ვიკიპედია

დოროთი ჰოჯკინი

ბრიტანელი ქიმიკოსი

დოროთი მერი კროუფუტ ჰოჯკინი (ინგლ. Dorothy Mary Crowfoot Hodgkin; დ. 12 მაისი, 1910 — გ. 29 ივლისი, 1994) — ბრიტანელი ბიოქიმიკოსი, რომელმაც ცილის კრისტალოგრაფია შექმნა და ამისთვის 1964 წელს ქიმიის დარგში ნობელის პრემია მიიღო.[25][26][27][28][29][30]

დოროთი ჰოჯკინი
ინგლ. Dorothy Crowfoot Hodgkin
დაბ. თარიღი 12 მაისი, 1910(1910-05-12)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
დაბ. ადგილი კაირო, ეგვიპტე[11] [12]
გარდ. თარიღი 29 ივლისი, 1994(1994-07-29)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [13] [9] [10] (84 წლის)
გარდ. ადგილი ილმინგტონი[14]
მოქალაქეობა  გაერთიანებული სამეფო[12]
საქმიანობა ბიოლოგი, ქიმიკოსი[14] , ფიზიკოსი, ბიოქიმიკოსი[12] , კრისტალოგრაფი[15] და ბიოქიმიკოსი
მუშაობის ადგილი კემბრიჯის უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი სამერვილის კოლეჯი[15] , ნიუნჰემის კოლეჯი, Sir John Leman High School[16] და ოქსფორდის უნივერსიტეტი
მეუღლე ტომას ლიონელ ჰოჯკინი[15] [17]
მამა ჯონ უინტერ კროუფუტი[17]
დედა გრეის კროუფუტი[15] [17]
ჯილდოები სამეფო საზოგადოების წევრი, ნობელის პრემია ქიმიაში[18] [19] , ღირსების ორდენი[16] , კოპლის მედალი[20] [21] , მიხეილ ლომონოსოვის სახელობის დიდი ოქროს მედალი[22] , სამეფო მედალი, საერთაშორისო ლენინური პრემია "ხალხთა შორის მშვიდობის განმტკიცებისათვის", ზაგრების უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, ბეიკერის სახელობის ლექცია, ქიმიის სამეფო ინსტიტუტის წევრი, ბანტინგის მედალი[23] , ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, Honorary Fellow of the Royal Society of Chemistry, ავსტრიის საპატიო ნიშანი „მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის“, ბელის მედალი, Longstaff Prize[24] , დალტონის მედალი და Royal Society Bakerian Medal

ჰოჯკინმა გააუმჯობესა რენტგენოლოგიური კრიტალოგრაფია, მეთოდი, რომლითაც ბიომოლეკულების სამგანზომილებიანი განსაზღვრა ხდება. მის ყველაზე დიდ აღმოჩენად ითვლება პენიცილინის სტრუქტურის დადასტურება, რომელზეც იდეის დონეზე საუბრობდნენ ერნესტ ჩეინი და ედვარდ აბრამი. მეორე მისი ყველაზე ცნობილი აღმოჩენაა ვიტამინ B12-ის სტრუქტურის აღმოჩენა, რის საფუძველზეც ჰოჯკინი ნობელის ლაურეატი გახდა.

1969 წელს, 35 წლიანი მუშაობის შემდეგ ჰოჯკინმა გაშიფრა ინსულინის სტრუქტურა. რენტგენოლოგიური კრისტალოგრაფია ფართოდ გავრცელებული მეთოდი გახდა და არაერთი მოლეკულის სტრუქტურის გამოკვლევას დაუდო საფუძველი. ჰოჯკინი ბიომოლეკულების რენტგენოლოგიური კრისტალოგრაფიის ერთ-ერთი პიონერი იყო.

ცხოვრება

რედაქტირება
 
პენიცილინის სტრუქტურა, რომელიც დოროთი ჰოჯკინმა 1945 წელს აღმოაჩინა.

დოროთი ჰოჯკინი დაიბადა ეგვიპტის ქალაქ კაიროში, არქეოლიგისა და მეცნიერის, ჯონ ვინტერ კროუფუტის (1873-1959) და გრეის კროუფუტის (1877–1957), ასევე არქეოლოგისა და ანტიკური ეგვიპტური ქსოვილების ექსპერტის ოჯახში. 1921 წელს შევიდა სერ ჯონ ლემან გრამერის უმაღლეს სკოლაში. ამ დროს ის ინგლისში იმყოფებოდა, მარტო და მშობლებისგან მოწყვეტილი, რომლებიც ეგვიპტეში აგრძლებდნენ მუშაობას. უმაღლესი განათლება მიიღო ოქსფორდის უნივერსიტეტში. ფილოსოფიის დოქტორის ხარისხის მოსაპოვებლად ისწავლა კემბრიჯის ნიუჰემის კოლეჯში, მისი მასწავლებელი ჯონ ბერნალი[31] იყო. ცხოვრების ამ ეტაპზე ის ცნობილი გახდა რენტგენოლოგიური კრისტალოგრაფით ცილების სტრუქტურის დადგენაში, მასწავლებელთან ერთად ეს მეთოდი პირველად გამოიყენა პეფსინის სტრუქტურის შესასწავლად.[32]. 1933 წელს ის დაჯილდოვდა სამერვილის კოლეჯის სტიპენდიით, 1934 წელს დაბრუნდა ოქსფორდში. 1936 წელს კოლეჯში დაიწყო ქიმიის სწავლება და 1977 წლამდე მასწავლებლის პოსტი ეკავა. მისი ერთ-ერთი მოსწავლე იყო ბრიტანეთის მომავალი პრემიერ მინისტრი მარგარეტ ტეტჩერი.[33]

