უესექსის დინასტია
უესექსის დინასტია — უესექსის სამეფოს მმართველი დინასტია 802-927 წლებში, რომელიც 927 წელს ინგლისის გაერთიანების შემდეგ ინგლისის მმართველი დინასტიაც გახდა 1066 წლამდე.
დინასტიას სათავე დაუდო კენტის მეფე ელმუნდის ვაჟმა, ეგბერტმა (802-839). 825 წელს მან დაამარცხა მერსიის მეფე ბერნვულფი. ამ გამარჯვების შემდეგ უესექსს სასექსი და ესექსი შეუერთდა. დინასტიის ყველაზე ცნობილი წარმომადგენელია ალფრედ დიდი (871-899). მისი მმართველობისას, 878 წელს უესექსის სამეფომ დაამარცხა დანიელი ვიკინგები, 886 წელს კი შემოიერთა კორნუოლი და ლონდონი. ალფრედ დიდის ვაჟმა ედუარდ უფროსმა (899-924), 910-918 წლებში სასტიკი ბრძოლები აწარმოა დენლოს წინააღმდეგ და ინგლისი გააერთიანა, მისი ვაჟი ათელსტანი კი 927 წელს მთელი ინგლისის მეფე გახდა. უესექსის დინასტია წარმატებით მართავდა ინგლისს. 937 წელს ანგლო-საქსებმა ბრუნანბერგის ბრძოლაში დაამარცხეს შოტლანდიის მეფე კონსტანტინე II. დინასტია დაქვეითდა ეთელრედ II უწიგნურის (978-1016) მმართველობისას. 991 წელს მალდონის ბრძოლაში ანგლო-საქსები დაამარცა ნორვეგიის მეფე ოლაფ I-მა. XI საუკუნის დასაწყისში ეთელრედი ვიკინგებს სასტიკ წინააღმდეგობას უწევდა, მაგრამ 1013 წელს დანიის მეფე სვენ წვერფიწალამ (987-1014) ინგლისი დაიპყრო. ეთელრედი ნორმანდიაში გაიქცა, თუმცა შემდეგ ტახტის დაბრუნება მცირე ხნით მოახერხა. 1016 წელს აშინგტონის ბრძოლაში მისი ვაჟი, ედმუნდ რკინისმხარა, დაამარცხა კნუდ დიდმა. ინგლისის ისტორიაში დაიწყო დანიელი მეფეების მმართველობა (1016-1042). 1042 წელს ეთელრედის მეორე ვაჟის ედუარდ აღმსარებლის (1003-1066) გამეფებით აღდგა ანგლო-საქსთა ხელისუფლება. 1066 წლის 14 ოქტომბერს უესექსის დინასტიის უკანასკნელი წარმომადგენელი, ჰაროლდ გოდვინსონი, ჰასტინგსის ბრძოლაში ინგლისში შემოჭრილმა ნორმანებმა მოკლეს.
ანგლო-საქსებმა დინასტიის გაგრძელება სცადეს ედგარ ეთელინგის მეშვეობით, თუმცა მას რეალურად ქვეყანა არ უმართია. შემდგომში ინგლისის მეფემ, ჰენრი I-მა ცოლად შეირთო ედგარის დისშვილი, შოტლანდიის პრინცესა, მატილდა, რითიც ორი დინასტია ერთმანეთს დაუკავშირდა.
დინასტიის წარმომადგენლები რედაქტირება
უესექსის სამეფო რედაქტირება
- ეგბერტი (Egbert, 802 — 839)
- ეთელვულფი (Æthelwulf, 839 — 858)
- ეთელბალდი (Æthelbald, 858 — 860)
- ეთელბერტი (Æthelberht, 860 — 865)
- ეთელრედ I (Æthelred, 865 — 871)
- ალფრედ დიდი (Alfred the Great, 871 — 899)
- ედუარდ უფროსი (Edward the Elder, 899 — 924)
- ათელსტანი (Æthelstan, 924 — 927)
ინგლისის სამეფო რედაქტირება
- ათელსტანი (Æthelstan, 927 — 939)
- ედმუნდ I (Edmund I, 939 — 946)
- ედრედი (Edred, 946 — 955)
- ედვი (Edwy, 955 — 959)
- ედგარი (Edgar, 959 — 975)
- ედუარდ წამებული (Edward the Martyr, 975 — 978)
- ეთელრედ უწიგნური (Ethelred the Unready, 978 — 1013, 1014 — 1016)
- ედმუნდ რკინისმხარა (Edmund Ironside, 1016)
- ედუარდ აღმსარებელი (Edward the Confessor, 1042 — 1066)
- ჰაროლდ გოდვინსონი (Harold II Godwinson, 1066)
- ედგარ ეთელინგი (Edgar Ætheling, 1066)
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- საქსი მეფეები - უესექსის დინასტია დაარქივებული 2007-03-28 საიტზე Wayback Machine.
- ანგლო-საქსები — ბრიტანეთის მონარქების ოფიციალური გვერდი.