ნინოწმინდა (სოფელი)

ნინოწმინდა
სოფელი
	ნინოწმინდა;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	კახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი
თემი	ნინოწმინდა
კოორდინატები	41°44′00″ ჩ. გ. 45°17′45″ ა. გ. / 41.73333° ჩ. გ. 45.29583° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	800 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	1904 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,4 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ ნინოწმინდა (მრავალმნიშვნელოვანი).

ნინოწმინდა — სოფელი საქართველოში, საგარეჯოს მუნიციპალიტეტში. მდებარეობს გომბორის ქედის სამხრეთ მთისწინეთზე, ზღვის დონიდან 800 მეტრი, საგარეჯოდან 2 კმ, თბილისიდან 45 კმ.

1900 წლისთვის მოსახლეობა შეადგენდა ორას კომლს. მოქმედებდა სამრევლო სასწავლებელი, სადაც 40 მოსწავლე სწავლობდა.^[2] სოფელში შემორჩენილია გალავანშემოვლებული სამონასტრო კომპლექსი.

ისტორია

ნინოწმინდა კახეთის ერთ-ერთი უძველესი დასახლებაა. აქ მოპოვებული არქეოლოგიური მასალა ნათელყოფს, რომ უკვე ძვ. წ. II ათასწლეულის ბოლოს და I ათასწლეულის დასაწყისისათვის ამ ტერიტორიაზე მცხოვრებ მოსახლეობას განვითარებული ჰქონია მეურნეობის მრავალი დარგი, მათ შორის მევენახეობა. ანტიკურ ეპოქაში ნინოწმინდიდან სოფელ მანავამდე ტერიტორია დაქსელილი იყო სარწყავი სისტემით, რომელშიც ნინოწმინდის რუც იყო ჩართული. ამ სარწყავ სისტემას თავისი მნიშვნელობა შუა საუკუნეების მანძილზე არ დაუკარგავს.

ქრისტიანობის გავრცელების შემდეგ, ნინოწმინდა საქართველოს ერთ-ერთ მნიშნველოვან საეკლესიო ცენტრად იქცა.

ნინოწმინდის საეპისკოპოსო კათედრის მნიშვნელობა დიდი იყო მთელი შუა საუკუნეების განმავლობაში. XVII საუკუნეში, ჭერმის საეპისკოპოსოს გაუქმების შემდეგ, ეპარქიის მნიშვნელოვანი ნაწილი ნინოწმინდელის, კერძოდ კი, საბა ტუსისშვილის სამწყსოს მიუერთეს. ვახუშტი ბატონიშვილის თანახმად, ნინოწმინდელი ეპისკოპოსის „ხელქვეშე“ იყვნენ გარეჯის უდაბნოშიც. ნინოწმინდელს არქიმანდრიტიც ეწოდებოდა, რადგან გარეჯის უდაბნოთაგან ზოგი საარქიმანდრიტო, ხოლო ზოგი საწინამძღვროა. სოფელში, ნინოწმინდელის გარდა, საკუთარ ყმა-მამულს ფლობდა საქართველოს კათალიკოსიც.

გიორგი XI-ეს, რომელიც ქართლში ტახტის დაბრუნებისათვის იბრძოდა, იმავ დროს კახეთში არჩილის გამეფება სურდა. 1691 წელს, ბარძიმ მსაჯულთუხუცესის მეთაურობით, მან კახეთში ჯარი გაგზავნა. ბარძიმთან ერთად იყვნენ გივი ამილახორი და თამაზ სპასპეტი. ბარძიმი ჯარით ნინოწმინდაში დაბანაკდა. მას ნინოწმინდელი მასპინძლობდა. ქართველებს კახეთიდან რევაზ ჩოლოყაშვილი შეუერთდა თავისი მომხარეებით. ნინოწმინდაში ქიზიყის მოურავი დუშიაც მისულა. ბარძიმის თავშეუკავებელი ბუნებისა და სიმთვრალის გამო, ქიზიყის მოურავსა და ბარძიმს შორის შეტაკება მომხდარა. ბარძიმი დაჭრილა. ქართლის ჯარი კახეთიდან უშედეგოდ გაბრუნებულა. ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით, ნინოწმინდასთან დუშია მოურავის მიერ ქართლელთა დამარცხებით დიდად გაუხარია კახეთის მმართველს აბასყული-ხანს, რომელიც შაჰის დავალებით ცდილობდა ხელი შეეშალა ქართლის ტახტზე გიორგი XI-ის დაბრუნებისათვის.

XVII-XVIII საუკუნეებში ნინოწმინდაში, როგორც ქართლიდან, ისე იმერეთიდან, მოსახლეობის ჩამოსახლების ინტენსიური პროცესები მიმდინარეობდა.