მარია ანჟუელი
მარია ანჟუელი (ფრანგ. Marie d'Anjou; დ. 14 ოქტომბერი, 1404 — გ. 29 ნოემბერი, 1463) — საფრანგეთის დედოფალი 1422-1461 წლებში როგორც შარლ VII-ის მეუღლე. ანჟუელთა დინასტიის წარმომადგენელი. საფრანგეთის მეფე ლუი XI ვალუას დედა.
| მარია ანჟუელი | |
|---|---|
| Marie d'Anjou | |
 | |
| საფრანგეთის დედოფალი | |
| მმართ. დასაწყისი: | 18 დეკემბერი 1422 |
| მმართ. დასასრული: | 22 ივლისი 1461 |
| წინამორბედი: | იზაბელა ბავარიელი |
| მემკვიდრე: | შარლოტა სავოიელი |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 14 ოქტომბერი 1404 |
| გარდ. თარიღი: | 29 ნოემბერი 1463 (59 წლის) |
| მეუღლე: | შარლ VII ვალუა |
| შვილები: |
ლუი XI, საფრანგეთის მეფე რადეგონდი, ავსტრიის ერცჰერცოგინია იოლანდე, სავოიის ჰერცოგინია მადლენი, ვიანას პრინცესა შარლი, ბერის ჰერცოგი ჟანა, ბურბონის ჰერცოგინია კატრინი, ბურგუნდიის ჰერცოგინია |
| დინასტია: | ანჟუები |
| მამა: | ლუი II, ნეაპოლის მეფე |
| დედა: | იოლანდა არაგონელი |
| რელიგია: | კათოლიციზმი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებაადრეული ცხოვრება
რედაქტირებამარია იყო ნეაპოლის მეფე ლუი II ანჟუელისა და მისი მეუღლის, დედოფალ იოლანდა არაგონელის ქალიშვილი. იგი დაიბადა 1404 წლის 14 ოქტომბერს, ანგერის სამეფო სასახლეში.
1413 წელს მარია დანიშნეს საფრანგეთის დოფინ შარლ დე ვალუაზე, რომელიც საფრანგეთის მეფე შარლ VI ვალუას და მისი მეუღლის, დედოფალ იზაბელა ბავარიელის ვაჟი იყო. მარია და შარლი დაქორწინდნენ 1422 წელს, საფრანგეთის ქალაქ ბურჟეში. თუმცა 1422 წლიდან ინგლისის მეფე ჰენრი VI აკონტროლებდა ჩრდილოეთ საფრანგეთის დიდ ნაწილს. ჩრდილოეთ საფრანგეთს განაგებდა ინგლისური ლანკასტერის სახლი. ამ ტერიტორიების დასაბრუნებლად საფრანგეთმა წამოიწყო ომი რომელიც ასწლიანი ომის სახელითაა ცნობილი.
დედოფალი
რედაქტირებადედოფალი მარია ხშირად ასრულებდა შარლის მოვალეობას როცა იგი ომში იყო წასული, მას არაერთხელ უხელმძღვანილია საფრანგეთის სამეფო საბჭოს შეკრებისათვის. მარიამ რამდენიმეჯერ რეგენტის ტიტულიც მიიღო, რის დროსაც მან რამდენიმე ფრანგ ლეიტენანტს თავადობა უბოძა. გარდა ამისა მისი ბრძანებით ააგეს წმინდა მიქაელის სახელობის ტაძარიც.
