ჩვეულებრივი უხრავი

(გადამისამართდა გვერდიდან Ostrya carpinifolia)

ჩვეულებრივი უხრავი, რცხილაფოთოლა უხრავი (ლათ. Ostrya carpinifolia) — მცენარე არყისებრთა ოჯახისა. პატარა ან საშუალო (15–20 მ) ზომის ხეა, ზოგჯერ 25 მეტრს აღწევს.[1] აქვს მუქი მურა ან მუქი რუხი ფერის, ოდნავ დახეთქილი ქერქი. ნორჩი ყლორტები მურა ფერისაა, გრძელი ბეწვებით შემოსილი. ნორჩი ფოთლები მთლიანად ბეწვით არის შემოსილი, ფოთლის ფირფიტა ფორმით მოგრძოკვერცხისებურია, კიდეზე ორმაგხერხკბილა. კვერცხის ფორმის კაკალი მთლიანად არის დაფარული ბუშტისებური საბურველით. ყვავის და ნაყოფმსხმოიარობს აპრილ-ივლისში. გავრცელებულია კავკასიაში, სამხრეთ ევროპასა და მცირე აზიაში.[2] საქართველოში შედარებით ხშირად გვხვდება მესხეთში, იმერეთში, აჭარაში, აფხაზეთში,[1] ქართლის სამხრეთ დასავლეთ ნაწილში.[2] სითბოს მოყვარული და საკმაოდ ჩრდილის ამტანია.[1] იზრდება მთის ქვედა და შუა სარტყლების ტყეებში,[2] კარბონატულ ნიადაგზე, იტანს მის სიმშრალეს. უხვად იძლევა ძირკვის ამონაყარს, ცოცხლობს 100 წლამდე. მაგარი და გამძლე მერქანი აქვს. ქერქი შეიცავს მთრიმლავ და საღებავ ნივთიერებებს. დეკორატიული ხეა.[1]

უხრავი

მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები
განყოფილება:  ყვავილოვანი მცენარეები
კლასი:  ორლებნიანნი
რიგი:  წიფლისნაირნი
ოჯახი:  არყისებრნი
გვარი:  უხრავი
სახეობა:  ჩვეულებრივი უხრავი
ლათინური სახელი
Ostrya carpinifolia Scop., 1772
სინონიმები
სია
    • Carpinus ostrya L., 1753basionym
    • Ostrya vulgaris Willd., 1805, nom. superfl.
    • Ostrya italica P.Micheli ex Spach, 1842, nom. superfl.
    • Ostrya carpinifolia var. genuina Fliche, 1888
    • Ostrya italica subsp. carpinifolia (Scop.) H.J.P.Winkl. 1904, nom. illeg.
    • Carpinus italica Scop. ex Steud., 1840, pro syn.
    • Ostrya ladelcii Sanguin., 1864
დაცვის სტატუსი
საჭიროებს ზრუნვას
ყველაზე ნაკლები საფრთხის ქვეშ
IUCN 3.1 Least Concern : 194280
გავრცელება
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 მანჯავიძე დ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 202.
  2. 2.0 2.1 2.2 სუხიტაშვილი კახაბერ, საქართველოს ყვავილოვანი მცენარეები, თბ.: კავკასიის გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელი, 2018. — გვ. 88.