როი ორბისონი
როი კელტონ ორბისონი (ინგლ. Roy Kelton Orbison; დ. 23 აპრილი, 1936 — გ. 6 დეკემბერი, 1988) — ამერიკელი მუსიკოსი, მომღერალი და სიმღერების ავტორი, რომელმაც პოპულარობას მიაღწია მისი განსაკუთრებული ხმის ტემბრისა და რთული მუსიკალური კომპოზიციების წყალობით.
| როი ორბისონი | |
|---|---|
|
The Caruso of Rock The Big O | |
 | |
| ბიოგრაფია | |
| ნამდვილი სახელი | როი კელტონ ორბისონი |
| დაბ. თარიღი | 23 აპრილი, 1936 |
| დაბ. ადგილი | ვერნონი, ტეხასი, აშშ |
| გარდ. თარიღი | 6 დეკემბერი, 1988 (52 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ჰენდერსონვილი, ტენესი, აშშ |
| დასაფლავებულია | ვესტვუდის სასაფლაო |
| ჟანრ(ებ)ი | |
| საქმიანობა |
|
| ინსტრუმენტ(ებ)ი |
|
| აქტიური | 1953-1988 |
| ლეიბლ(ებ)ი | |
| ასოციაციები | |
| აღსანიშნავი ინსტრუმენტები | |
| ჯილდოები | გრემის ჯილდო ცხოვრებისეული დამსახურებისთვის, როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზი და ვარსკვლავი ჰოლივუდის დიდების ხეივანში |
| საიტი | royorbison.com |
| როი ორბისონი ვიკისაწყობში | |
ბავშვობა როი ორბისონმა გაატარა ტეხასის შტატში, სადაც ჯერ კიდევ სკოლის პერიოდში შეუდგა როკაბილისა და ქანთრი-ენდ-ვესტერნის შესრულებას. მან პირველი კონტრაქტი ხმის ჩამწერ სტუდია Sun Records-სთან გააფორმა 1956 წელს, მემფისში. 1959 წელს როიმ დატოვა ლეიბლი და გადავიდა Monument Records-ში. 1960-იანი წლების შუა პერიოდში მუსიკალურ ჰიტ-აღლუმ Billboard Top Forty-ში შევიდა მუსიკოსის 22 სინგლი, მათ შორის „Only the Lonely“, Crying“, „In Dreams“ და „Oh, Pretty Woman“.
1960-1964 წლებში მან გამოსცა 8 კომპოზიცია, რომელიც მოხდა ამერიკულ ტოპ-ათეულში. ინგლისშიც მომღერლის შემოქმედება დადებითად მიიღეს და მისმა სამმა სინგლმა („Only The Lonely“, „It's Over“ და „Oh, Pretty Woman“) ბრიტანული ჩარტების რიგებში პირველი ადგილები დაიკავა.[1]
1970-იან წლებში ორბისონის პოპულარობამ იკლო, თუმცა დაიწერა მუსიკოსის სინგლების რამდენიმე ქოვერ-ვერსია. ერთ-ერთი მათგანი შევიდა დევიდ ლინჩის ფილმის საუნდტრეკში. 1980-იან წლებში ორბისონი კვლავ დაუბრუნდა ფართო მუსიკალურ სცენას. 1987 წელს იგი შევიდა სუპერჯგუფის, Traveling Wilburys-ის შემადგენლობაში, სადაც ასევე შედიოდნენ ჯორჯ ჰარისონი, ბობ დილანი, ტომ პეტი და ჯეფ ლინი. ამავე წლებში მან გამოსცა ახალი სოლო ალბომი, რომელიც იქცა ერთ-ერთ კომერციულად წარმატებულად მისი კრიერის განმავლობაში. როი ორბისონი დაიღუპა თავისი დედის სახლში, გულის შეტევის შედეგად 1988 წლის 6 დეკემბერს, 52 წლის ასაკში.[2]
მომღერლის მელოდიური ხმის კომბინაციისა და რთული მუსიკალური არანჟირების წყალობით მისი მუსიკა შეადარეს ოპერას; მან ასევე მიიღო ფსევდონიმი „როკის კარუზო“.[3] ისეთმა მუსიკოსებმა, როგორებიც არიან ელვის პრესლი, ჯონ ლენონი და მიკ ჯეგერი, განიცადეს მისი გავლენა.[4]
ორბისონი 1987 წელს შეყვანილი იქნა როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზში, ასევე ნეშვილის სიმღერების ავტორთა დიდების დარბაზში. ჟურნალმა როლინგ სტოუნმა მუსიკოსს თავის სიაში „ყველა დროის უდიდესი შემსრულებელი“ 37-ე ადგილი მიუჩინა, ხოლო სიაში „ყველა დროის 100 უდიდესი მომღერალი“ — 13-ე ადგილი (2008 წელს).[5] 2010 წლის 29 იანვარს, ჰოლივუდის დიდების ხეივანში გაიხსნა როი ორბისონის ვარსკვლავი.
