ყაჯარების იმპერია

ყაჯარების დიანსტია ან ყაჯარების იმპერია (სპარს. سلسله قاجار, Selsele-ye Qājār) — სპარსული იმპერია 1789-1925 წლებში, რომელსაც თურქული წარმოშობის ყაჯარების სამეფო დინასტია მართავდა. იმპერიის ოფიციალური სახელი იყო ირანის უმაღლესი სახელმწიფო (სპარს. دولت علیّه ایران, Dolate Aliyye Iran).

ყაჯარების დინასტია افشاریان
←   ← 1789–1925 →   →
დროშა გერბი
{{{საერთო სახელი}}}-ს მდებარეობა ყაჯარების იმპერია 1900 წელს
დედაქალაქი		თეირანი
ენები		სპარსული, აზერთა თურქული
რელიგია		ისლამი
მთავრობა		მონარქია
შაჰანშაჰი
-	1794–1797	აღა-მაჰმად-ხანი
-	1909–1925	აჰმედ შაჰ ყაჯარი
ისტორია
-	შეიქმნა	1789
-	გაუქმდა	1925
ფართობი
-	1738	3 000 000 კმ² (1 158 306 მლ²)
დღეს ამ ტერიტორიაზე		ქვეყნების ჩამონათვალი  ავღანეთი  აზერბაიჯანი  ირანი  საქართველო  სომხეთი

ყაჯარების ოჯახმა კონტროლი ირანზე 1794 წელს დაამყარა, მას შემდეგ, რაც ზენდების დინასტიის უკანასკნელი წარმომადგენელი ლუთფ ალი-ხანი ჩაანაცვლეს და აღადგინეს კონტროლი კავკასიის დიდ ნაწილზე. 1796 წელს დინასტიის დამაარსებელმა აღა-მაჰმად-ხან ყაჯარმა ადვილად დაიკავა მეშდედი, რითაც წერტილი დაუსვა აფშარიდების დინასტიის მმართველობასაც და ოფიციალურად მიიღო შაჰის ტიტული მას შემდეგ რაც სადამსჯელო ოპერაციები ჩაატარა ქართლ-კახეთის სამეფოში.

გამოხატავდა ირანის ფეოდალური არისტოკრატიის ინტერესებს. ყაჯარების დინასტიის შაჰები ხელს უწყობდნენ ირანში უცხოური კაპიტალის შეჭრას, რაც ქვეყანას სანახევროდ კოლონიურ მდგომარეობაში აყენებდა. შაჰების თვითნებობამ და მძიმე უღელმა გამოიწვია მასობრივი სახალხო მოძრაობები, რამაც დაასუსტა დინასტიის ხელისუფლება და მოამზადა მისი დამხობის პირობები. 1907 წელს, ყაჯარების წარმომადგენელმა, მუჰამედ ალი შაჰმა, დაითხოვა პარლამენტი. 1925 წლის ოქტომბერში მეჯლისის გადაწყვეტილებით, 12 დეკემბრიდან ირანში ფეჰლევიანების დინასტია გაბატონდა.

წარმომადგენლები

• აღა-მაჰმად-ხანი (1794-1797)
• ფათალი-შაჰი (1797-1834)
• მუჰამედ-შაჰ ყაჯარი (1834-1848)
• ნასერ ალ-დინ შაჰი (1848-1896)
• მოზაფარ ალ-დინ შაჰი (1896-1907)
• მუჰამედ ალი შაჰი (1907-1909)
• აჰმედ შაჰ ყაჯარი (1909-1925)

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 632.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ყაჯარების იმპერია

• The Qajar (Kadjar) Pages
• The International Qajar Studies Association დაარქივებული 2011-02-04 საიტზე Wayback Machine.
• Dar ol-Qajar დაარქივებული 2013-10-03 საიტზე Wayback Machine.
• Qajar Family Website
• Royal Ark-Qajar Website