სერგო ქობულაძე
სერგო სოლომონის ძე ქობულაძე (დ. 7 თებერვალი, 1909, ახალციხე — გ. 22 ივლისი, 1978, თბილისი) — ქართველი გრაფიკოსი, თეატრის მხატვარი, ფერმწერი.
| სერგო ქობულაძე | |
|---|---|
| დაიბადა | 7 (20) თებერვალი, 1909 ან 25 იანვარი, 1909[1] |
| დაბადების ადგილი | ახალციხე[2] |
| გარდაიცვალა | 22 ივლისი, 1978 (69 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | თბილისი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებამამამისი სოლომონ ქობულაძე ახალციხის სამხედრო ნაწილში მსახურობდა, სოლომონი სოფელ მაკვანეთიდან იყო, ხოლო დედა ნინო ხუნდაძე საჯავახოდან. ხატვისადმი მიდრეკილება მომავალმა მხატვარმა ბავშვობის წლებში გამოამჟღავნა. შვილის ნიჭის გამოვლენას ხელს უწყობდა დედა, რომელიც ხელსაქმის კარგი მცოდნე იყო. მის ნაქარგს მოწიწებით ინახავს ოჯახი. როცა ქობულაძეების ოჯახი თბილისში გადმოვიდა, სერგო ქობულაძეს საშუალება მიეცა საშუალო სკოლაში სწავლასთან ერთად ბ. შებუევისა და ნ. სკლიფასოვსკის ხატვის გაკვეთილებს დასწრებოდა.
1925-1930 წლებში სწავლობდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში ე. ლანსერესთან, ი. შარლემანთან და გ. გაბაშვილთან. ამ პერიოდზე მხატვარი იგონებდა:
|
„პირველ-მეორე კურსზე აკადემიაში მხოლოდ ხატვას გვასწავლიდნენ. პირველ კურსზე ხატვას გვასწავლიდა ი. შარლემანი, მომდევნო კურსზე კი ე. ლანსერე, ყველაზე მეტი ვისწავლე და შევიძინე გიგო გაბაშვილისაგან, რომელიც ფერწერას გვასწავლიდა. მისგან გავიგე პირველად, თუ რას ნიშნავს თბილი და ცივი ტონები, რამაც ჩემზე დიდი შთაბეჭდიკლება მოახდინა.“
|
თბილისის სამხატვრო აკადემია სულ სამი წლის დაარსებული იყო. აკადემიაში სწავლის გატარებულ წლებს მისი შემოქმედების ფორმირებისათვის არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა. ფერწერის ფაკულტეტის სტუდენტი სარგებლობდა უფლებით, დასწრებოდა მეცადინეობას სხვა ფაკულტეტებზე. სამხატვრო აკადემიაშივე იღებს დასაბამს მის მიერ ძველი ქართული ხელოვნების ძეგლების შესწავლა და დასავლეთ ევროპის, განსაკუთრებით კი იტალიური რენესანსის ეპოქის ხელოვნებით გატაცება.
1931 წლიდან სსრკ-ის დიდი თეატრისა და თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის მხატვარი სერგო ქობულაძე თეატრში კოტე მარჯანიშვილმა მიიწვია 1932 წელს. ამ დროიდან მისი მოღვაწეობა მჭიდროდ იყო დაკავშირებული თეატრთან. მან გააფორმა სპექტაკლები თბილისის კოტე მარჯანიშვილის სახელობის და რუსთაველის სახელობის თეატრებში, ფალიაშვილის სახელობის ოპერისა და ბალეტის აკადემიურ თეატრში, და მოსკოვის დიდ თეატრში. მათ შორის თბილისის საოპერო თეატრში მ. შველიძის ოპერა „ამბავი ტარიელისა“ (1947 წელი) და გრიგოლ კილაძის ბალეტ სინათლეს (1947 წელი) გაფორმებისათვის მას სახელმწიფო პრემიები მიენიჭა „სსრკ-ის სახელმწიფო პრემიების ლაურეატი“.
1930 წლიდან სისტემატიურად მონაწილეობდა გამოფენებში, რომლებიც თბილისში, მოსკოვსა და სხვა ქალაქებში ეწყობოდა. 1950-იან წლებში მისი ნამუშევრები გაიგზავნა ვენეციასა და ლონდონში.
1930-1932 წლებში მუშაობდა მოსკოვსა და ლენინგრადში. 1930 წელს, აკადემიის კურსის დამთავრების შემდეგ, მხატვარი მუზეუმებში დაცულ ძველ ოსტატთა სურათების გასაცნობად, მოსკოვსა და ლენინგრადში მიემგზავრება. წარსული ეპოქებისადმი ინტერესი, რომელსაც მხატვარი ინარჩუნებდა, თავის დროზე დიდ როლს ასრულებდა მის შემოქმედების ჩამოყალიბებაში, გემოვნებისა და მხატვრულ მიდგომათა გამომუშავებაში.