მიუხედავად იმისა, რომ მარიამ შარლს 14 შვილი გაუჩინა მას მაინც გაურბოდა თვალი სხვა ქალებისაკენ. 1442 წელს კი მეფე შარლს წარუდგინეს 20 წლის აგნეს სორელი, რომელმაც მეფე თავისი სილამაზით დაატყვევა და დიდი გავლენა მოიპოვა მასზე. სორელმა მეფეს სამი გოგონა გაუჩინა. სწორედ ის გახდა საფრანგეთის ისტორიაში პირველი ქალი რომელმაც "სამეფო საყვარლის" წოდება მიიღო. აგნესმა ასევე მიიღო ბრილიანტების ტარების უფლება, რისი უფლებაც ფრანგული ტრადიციის მიხედვით მხოლოდ სამეფო ოჯახის წარმომადგენლებს ჰქონდათ. მეფე მთლიანად მისი გავლენის ქვეშ აღმოჩნდა, ამიტომაც 1450 წელს მეოთხე ბავშვზე ორსული აგნესი მოწამლეს, თუმცა ზოგიერთი ისტორიკოსი ამტკიცებს, რომ იგი დიზერტერიით გარდაიცვალა. ამის შემდეგ მარია უკონკურენტოდ დარჩა.
1455 წელს რობერტ ბლონდელმა დედოფალ მარიაზე დაწერა ტრაქტატი "Douze trouble de l'enfer", ანუ "თორმეტი უბედურება ჯოჯოხეთიდან".
დედა დედოფალი
რედაქტირება1461 წელს შარლ VII გარდაიცვალა. ტახტზე ადის მარიას უფროსი ვაჟი ლუი XI ვალუა, აქედან გამომდინარე მარიას დედა დედოფლის ტიტული ენიჭება. ლუიმ დედას გასახარებლად ამბუაზის სასახლე აჩუქა და ყოველთვიური, უდიდესი პენსიაც დაუნიშნა.
1462 წლის ზამთარში მარიამ მოილოცა ფრანგული ტაძრები. შემდგომ წლებში იგი აპირებდა ესპანეთში წასვლას და იქაური ტაძრების მოლოცვას, თუმცა იმდენად საშინელი გზები იყო, რომ უკვე ხანში შესულმა მარიამ მგზავრობას ვერ გაუძლო და 1463 წლის 29 ნოემბერს, 59 წლის ასაკში გარდაიცვალა. დაკრძალულია სენ დენის ბაზილიკაში, თავისი მეუღლის გვერდით.
შვილები
რედაქტირებამარია 1422 წლის 18 დეკემბერს წელს ცოლად გაჰყვა საფრანგეთის მეფე შარლ VII-ს . მარიამ მას 14 შვილი გაუჩინა:
| სახელი | დაიბადა | გარდაიცვალა | ტიტული |
|---|---|---|---|
| ლუი XI | 3 ივლისი 1423 | 30 აგვისტო 1483 | საფრანგეთის მეფე |
| ჟანი | 19 სექტემბერი 1426 | არ ჰქონია | |
| როზალინდა | 29 აგვისტო 1428 | 19 მარტი 1444 | ავსტრიის ერცჰერცოგინია |
| კატრინი | 29 აგვისტო 1428 | 13 ივლისი 1446 | ბურგუნდიის ჰერცოგინია |
| ჯეიმსი | 1432 | 2 მარტი 1437 | არ ჰქონია |
| იოანდე | 23 სექტემბერი
1434 |
23/29 აგვისტო
1478 |
სავოიის ჰერცოგინია |
| ჟანა | 4 მაისი 1435 | 4 მაისი 1482 | ბურბონის ჰერცოგინია |
| ფილიპი | 4 თებერვალი
1436 |
11 ივნისი 1436 | არ ჰქონია |
| მარგარიტა | მაისი 1437 | 24 ივლისი 1438 | არ ჰქონია |
| ჯოანა | 7 სექტემბერი
1438 |
26 დეკემბერი
1446 |
არ ჰქონია |
| მარია | 7 სექტემბერი
1439 |
14 თებერვალი
1440 |
არ ჰქონია |
| ისაბელა | 1441 | არ ჰქონია | |
| მაგდალენა | 1 დეკემბერი
1443 |
21 იანვარი 1495 | ვიენის ჰერცოგინია |
| შარლი | 12 დეკემბერი 1446 | 24 მაისი 1472 | ბერის ჰერცოგი |
წინაპრები
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- Murielle Gaude-Ferragu: Queenship in Medieval France, 1300-1500
- David Green, The Hundred Years War: A People's History, (Yale University Press, 2014), 190.