ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქია
ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქია - საქართველოს ეკლესიის სამღვდელთმთავრო. მდებარეობს დასავლეთ საქართველოში. იგი მოიცავს აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ბათუმის, ქობულეთის და ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტებს და ასევე დღევანდელი თურქეთის გარკვეულ ტერიტორიას.
| ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქია | ||
| ||
| ბათუმის საკათედრო ტაძარი | ||
| ძირითადი ინფორმაცია | ||
|---|---|---|
| ქვეყანა : |  საქართველო
| |
| ეპარქიალური ცენტრი : | ქალაქი ბათუმი | |
| მმართ. ეპისკოპოსის ტიტული : | მიტროპოლიტი ბათუმისა და ლაზეთისა, მაღალყოვლადუსამღვდელოესი მეუფე | |
| მმართ. ეპისკოპოსი : | დიმიტრი (შიოლაშვილი) | |
ისტორია
რედაქტირებასაქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის გადმოცემით, ქრისტეს ამაღლების შემდეგ ღვთისმშობელმა თავის წილხვედრ ქვეყანაში-საქართველოში ქრისტიანობის გასავრცელებლად ანდრია პირველწოდებული გამოარჩია და თან მცველად თავისი ხატი გამოატანა. ანდრია პირველწოდებულმა სვიმონ კანანელთან და მატათასთან ერთად ტრაპიზონის მხარის მცხოვრებთა მოქცევის შემდეგ აჭარაში დაამკვიდრა საეკლესიო ცხოვრება. შემდგომ სვიმონმა და მატათამ კვლავ იმოგზაურეს და იღვაწეს დღევანდელი საქართველოს ტერიტორიაზე და იქვე აღესრულენ (სვიმონი - ათონში, მატათა - გონიოში). ქრისტიანული სარწმუნოების გავრცელებას ამ კუთხეში ხელს უწყობდა მისი აქტიური კულტურულ-ეკონომიკური ურთიერთობა ახლო აღმოსავლეთთან. აჭარაში იმთავითვე ფართოდ გაიშალა საეკლესიო მშენებლობა, რომელთა ნაშთები დღემდეა შემორჩენილი. პირველი ტაძარი დღევანდელი ხულოს მუნიციპალიტეტის სოფელ დიდაჭარაში მთავარანგელოზის სახელზე აიგო. არქეოლოგიური გათხრებით და სხვა გამოკვლევებით დასტურდება, რომ ამ კუთხის ყველა დასახლებულ პუნქტში არსებობდა ქრისტიანული სალოცავები.
ქრისტიანობის გავრცელება ხელს უწყობდა ქართული ეროვნული კულტურის აღმავლობას. ქართულ ენაზე ითარგმნებოდა და ვრცელდებოდა მართლმადიდებლური საღვთისმეტყველო ლიტერატურა. დღევანდელ ბათუმ-ლაზეთის ეპარქიის ტერიტორიაზე არსებობდა ქართული მწერლობის ქრისტიანული და მეცნიერული განათლების მძლავრი კერები. აქ არსებული ნაქალაქარების, ნასახლარებისა და ცალკეულ ძეგლთა ნაშთები დამაჯერებლად მეტყველებენ მაშინდელი ცხოვრების მაღალი დონისა და კულტურულ-სამეურნეო პოტენციალის შესახებ. აქ მოღვაწეობდა ბევრი გამოჩენილი ადამიანი, რომელთაც თვალსაჩინო წვლილი მოუძღვით ქართული საეკლესიო მწერლობისა და მეცნიერების განვითარებაში. მათ შორისაა XII საუკუნის გამოჩენილი სასულიერო და სახელმწიფო მოღვაწე, მწერალი და მეცნიერი ტბელ აბუსერისძე რომელიც საქართველოს ეკლესიის წმინდა სინოდმა 2002 წლის 17 ოქტომბერს წმინდანად შერაცხა. XVI საუკუნის 50-იანი წლებიდან სამხრეთ საქართველოში იწყება ოსმალების შემოსევა და გაბატონება, რაც 1878 წლამდე გაგრძელდა. დამპყრობლებმა მოშალეს მხარის საეკლესიო წყობილება და მრევლის ნაწილი იძულებით მოაქციეს თავის სარწმუნოებაზე. 1829 წელს დედა-სამშობლოს დაუბრუნდა სამცხე-ჯავახეთი, ხოლო 1878 წელს - აჭარა. დაბრუნებული მხარის ტერიტორიებზე დაიწყო ძველი სალოცავების აღდგენა და ღვთისმსახურების აღსრულება.
1917 წლის 14 სექტემბერს საქართველოს საეკლესიო კრების განჩინებით დაარსდა: ბათუმის საეპისკოპოსო ბათუმ-შემოქმედის ეპარქიის სახელწოდებით. ბათუმ-შემოქმედის ეპარქიაში შედიოდა გურია და აჭარა მთლიანად. ასე იყო 1995 წლამდე. 1995 წლის 5 აპრილს ბათუმ-შემოქმედის ეპარქია გაიყო ორ დამოუკიდებელ ეპარქიად: შემოქმედისა და ბათუმ-სხალთისა. აღსანიშნავია, რომ ბათუმ-შემოქმედის ეპარქიაში მოღვაწეობდა ბევრი გამოჩენილი საეკლესიო პირი. მათ შორის შემდგომი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქები - ეფრემ II (სიდამონიძე) და ამჟამინდელი პატრიარქი, მისი უწმიდესობა და უნეტარესობა ილია II.
1996 წლის 8 ნოემბერს სვეტიცხოვლის ტაძარში ბათუმ-სხალთის ეპისკოპოსად ეკურთხა მეუფე დიმიტრი (შიოლაშვილი), რომელიც მანამდე ბათუმის ღვთისმშობლის შობის სახელობის საკათედრო ტაძრის წინამძღვარი იყო. ეკლესიის მრევლის ინტენსიურმა ზრდამ დღის წესრიგში დააყენა ახალი ეპარქიის შექმნის საკითხი აჭარის მთიანეთში. 2006 წლის დეკემბერში ბათუმ-სხალთის ეპარქია გაიყო ბათუმ-ქობულეთისა და სხალთის ეპარქიებად. სხალთის ეპარქიაში შევიდა ხულოს, შუახევისა და ქედის რაიონები. ეპისკოპოსად იკურთხა მეუფე სპირიდონი (აბულაძე). სხალთის ეპარქიას გადაეცა ხიჭაურის ყოფილი სასაზღვრო ნაწილის მთლიანი ტერიტორია იქ არსებული ყველა შენობა-ნაგებობებით, სადაც განთავსდა უმაღლესი სასწავლებელი - უნივერსიტეტი.
2007 წლის დეკემბერში ბათუმ-ქობულეთის ეპარქიას ეწოდა ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქია, რომელშიც შევიდა ქ. ბათუმი, ქობულეთის მუნიციპალიტეტი, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი და ისტორიული ლაზეთი.
ბათუმისა და ლაზეთის ეპარქიას საკუთრებაშია და იგი მფარველობას უწევს არაერთ საგანმანათლებლო და საქველმოქმედო დაწესებულებას, როგორიცაა, ქალაქ ბათუმის წმინდა დიდმოწამე ეკატერინეს სახელობის სათნოების სავანე, წმინდა მატათა მოციქულის სახელობის ფონდი, წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის გიმნაზია და სხვა.
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- "გზა ტაძრისაკენ" ბათუმი, 2009 წ.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- ეპარქიის ოფიციალური საიტი დაარქივებული 2014-05-17 საიტზე Wayback Machine.