ლიტერატურა

რედაქტირება
  • Papers of Dorothy Hodgkin at the Bodleian Library. Catalogues at [1] and [2].
  • Ferry, Georgina (1998). Dorothy Hodgkin A Life. London: Granta Books.
  • Dodson, Guy; Glusker, Jenny P.; Sayre, David (eds.) (1981). Structural Studies on Molecules of Biological Interest: A Volume in Honour of Professor Dorothy Hodgkin. Oxford: Clarendon Press.
  • Glusker, Jenny P. in Out of the Shadows – Contributions of 20th Century Women to Physics.
  • Wolfers, Michael (2007). Thomas Hodgkin – Wandering Scholar: A Biography. Monmouth: Merlin Press.
  • Hudson, Gill (1991). "Unfathering the Thinkable: Gender, Science and Pacificism in the 1930s". Science and Sensibility: Gender and Scientific Enquiry, 1780–1945, ed. Marina Benjamin, 264–286. Oxford: Blackwell.
  • Royal Society of Edinburgh obituary
  • Opfell, Olga S. (1978). Lady Laureates : Women Who Have Won the Nobel Prize. Metuchen, N.J & London: Scarecrow Press, გვ. 209–223. ISBN 0810811618. 
  • Dorothy Hodgkin tells her life story at Web of Stories (video)
  • CWP – Dorothy Hodgkin in a study of contributions of women to physics
სამეცნიერო პოსტები
წინამორბედი:
ჰენრი სომერსეტი 		ბრისტოლის უნივერსიტეტის კანცლერი
1970–1988 		შემდეგი:
ჯერემი მორსი

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. ↑ 3.0 3.1 Find a Grave — 1996.
  4. ↑ 4.0 4.1 KNAW Past Members
  5. ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  6. ↑ 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  7. ↑ 7.0 7.1 GeneaStar
  8. ↑ 8.0 8.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  9. ↑ 9.0 9.1 Munzinger Personen
  10. ↑ 10.0 10.1 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 222. — ISBN 978-1-85743-228-2
  11. ↑ Кроуфут-Ходжкин Дороти // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 13 : Конда — Кун. — С. 484.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 Catalog of the German National Library
  13. ↑ Base biographique — BIU Santé.
  14. ↑ 14.0 14.1 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century — Routledge, 2003. — Vol. 1. — P. 606. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
  16. ↑ 16.0 16.1 Who's who — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 Kindred Britain
  18. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1964/hodgkin-bio.html
  19. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  20. ↑ https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=1336391689&single=true
  21. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  22. ↑ http://www.ras.ru/win/db/award_dsc.asp?P=id-1.ln-ru
  23. ↑ https://professional.diabetes.org/content-page/1941-2023-banting-medal-scientific-achievement-award
  24. ↑ https://www.rsc.org/prizes-funding/prizes/find-a-prize/longstaff-prize/previous-winners/
  25. ↑ Dodson, Guy (2002). „Dorothy Mary Crowfoot Hodgkin, O.M. 12 May 1910 - 29 July 1994“. Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. London: Royal Society. 48 (0): 179–219. doi:10.1098/rsbm.2002.0011. ISSN 0080-4606.
  26. ↑ Glusker, J. P. (1994). „Dorothy Crowfoot Hodgkin (1910-1994)“. Protein Science. 3 (12): 2465–2469. doi:10.1002/pro.5560031233. PMC 2142778. PMID 7757003.
  27. ↑ Glusker, J. P.; Adams, M. J. (1995). „Dorothy Crowfoot Hodgkin“. Physics Today. 48 (5): 80. Bibcode:1995PhT....48e..80G. doi:10.1063/1.2808036.
  28. ↑ Johnson, L. N.; Phillips, D. (1994). „Professor Dorothy Hodgkin, OM, FRS“. Nature Structural Biology. 1 (9): 573–576. doi:10.1038/nsb0994-573. PMID 7634095.
  29. ↑ Perutz, Max (1994). „Obituary: Dorothy Hodgkin (1910-94)“. Nature. 371 (6492): 20–20. Bibcode:1994Natur.371...20P. doi:10.1038/371020a0. PMID 7980814.
  30. ↑ Perutz, M. (2009). „Professor Dorothy Hodgkin“. Quarterly Reviews of Biophysics. 27 (4): 333–337. doi:10.1017/S0033583500003085. PMID 7784539.
  31. ↑ Hodgkin, D. M. C. (1980). „John Desmond Bernal. 10 May 1901-15 September 1971“. Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 26: 16. doi:10.1098/rsbm.1980.0002.
  32. ↑ Dorothy Crowfoot Hodgkin, OM. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-01-12. ციტირების თარიღი: 2012-01-13.
  33. ↑ Young, Hugo (1989). One of us: a biography of Margaret Thatcher. London: Macmillan. ISBN 0-333-34439-1. 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=დოროთი_ჰოჯკინი&oldid=4523764“-დან