ჯილდოებირედაქტირება
- გრემი[6]
- საუკეთესო ქანთრი დუეტის/ჯგუფის შესრულებისთვის (1980), ემილუ ჰარისთან ერთად
- Best Spoken Word or Non-Musical Recording (1986), ჯონი ქეშთან, კარლ პერკინსთან, ჯერი ლი ლუისთან, სემ ფილიპსთან, რიკ ნელსონთან და ჩიპს მომენთან ერთად
- საუკეთესო ერთობლივი ვოკალური ქანთრისთვის (1988), კეთრინ ლანგთან ერთად
- საუკეთესო ვოკალური როკ დუეტის/ჯგუფის შესრულებისთვის (1989), Traveling Wilburys-ის შემადგენლობაში
- საუკეთესო ვოკალური შესრულებისთვის (1990)
- ჯილდო ცხოვრებისეული დამსახურებისთვის (1998)
- როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზი (1987)[7]
- ნეშვილის სიმღერების ავტორთა დიდების დარბაზი (1987)[8]
- სიმღერების ავტორთა დიდების დარბაზი (1989)[9]
- ვარსკვლავი ჰოლივუდის დიდების ხეივანში (2010)[10]
- ამერიკის პოპ მუსიკის დიდების დარბაზი (2014)
დისკოგრაფიარედაქტირება
მთავარი სტატია: როი ორბისონის დისკოგრაფია.ლიტერატურარედაქტირება
- Amburn, Ellis (1990). Dark Star: The Roy Orbison Story, Carol Publishing Group. ISBN 0-8184-0518-X
- Brown, Tony; Kutner, Jon; Warwick, Neil (2000). Complete Book of the British Charts: Singles & Albums, Omnibus. ISBN 0-7119-7670-8
- Clayson, Alan (1989). Only the Lonely: Roy Orbison's Life and Legacy, St. Martin's Press. ISBN 0-312-03961-1
- Clayton, Lawrence and Sprecht, Joe, (eds.) (2003). The Roots of Texas Music, Texas A&M University Press. ISBN 1-58544-997-0
- Creswell, Toby (2006). 1001 Songs: The Greatest Songs of All Time and the Artists, Stories, and Secrets Behind Them, Thunder's Mouth Press. ISBN 1-56025-915-9
- DeCurtis, Anthony; Henke, James (eds.) (1992). The Rolling Stone Illustrated History of Rock & Roll, Random House. ISBN 0-679-73728-6
რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება
- ოფიციალური საიტი
- როი ორბისონი საიტზე Allmusic
- როი ორბისონი — კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა (ინგლისური)
- Roy Orbison: The Big O დაარქივებული 2010-02-17 საიტზე Wayback Machine. life story by Marie Claire Australia magazine
- 1975 Roy Orbison private phone interview with Ronnie Allen (researcher for Casey Kasem)
- Hugo Keesing Collection on Roy Orbison — Special Collections in Performing Arts, University of Maryland
სქოლიორედაქტირება
- ↑ როი ორბისონი ბიოგრაფია[მკვდარი ბმული] როკის ენციკლოპედია. (რუსული)
- ↑ როი ორბისონის ბიოგრაფია დაარქივებული 2010-10-27 საიტზე Wayback Machine. რუსული არაოფიციალური საიტი როი ორბისონზე. დაარქივებულია 13 აგვისტო, 2010. (რუსული)
- ↑ Amburn, Ellis (1990). Dark Star: The Roy Orbison Story. Carol Publishing Group, გვ. 97. ISBN 081840518X.
- ↑ Amburn, Ellis (1990). Dark Star: The Roy Orbison Story. Carol Publishing Group, გვ. 175, 193. ISBN 081840518X.
- ↑ ყველა დროის 100 უდიდესი მომღერალი: როი ორბისონი დაარქივებული 2015-12-29 საიტზე Wayback Machine. , როლინგ სტოუნის საიტი (2009). დაარქივებულია 3 ოქტომბერი, 2011.
- ↑ გრემის ჯილდოს მფლობელები, Grammy.com. დაარქივებულია 30 მაისი, 2009.
- ↑ როი ორბისონი, როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზი (2007). დაარქივებულია 21 მაისი, 2009.
- ↑ როი ორბისონი დაარქივებული 2011-09-16 საიტზე Wayback Machine. , ნეშვილის სიმღერების ავტორთა დიდების დარბაზი (2008). დაარქივებულია 30 მაისი, 2009.
- ↑ როი ორბისონი დაარქივებული 2009-01-30 საიტზე Wayback Machine. , სიმღერების ავტორთა დიდების დარბაზი (2009). დაარქივებულია 30 მაისი, 2009.
- ↑ Roy Orbison given Hollywood Walk of Fame star BBC News (30 იანვარი, 2010). დაარქივებულია 31 იანვარი, 2010.