მოწითალო-მურა ტრიქოლომა
მოწითალო-მურა ტრიქოლომა (ლათ. Tricholoma ustale) — ტრიქოლომას გვარის სოკო ტრიქოლომასებრთა ოჯახისა, რომლის გავრცელების არეალი მოიცავს აზიას, ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკას.
| მოწითალო-მურა ტრიქოლომა | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||
| |||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||
| Tricholoma ustale (Fr.) P.Kumm. (1871)[1] | |||||||||||||
| |||||||||||||
ერთი წყარო მას შხამიან ან არსაჭმელ სოკოდ მიიჩნევს, ხოლო მეორე წყარო — საჭმელად ვარგისად.
სოკო პირველად აღწერა შვედმა მიკოლოგმა ელიას მაგნუს ფრისმა 1818 წელს როგორც Agaricus ustalis.[2] მიმდინარე ბინომინალური სახელწოდება მიანიჭა გერმანელმა მიკოლოგმა პაულ კუმერმა 1871 წელს.[3]
სამეცნიერო სინონიმები:
აღწერა
რედაქტირებაქუდის დიამეტრი – 3-8 სმ, განიერზარისებრია, შემდგომში — ამობურცული, ლორწოვანი ზედაპირით, სადა, მოწითალო ან წაბლისფერ-მურა. სიბერეში ან გაშრობის შემდეგ ნაყოფსხეული შავდება.[4]
ჰიმენოფორი — ფირფიტებიანი, ფირფიტები შეზრდილია ან ამოკვეთილი, მოთეთრო, ახასიათებს მურა ლაქები, მომწიფებისას მუქდება.
ფეხის სიგრძე — 4-6 სმ, სისქე — 1-1,5 სმ, ცილინდრულია, ზოგჯერ ძირში დაწვრილებული, მთლიანი, მოთეთრო, შეზრდილია სიგრძივი მოწითალო-მურა ბეწვებით.
რბილობი — თეთრია, დაზიანებისას ოდნავ ყავსიფერდება. ახასიათებს ფქვილის სუნი და მომწარო გემო.
გავრცელება და ეკოლოგია
რედაქტირებაიზრდება ნიადაგზე, ფოთლოვან და შერეულ ტყეებში, ასევე პარკებში, მხოლოდ მუხის ქვეშ.
გავრცელების არეალი მოიცავს აზიას, ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკას.
სეზონი — ზაფხულ-შემოდგომით.
მსგავსი სახეობები
რედაქტირება-
-
-
-
-
Tricholoma fucatum -
-
-
.JPG)
_Kreisel_493454.jpg)
_P._Kumm_72222.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
გამოყენება
რედაქტირებაწყაროთა ერთი ნაწილი მას შხამიან ან არასაჭმელ სოკოდ მიიჩნევს, ხოლო წყაროთა მეორე ნაწილი კი — საჭმელად.
იაპონიაში სადაც მისგან მოწამვლის შემთხვევები საკმაოდ გავრცელებულია,[5] იაპონელმა მეცნიერებმა მასში ტოქსიკური ნივთიერება აღმოაჩინეს, რომელიც იწვევს საჭმლის მომნელებელი სისტემის მოშლას, ღებინებასა და დიარეას.[6]
გალერეა
რედაქტირება
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.JPG)
ლიტერატურა
რედაქტირება- ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 102, ISBN 99940-856-1-1.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- მოწითალო-მურა ტრიქოლომა MycoBank-ზე (ინგლისური)
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „მოწითალო-მურა ტრიქოლომა“ ვიკისაწყობში.- მოწითალო-მურა ტრიქოლომა Index Fungorum-ზე (ინგლისური)
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Tricholoma ustale (Fr.) P. Kumm., Der Führer in die Pilzkunde: 130, 1871. MycoBank. International Mycological Association. ციტირების თარიღი: 2013-03-23.
- ↑ (1999) Flora Agaricina Neerlandica: Critical Monographs on Families of Agarics and Boleti Occurring in the Netherlands. Taylor & Francis, გვ. 126. ISBN 9054104937.
- ↑ Kummer P. (1871). Der Führer in die Pilzkunde (German). Zerbst, Germany: C. Luppe, გვ. 130.
- ↑ Grzybowisko. Gąska bukowa. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-10-28. ციტირების თარიღი: 2013-03-26.
- ↑ Benjamin, Denis R. (1995). Mushrooms: Poisons and Panaceas—A Handbook for Naturalists, Mycologists and Physicians. New York, New York: WH Freeman and Company, გვ. 154. ISBN 0-7167-2600-9.
- ↑ Sano Y, Sayama K, Arimoto Y, Inakuma T, Kobayashi K, Koshino H, Kawagishi H (2002). „Ustalic acid as a toxin and related compounds from the mushroom Tricholoma ustale“. Chem. Commun. (13): 1384–85. doi:10.1039/B202607D. PMID 12125567.