლიანად
1991–92	ლიდზ იუნაიტედი	პირველი დივიზიონი	15	3	0	0	0	0	–		–		15	3
1992–93		პრემიერ ლიგა	13	6	0	0	1	0	5	2	1	3	20	11
1992–93	მანჩესტერ იუნაიტედი		22	9	1	0	0	0	0	0	–		23	9
1993–94			34	18	5	4	5	1	4	2	1	0	49	25
1994–95			21	12	1	1	0	0	2	0	1	1	25	14
1995–96			30	14	7	5	1	0	0	0	–		38	19
1996–97			36	11	3	0	0	0	10	3	1	1	50	15
მთლიანად საფრანგეთში			198	58	16	9	—		6	2	—		220	69
მთლიანად ინგლისში			171	73	17	10	7	1	21	7	4	5	220	96
მთლიანად კარიერაში			369	131	33	19	7	1	27	9	4	5	440	165

საერთაშორისო

საფრანგეთის ეროვნული ნაკრები
წელი	მატჩები	გოლები
1987	3	1
1988	2	0
1989	4	3
1990	7	6
1991	4	2
1992	9	2
1993	7	5
1994	8	1
1995	1	0
სულ	45	20

საერთაშორისო გოლები

საფრანგეთში გატანილი გოლები
#	თარიღი	პოზიცია	მოწინააღმდეგე	ანგარიში	შედეგი	ჩემპიონატი
1	12 აგვისტო, 1987	ოლიმპიაშტადიონი, ბერლინი	დასავლეთი გერმანია	1–2	1–2	ამხანაგური
2	16 აგვისტო, 1989	მალმეს სტადიონი, მალმე	შვედეთი	1–1	4–2	ამხანაგური
3				4–2
4	11 ოქტომბერი, 1989	პარკ დე პრენსი, პარიზი	შოტლანდია	2–0	3–0	1990 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
5	24 იანვარი, 1990	Kazma SC Stadium, ელ-ქუვეითი	გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა	1–0	3–0	ამხანაგური
6				2–0
7	28 თებერვალი, 1990	სტად დე ლა მოსონი, მონპელიე	დასავლეთი გერმანია	2–1	2–1	ამხანაგური
8	28 მარტი, 1990	ფერენც პუშკაშის სტადიონი, ბუდაპეშტი	უნგრეთი	1–0	3–1	ამხანაგური
9				2–1
10	5 სექტემბერი, 1990	ლაუგარდალსვოლური, რეიკიავიკი	ისლანდია	2–0	2–1	1992 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
11	20 ნოემბერი, 1991	პარკ დე პრენსი, პარიზი	ისლანდია	2–0	3–1	1992 წლის ევროპის საკვალიფიკაციო ეტაპი
12				3–0
13	14 ოქტომბერი, 1992	პარკ დე პრენსი, პარიზი	ავსტრია	2–0	2–0	1994 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
14	14 ნოემბერი, 1992	პარკ დე პრენსი, პარიზი	ფინეთი	2–0	2–1	1994 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
15	17 თებერვალი, 1993	რამათ-განის სტადიონი, რამათ-განი	ისრაელი	1–0	4–0	1994 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
16	28 აპრილი, 1993	პარკ დე პრენსი, პარიზი	შვედეთი	1–1	2–1	1994 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
17				2–1
18	28 ივლისი, 1993	მიშელ დ'ორნანო, კანი	რუსეთი	2–0	3–1	ამხანაგური
19	17 სექტემბერი, 1993	პარკ დე პრენსი, პარიზი	ბულგარეთი	1–0	1–2	1994 წლის მსოფლიოს საკვალიფიკაციო ეტაპი
20	26 მაისი, 1994	Kobe Universiade Memorial Stadium, კობე	ავსტრალია	1–0	1–0	1994 წლის კირინის თასი

ლიტერატურა

• Auclair, Philippe (2009). Cantona: The Rebel Who Would Be King. Macmillan. ISBN 978-0-230-74430-1. 
• Blacker, Terence; Donaldson, William (1997) The Meaning of Cantona: Meditations on Life, Art and Perfectly Weighted Balls. Mainstream Publishing. ISBN 978-1-85158-950-0. 
• Cantona, Eric (1996). Cantona on Cantona: Reflections of a sporting legend. Andre Deutsch. ISBN 978-0-233-99045-3. 
• Robinson, Michael (1995). La Philosophie De Cantona. Prentice Hall. ISBN 978-1-898051-39-8. 
• Wightman, Rob (2002). FourFourTwo Great Footballers: Eric Cantona. Virgin Books. ISBN 978-0-7535-0662-2. 
• Worrall, Frank (2008) „Chapter 7: From Caveman to Cavemen“, The Magnificent Sevens. London: John Blake Publishing, გვ. 103. ISBN 978-1-84454-609-1. 

რესურსები ინტერნეტში

• ერიკ კანტონა — ფიფას ჩანაწერი^{[დაარქივებული]}
• ერიკ კანტონა — სტატისტიკა საიტზე Soccerbase.com (ინგლისური)
• ერიკ კანტონა კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზაში
• პროფილი — ManUtd.com
• პროფილი დაარქივებული 2013-09-12 საიტზე Wayback Machine. — Premierleague.com
• Transfermarkt პროფილი