სურნელოვანი კლიტოციბე

სურნელოვანი კლიტოციბე
	;
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	სოკოები
განყოფილება:	ბაზიდიუმიანი სოკოები
კლასი:	აგარიკომიცეტები
რიგი:	ფირფიტოვანნი
ოჯახი:	ტრიქოლომასებრნი
გვარი:	კლიტოციბე
სახეობა:	სურნელოვანი კლიტოციბე
ლათინური სახელი
	Clitocybe odora (Bull.) P.Kumm., 1871
NCBI	181985
EOL	1017419
MB	190577

სურნელოვანი კლიტოციბე (ლათ. Clitocybe odora) — კლიტოციბეს გვარის სოკო ტრიქოლომასებრთა ოჯახისა.

საჭმელი სოკოა. საჭმელად გამოიყენება ახალი, ხმარობენ სუნელადაც. გავრცელებულია აზია, ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში. იზრდება ზაფხულ-შემოდგომით.

სოკო პირველად აღწერა ფრანგმა ბოტანიკოსმა პიერ ბიულიარმა 1784 წელს როგორც Agaricus odorus. მიმდინარე ბინომიალური სახელი მიანიჭა გერმანელმა მიკოლოგმა პაულ კუმერმა 1871 წელს.

აღწერა

ქუდის დიამეტრი 3-8 სმ, თავდაპირველად ამობურცული, შემდეგ ბრტყელი და ჩაჭყლეტილი, ტალღოვანი კიდეებით, ცენტრში ზოგჯერ ახასიათებს მცირე ბორცვაკი, ტიტველია. ჯერ ლურჯ-მომწვანოა, შემდეგ — ნაცრისფერი ან ყავისფერ-ნაცრისფერი.

რბილობი — მოთეთრო. ახასიათებს ანანასის ძლიერი სუნი და გემო.

ჰიმენოფორი ფირფიტებიანი, ფირფიტები ფეხთან შეზრდილი ან მცირედ დაღმავალია. მომწვანო ან ღია მოლურჯო.

ფეხის სიგრძე — 3-6 სმ, სისქე — 0,6-0,8 სმ, ცილინდრული ან ძირში მცირედ გამსხვილებული, ფიფქოვან-ბიჭკოიანი ზედაპირით, ძირში ბუსუსიანი, ქუდისფერია.^[1]

სპორების ფხვნილი თეთრი ფერის. სპორები 6-8×3-4 მკმ, ელიფსისებრი, გლუვი.

ეკოლოგია და გავრცელება

საპროტროფია. ფართოდაა გავრცელებული აზია, ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში. იზრდება როგორც წიწვოვან, ასევე ფოთლოვან ტყეებში.

სეზონი — ზაფხულიდან შემოდგომამდე.

კვებითი ღირებულება

საჭმელი სოკოა. საჭმელად გამოიყენება ახალი, ხმარობენ სუნელადაც.^[2]

ზოგიერთი სახელმძღვანელო მოუწოდებს გამოუცდელ მესოკოვეებს თავი შეიკავონ სურნელოვანი კლიტოციბეს შეგროვებისაგან, რადგანაც იგი წააგავს რამდენიმე სახეობის შხამიან სოკოს.^[3]

მსგავსი სახეობები

სინონიმები

Agaricus anisatus Pers., 1796
Agaricus moschatus J.F.Gmel., 1792
Agaricus odorus Bull., 1784basionym
Agaricus odorus var. anisatus (Pers.) Pers., 1801
Agaricus suaveolens Trog, 1832, nom. illeg.
Agaricus trogii Fr., 1838
Agaricus viridis With., 1796
Clitocybe trogii (Fr.) Sacc., 1887
Clitocybe viridis (With.) Gillet, 1874
Gymnopus odorus (Bull.) Gray, 1821
Gymnopus viridis (With.) Gray, 1821
Lepista odora (Bull.) Harmaja, 1976
Omphalia viridis (With.) Quél., 1886
Rubeolarius odorus (Bull.) Raithelh., 1981

გალერეა

რესურსები ინტერნეტში

შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „სურნელოვანი კლიტოციბე“ ვიკისაწყობში.
სურნელოვანი კლიტოციბე MycoBank-ზე (ინგლისური)
სურნელოვანი კლიტოციბე Index Fungorum-ზე (ინგლისური)

სქოლიო

↑ ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 96, ISBN 99940-856-1-1.
↑ Mabey, Richard (1975) Food For Free, a guide to the edible wild plants of Britain. Fontana / Collins.
↑ Phillips, Roger (2010). Mushrooms and Other Fungi of North America. Buffalo, NY: Firefly Books. ISBN 978-1-55407-651-2.

[1] ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 96, ISBN 99940-856-1-1.

[R.Mabey-2] Mabey, Richard (1975) Food For Free, a guide to the edible wild plants of Britain. Fontana / Collins.

[3] Phillips, Roger (2010). Mushrooms and Other Fungi of North America. Buffalo, NY: Firefly Books. ISBN 978-1-55407-651-2.

[1]

[2]

[3]