მიშელ ფონ ეშბრუქი
მიშელ ფონ ეშბრუქი (გერმ. Michel van Esbroeck; 1934 წლის 17 ივნისი, მეხელენი, ბელგია — 2003 წლის 21 ნოემბერი, ლუვენ-ლა-ნეუვი, ბელგია) — ბელგიელი მღვდელი, იეზუიტი, ბოლანდისტი და აღმოსავლეთმცოდნე.
| მიშელ ფონ ეშბრუქი | |
|---|---|
 | |
| დაიბადა | 17 ივნისი, 1934 მეხელენი, ბელგია |
| გარდაიცვალა | 21 ნოემბერი, 2003 (69 წლის) ლუვენ-ლა-ნეუვი, ბელგია |
| ეროვნება | ბელგიელი |
| საქმიანობა | იეზუიტი მღვდელი, ქართველოლოგი |
| რელიგიური მრწამსი | ქრისტიანი |
ბიოგრაფია რედაქტირება
მეხელენში ბურჟუაზიულ ოჯახში დაბადებული მიშელ ფონ ეშბრუქი ორმაგი წარმოშობისაა, ფლამანდური და ვალონური. ამასთან, ფრანგული იყო მისი მშობლიური ენა.
მისი მამა, გიომ ფონ ეშბრუქი, სამთო ინჟინერი და გეოლოგი იყო. მან დაამთავრა კოლუმბიის უნივერსიტეტი და ასწავლიდა გენტის უნივერსიტეტში. გიომმა მონაწილეობა მიიღო Bois du Cazier-ის სასამართლო პროცესში (სამთო კატასტროფა)[1]. ის მუსიკით იყო გატაცებული და 1939 წელს მან შექმნა ექსპერიმენტული ორგანი, სახელწოდებით "ორთოკლავიერი", რომელშიც შედის 53 სემიტონი.[2]
მიშელი გაგზავნეს ბრიუსელის კოლეჯ სენ-მიშელში და ბრწყინვალედ დაასრულა "ბერძნულ-ლათინური ჰუმანიტარული მეცნიერებები" 1951 წელს. შემდეგ ის ჩაირიცხა იურიდიულ ფაკულტეტზე ბრიუსელის სენტ-ლუის უნივერსიტეტში, მაგრამ ეს არ იყო მისი მოწოდება. 1953 წლის 15 ოქტომბერს შევიდა იესოს საზოგადოებაში - იეზუიტთა ორდენი. მან მოამზადა (1955 წლიდან 1959 წლამდე) და მიიღო სახელმწიფო ლიცენზია კლასიკურ ფილოლოგიაში და საეკლესიო ლიცენზია ფილოსოფიაში ლუვენში, სან- ალბერტის (იეზუიტის) ღვთისმეტყველების ფაკულტეტზე. შემდეგ მან გაიარა სამხედრო სამსახური, შემდეგ კი ერთი წლის განმავლობაში ასწავლიდა კოლეჯ სენ-მიშელში.
ჰაგიოგრაფია, ქრისტიანული ორიენტალიზმი და ენის შესწავლა რედაქტირება
1962 წელს კოლეჯ სენ-მიშელში სწავლების დროს იგი პირველად შევიდა კოლეჯის ფრთაში მდებარე ბოლანდისტის ბიბლიოთეკაში და ჩაეფლო ჰაგიოგრაფიულ და პატრისტულ კვლევებში. იმ წელს მას ჰქონდა უფლებამოსილება, თავისუფალ მსმენელად გაჰყოლოდა პროფესორ ჟერარ გარიტის სომხურ და ქართულ კურსებს, რომელმაც ბოლანდიელებთან ერთად გამოაქვეყნა პალესტინა-საქართველოს კალენდარი. შემდეგ მან გააცნობიერა ჰაგიოგრაფიული ლიტერატურის პრობლემების სირთულე: ბერძნული, ლათინური, სომხური და ქართული არ იყო საკმარისი კითხვებზე პასუხის გასაცემად. მას უნდა შეესწავლა არაბული, სირიული, კოპტური, სლავური და გეეზი. ამიტომ მიშელი ბეირუთში გაემგზავრა 1963 წელს, არაბული და სირიული ენების შესასწავლად სენტ ჯოზეფის უნივერსიტეტში (სინამდვილეში, იეზუიტების არაბული კვლევის ცენტრში, ბიკფაიაში). ჩვეულებრივ, არაბული ენის საფუძვლების შესწავლას მინიმუმ ორი წელი სჭირდება. იგი გვიან ჩამოვიდა და ერთი წლის შემდეგ წავიდა, რადგან ორივე ენა საკმარისად ისწავლა: მან თან წაიღო რამდენიმე მიკროფილმი არაბული ჰაგიოგრაფიული ხელნაწერიდან სინაიდან. მან დააპროექტა ისინი ქაღალდზე. ასე რომ, მან ისწავლა წერა, ამავე დროს, როდესაც მან გადაწერა ტექსტები (რომლებსაც შემდეგ შეცვლიდა), ენის ცოდნამდეც კი! მან იგივე მეთოდი გამოიყენა სირიული ენისთვის. მაგრამ 1964 წელს იგი გაიწვიეს ბელგიაში, რათა ლეუვენში ოთხი წლის სასულიერო სწავლა დაეწყო. ეს ალბათ მაშინ, როდესაც ის სწავლობდა კოპტურ და სლავურ, ებრაულ და გეეზურ ენებს.
