დიმიტრი ერისთავი (მხატვარი)

დიმიტრი ვახტანგის ძე ერისთავი (დ. 18 ივნისი, 1931, თბილისი — გ. 5 აგვისტო, 2021) — ქართველი მხატვარი და გრაფიკოსი, საქართველოს კინემატოგრაფისტთა შემოქმედებითი კავშირისა და საქართველოს მხატვართა კავშირის წევრი. საქართველოს სახალხო მხატვარი (1985), შოთა რუსთაველის სახელობის პრემიის (2006) და საქართველოს სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი (1990).

დიმიტრი ერისთავი
დიმიტრი ერისთავი
დაიბადა	18 ივნისი, 1931
დაბადების ადგილი	თბილისი, საქართველოს სსრ, სსრკ
გარდაიცვალა	5 აგვისტო, 2021(2021-08-05) (90 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	5 აგვისტო, 2021 (90 წლის)
ეროვნება	ქართველი
სფერო	მხატვრობა
ჟანრი	გრაფიკა
ჯილდოები	შოთა რუსთაველის სახელობის პრემია საქართველოს სახელმწიფო პრემია ღირსების ორდენი საქართველოს სახალხო მხატვარი

ბიოგრაფია

დაიბადა 1931 წლის 18 ივნისს, თბილისში. მშობლები: დედა — თამარ ქართველიშვილი, მამა — ვახტანგ ერისთავი, მეუღლე — ნათელა, შვილი სანდრო. 1950-1956 წლებში სწავლობდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში, გრაფიკის ფაკულტეტზე. მისი პედაგოგები იყვნენ ლადო გრიგოლია, სერგო ქობულაძე, დუდა გაბაშვილი, ი. შუხაევი და სხვ.

მისმა სადიპლომო ნამუშევარმა — ილუსტრაციები ანატოლ ფრანსის მოთხრობისათვის „კრენკებილი“ (ხელმძღვანელი — იოსებ შარლემანი) უმაღლესი შეფასება დაიმსახურა. 1962 წლიდან კინოსტუდია „ქართული ფილმის“ დამდგმელი მხატვარა. 1967-1974 წლებში იყო თბილისის სამხატვრო აკადემიის გრაფიკის კათედრის პედაგოგი, ხოლო 1982 წლიდან ამავე კათედრის პროფესორია. 1957  წლიდან არის საქართველოს მხატვართა კავშირის წევრი; 1974 წლიდან საქართველოს კინემატოგრაფისტთა შემოქმედებითი კავშირის წევრი; 1985 წლიდან საქართველოს სახალხო მხატვარია.

დიმიტრი ერისთავი მრავალი ჯგუფური გამოფენის მონაწილე და პერსონალური გამოფენის ავტორია, როგორც სამშობლოში, ასევე უცხოეთში. ასევე 1956 წლიდან, ასამდე წიგნის და მრავალი ჟურნალის ილუსტრატორია. ავტორია კინოაფიშებისა: „სხვისი შვილები“, „ქორწილი“, „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“, „გიორგობისთვე“, „ყვარყვარე“, „ცისფერი მთები“, „ექსპრეს-ინფორმაცია“.

გარდაიცვალა 2021 წლის 5 აგვისტოს, 90 წლის ასაკში.

გამოფენები

• 1966 — მხატვრის სახლის საგამოფენო დარბაზი — თბილისი;
• 1966 — ჟურნალ „იუნოსტის“ საგამოფენო დარბაზი — მოსკოვი, რუსეთი;
• 1975 — აღმოსავლეთის ქვეყნების ხალხთა ხელოვნების მუზეუმი — მოსკოვი, რუსეთი;
• 1976 — გამომცემლობა „მერანის“ საგამოფენო დარბაზი — თბილისი;
• 1979 — ქართული ხელოვნების გამოფენა — ბერლინი, გერმანია;
• 1983 — ხელოვნების სკოლა — პარიზი, საფრანგეთი;
• 1986 — ხალხთა მეგობრობის სახლის საგამოფენო დარბაზი — ბელგრადი, იუგოსლავია;
• 1995 — სამხატვრო გალერეა — ბათუმი;
• 1996 — „100 ნახატის გამოფენა“ — სამხატვრო გალერეა - თბილისი;
• 2002 — TMS საგამოფენო დარბაზი — თბილისი;
• 2006 — მ. ბერძნეშვილის სახ. კულტურის ცენტრი „მუზა“ — თბილისი;
• 2009 — ა. ჭავჭავაძის სასახლის საგამოფენო დარბაზი — წინანდალი;
• 2010 — ქართული კულტურის დღეეები — ნიდერლანდები;
• 2011 — საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საგამოფენო დარბაზი — თბილისი;