1938 წლიდან ასწავლიდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში. 1939 წლიდან სერგო ქობულაძემ, პედაგოგიური მოღვაწეობა დაიწყო თბილისის სამხატვრო აკადემიაში, სადაც შემდგომში პროფესორი, აკადემიკოსი, ხატვის კათედრის ხელმძღვანელი და ერთ ხანს რექტორი იყო. მრავალწლიანი გამოცდილების საფუძველზე. მან სასწავლო ნახატის გარკვეული სისტემა შეიმუშავა და სპეციალური ნაშრომი მიუძღვნა მას. ნატურის შტუდირებისათვის მას არასდროს მიუნებები თავი, მის მოსწავლეებს ახსოვს, რომ ხატვის გაკვეთილებზე პროფესორი ვერ უძლებდა ცდუნებას, ჯდებოდა მათ გვერდით და ნატურიდან ხატვას იწყებდა, მკაფიო ინდივიდუალური თვისებებით დაჯილდოებული მხატვარი და პიროვნება, სტუდენტების შემოქმედებით თავისებურებათა გამოვლენას, პატივისცემით იღებდა და მათ სულიერი სამყაროს გამდიდრებაზე ზრუნაცდა, იქნებოდა ეს საუბარი სახვითი ხელოვნების კლასიკური მუსიკის, ლიტერატურის შესახებ, თუ კამათი ფეხბურთისა და ჭადრაკის გულშერმატკივრებთან, მსმენელებს ხიბლავდა სერგო ქობულაძის მახვილგონიერება, იუმორი, მოვლენების სრულიად მოულოდნელ ასპექტეშ დანახვის უნარი. 1957 წლიდან გახდა პროფესორი. 1952-1959 წლებში აკადემიის რექტორი. 1958 წელს გახდა საქართველოს სახალხო მხატვარი, სსრკ-ის სამხატვრო აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი.
1961 წელს ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრისათვის, სერგო ქობულაძემ მოხატა საზეიმო ფარდა. სერგო ქობულაძემ გამოიკვლია ანტიკური და ქართული არქიტექტურული ძეგლების კომპოზიციური აგების პრინციპი. „ამ გამოკვლევაზე მუშაობით, — ამბობდა შემოქმედი, — დიდი სკოლა გავიარე, იმდენი რამ ვისწავლე, რასაც მრავალი წლის მანძილზე ვერ შეიძენს კაცი“. 1972 წლიდან სერგო ქობულაძე ხელმძღვანელობდა საკავშირო სამხატვრო აკადემიის თბილისის გრაფიკის შემოქმედებით სახელოსნოს, რომელსაც დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ქართველი ახალგაზრდა გარფიკოსების აღზრდის საქმეში.
სერგო ქობულაძე გარდაიცვალა 1978 წელს. გარდაცვალების შემდეგ გახდა რუსთაველის პრემიის ლაურეატი. დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.
შემოქმედება
რედაქტირებაქობულაძის შემოქმედებისთვის დამახასიათებელია მონუმენტურობა, ფორმის სკულპტურული ძერწვა. ყველაზე მკაფიოდ გამოვლინდა წიგნის გრაფიკაში. იტაცებდა მონუმენტური ლიტერატურული ნაწარმოებები, რომანტიკულ-ჰეროიკული ხასიათები. ქობულაძის საუკეთესო ილუსტრაციები (შექსპირის ტრაგედიების 1933-1935; ვეფხისტყაოსნისა, 1935-1937; „იგორის ლაშქრობის ამბისა“; 1939-1940) გამოირჩევა კომპოზიციის სტატიკურობით, ფიგურათა მსხვილი მასშტაბით, დრაპირების სიუხვით, არქიტექტურული ფონით. 1946 წელს ქობულაძემ შექმნა „მეფე ლირის“ ილუსტრაციების ახალი სერია. 1950-იან წლებში შესრულებული ილუსტრაციებში (პუშკინის „პოლტავა“ და „ბოშები“ 1953; შ. დადიანის „გიორგი რუსი“ 1960) შეიმჩნევა მკაცრი ნახატის შერბილება, მეტი დინამიკურობა. „ქართული ხალხური ზღავრების“ ილუსტრაციები (1954) ხასიათდება მსუბუქი, უშუალო ნახატით, ცოცხალი იუმორით, ხალხური ტიპაჟით. ქობულაძე ასევე მუშაობდა დაზგურ გრაფიკასა („ზამთრის სასახლის აღება“, 1941; „დანტე“ 1944) და ფერწერაში (1930-იან წლებში შესრულებული პორტრეტები და ნატურმორტები).
931 წლიდან ქობულაძე იყო თეატრის მხატვარი. მისი საუკეთესო თეატრალური ნამუშევრებია ა. გლაზუნოვის ბალეტის „რაიმონდა“ (სსრკ დიდი თეატრი, 1945); შ. მშველიძის ოპერის „თქმულება ტარიელზე“ (თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი, 1946); გ. კილაძის ბალეტის „სინათლე“ (თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი, 1947).
ლიტერატურა
რედაქტირება- ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 344, თბ., 1994
- გ. კალანდია, „ქართველი მხატვრები და თბილისი“, თბ., 2014, გვ. 91
- ხუნდაძე თ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 543.
- კარბელაშვილი მ. „სერგო ქობულაძე“ — თბილისი, 1970
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ Кобуладзе Сергей Соломонович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.