კვლევა და სწავლება რედაქტირება
მან მოიპოვა დოქტორის ხარისხი აღმოსავლური ისტორიისა და ფილოლოგიის საკითხებში, სადაც წარდგენილი იყო დისერტაცია, რომელიც მიეძღვნა ქართველ ჰომილიარიებს. ფონ ეშბრუქი ოფიციალურად მიიღეს ბოლანდისტთა საზოგადოებაში 1975 წელს. 1976 წელს მან ოთხი თვე გაატარა საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირში, ეწვია მოსკოვის, ლენინგრადის (ახლანდელი სანქტ-პეტერბურგი), თბილისის (საქართველო) და ერევნის (სომხეთი) ბიბლიოთეკებს, სადაც მრავალი კონტაქტი დაამყარა მეცნიერებათა აკადემიებთან. მან შეაგროვა 150 შეკვრა წიგნი და ჟურნალი, ასევე 7000 ხელნაწერის ფოტო. ის რომის პაპის აღმოსავლეთის ინსტიტუტში ასწავლიდა ეკლესიის ისტორიას და სომხურ და ქართულ ენებს (1979-1990). მან ამ ორი აღმოსავლური ენის სწავლება განაგრძო პარიზის კათოლიკურ ინსტიტუტშიც (1984-1986). მიუნხენის უნივერსიტეტში ასწავლიდა აღმოსავლეთის ქრისტიანული ფილოლოგიის კურსებს (1987-1998). იგი 2002 წელს დაბრუნდა ბელგიაში და დასახლდა ლუვენ-ლა-ნეუში. სწორედ იქ გარდაიცვალა იგი 2003 წლის 21 ნოემბერს, რომში მოგზაურობიდან დაბრუნების შემდეგ.[3]
მიშელმა გააკეთა ძირითადი ტექსტური გამოცემები და თარგმანები ქართულიდან: ეპიფანიუსის ქართული ვერსია კვიპროსის "წონისა და ზომის შესახებ", ღვთისმშობლის ქართული ცხოვრება, რომელიც მიეკუთვნება მაქსიმე აღმსარებელს და სხვა. მისი სადოქტორო დისერტაცია (Les plus anciens homéliaires géorgiens,1975) შედგება ექვსი ადრეული საკითხის დეტალური ქართული ჰომილური კოლექციების აღწერილობისა და ანალიზისგან. შედარებულია ქართული მასალები ქრისტიანული აღმოსავლეთის სხვა ენებში არსებულ ჰომილურ კოლექციებს.[4]
ლიტერატურა რედაქტირება
- CSCO 460-461 / იბერი. 1984 წ. 19-20
- CSCO 478-479 / იბერი. 21-22, 1986 წ.
- Samir Khalil, « », Collectanea Christiana Orientalia, vol. 2, 2005, p. 409-440 (lire en ligne [archive])
- B. Lourié et A. Mouraviev, Scrinium, 2 : Universum Hagiographicum. Mémorial R. P. Michel van Esbroeck, s. j. (1934–2003), Saint-Pétersbourg, 2006.
- “Die Quelle der Himmelfahrt Muhammeds”, in: Akten des XXVIII. Deutschen Orientalistentages. Bamberg, 26. Mouhammade
- “Nino, Théognosta et Eusthate : un dossier hagiographique oriental des s”, à paraître dans Khristianskij Vostok, 6 (12) (?). Nino / Théognosta / Eusthate
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Alain Forti et Christian Joosten, Cazier judiciaire, Éditions Luc Pire, 2006, p. 160 (Google Books)
- ↑ Orgues en Région de Bruxelles-Capitale
- ↑ The Orion Center Bibliography of the Dead Sea Scrolls and Associated. books.google.ge
- ↑ MICHEL VAN ESBROECK - De Gruyter. https://www.degruyter.com. hug-2011-070104