ფილმები

• 1962 — „ზღვის ბილიკი“, სცენარის ავტორი: ანზორ სალუქვაძე, რევაზ ჭეიშვილი; რეჟ.: რევაზ ჩხეიძე;
• 1964 — „სალამური“, სცენარის ავტორი: ანზორ სალუქვაძე, ოთარ აბესაძე; რეჟ.: ოთარ აბესაძე; 
• 1966 — „გიორგობისთვე“, სცენარის ავტორი: ამირან ჭიჭინაძე;  რეჟ.: ოთარ იოსელიანი;
• 1968 — „არაჩვეულებრივი გამოფენა“, სცენარის ავტორი: რევაზ გაბრიაძე; რეჟ.: ელდარ შენგელაია;
• 1970 — „იყო შაშვი მგალობელი“,  სცენარის ავტორი: ოთარ იოსელიანი, დიმიტრი ერისთავი, ოთარ მეხრიშვილი, შერმაზან ყაყიჩაშვილი; რეჟ.: ოთარ იოსელიანი;
• 1973 — „გზა მშვიდობისა ჯაყო“, სცენარის ავტორი: ნოდარ დუმბაძე, მერაბ კოკოჩაშვილი; რეჟ.:მერაბ კოკოჩაშვილი;
• 1974 — „კაპიტნები“, სცენარის ავტორი: ბორის ანდრონიკაშვილი; რეჟ.: თამაზ გომელაური;
• 1975 — „შაბათ საღამოს“,  სცენარის ავტორი: რევაზ გაბრიაძე; რეჟ.: რამაზ შარაბიძე;
• 1976 — „მწვერვალი“, სცენარის ავტორი: ვაჟა გიგაშვილი; რეჟ.: მერაბ კოკოჩაშვილი;
• 1978 — „ყვარყვარე“, სცენარის ავტორი: რევაზ ჭეიშვილი, დოდო აბაშიძე; რეჟ.: დევი აბაშიძე;  
• 1984 — „მთვარის ფავორიტები“, სცენარის ავტორი და რეჟისორი: ოთარ იოსელიანი;
• 1989 — „და იყო სინათლე [და იქმნა ნათელი]“,  სცენარის ავტორი და რეჟისორი: ოთარ იოსელიანი;
• 1993 — „ექსპრეს-ინფორმაცია“, სცენარის ავტორი: რევაზ ჭეიშვილი, ელდარ შენგელაია; მხატვ.: დიმიტრი ერისთავი, ბორის ცხაკაია, რეჟ.: ელდარ შენგელაია;
• 2001 — „ხვეული კიბით“, სცენარის ავტორი და რეჟისორი მერაბ თავაძე; მხატვ.: ია გიგოშვილი, ოთარ ვეფხვაძე;
• 2010 — „შანტრაპა“, სცენარის ავტორი და რეჟისორი: ოთარ იოსელიანი.
• 2016 — „ფრაგმენტების წიგნი“ რეჟ. შოთა კალანდაძე

ჯილდოები

• მედალი საუკეთესო გრაფიკული პორტრეტისთვის (მანანა აბაზაძის პორტრეტი) (1963);
• საქართველოს კომკავშირის პრემია (1967);
• წლის საუკეთესო გრაფიკული ნამუშევარი (უ. შექსპირის „ჰამლეტის“ ილუსტრაციებისთვის) (1976);
• ამიერკავკასიის რესპუბლიკების ბიენალეს მედალი (1986);
• საქართველოს სახელმწიფო პრემია (1990);
• საქართველოს ღირსების ორდენი (1998);
• I პრემია - საუკეთესო გრაფიკული ნამუშევრისთვის (2005);
• რუსთაველის სახელობის პრემია (2006);
• ბრწყინვალების ორდენი (2009);
• თბილისის საპატიო მოქალაქე (2016).

ლიტერატურა

• ვინ ვინაა საქართველოში: ქართული ბიოგრაფიული ცნობარი. – თბ., 1998-1999. - გვ. 122;
• დიმიტრი ერისთავი: ბიობიბლიოგრაფია / შეადგინეს: მანანა გოლეთიანმა, ციური კოჭლაშვილმა ; რედ.: ციური კოჭლაშვილი; საქ. პარლ. ეროვნული ბიბ-კა. 2018. 96 გვ.:ილ.
• დიმიტრი ერისთავი: [ალბომი / რედ.: ოთარ ეგაძე].- თბ. : ხელოვნება, 1979 (საქ. კპ ცკ-ის სტ.).-104გვ.:ილ.
• დიმიტრი ერისთავი - თბ., 2002. - 38გვ.
• დიმიტრი ერისთავი: გრაფიკა: [ალბომი : ბლექ სი გრუპის ოქროს კოლექცია / პროექტის იდეის ავტ. და გამომც. გიორგი კალანდაძე; ტექსტის ავტ. დავით ანდრიაძე ; თარგმანი ლალი გეგეჭკორი; ფოტო გია ჩხატარაშვილი].- თბ.,2010.- 124გვ.:ილ.; ტექსტი ქართ. და ინგლ.. - ISBN 978-9941-0-3191-5
• დიმიტრი ერისთავი; გრაფიკა : [კატალოგი / ტექსტის ავტ. მზია ჩიხრაძე ; რედ. ნანა შარვაშიძე ; ქართ. ტექსტ. რედ. ეკა მიქაბერიძე ; მთარგმნ.: ციცო ხოცუაშვილი, ნინო ტორაძე ; ფოტოგრაფი გია ჩხატარაშვილი]. - [თბ.] : მაგთიკომი, 2011 (შპს "სეზანი"). - 276გვ.: ილ.;- ტექსტი ქართ. და ინგლ.- ISBN 978-9941-0-3791-7

რესურსები ინტერნეტში

• დიმიტრი ერისთავი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• დიმიტრი ერისთავი [დაარქივებული] — ეროვნული ფილმოგრაფია
• დიმიტრი ერისთავი. „დახატული ამბები — პირველი არხი
• ინტერვიუ და ფოტო გალერეა — Georgianart.ge