ინდური კობრა

ინდური კობრა (ლათ. Naja naja) ანუ სათვალიანი გველი — შხამიანი გველი ასპიტისებრთა ოჯახისა.

ინდური კობრა
ინდური კობრა (Naja naja)
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  ცხოველები ტიპი:  ქორდიანები კლასი:  ქვეწარმავლები რიგი:  ქერცლიანები ქვერიგი:  გველები ოჯახი:  ასპიტისებრნი გვარი:  Naja სახეობა:  ინდური კობრა
ლათინური სახელი
Naja naja
დაცვის სტატუსი
ყველაზე ნაკლები საფრთხის ქვეშ IUCN 3.1 Least Concern : 62241
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში ITIS   700632 NCBI   35670 EOL   1055808

აღნაგობა

სხეულის სიგრძე აღწევს 160-180 სანტიმეტრს. მომრგვალი თავი გადადის მკვრივ სხეულში. თვალები არცთუ ისე დიდია, მორგვალო ფორმის გუგებით. თავი ზემოდან დაფარულია მსხვილი ფარებით. ზედა ყბის წინა ნაწილზე მდებარეობს 2 წვრილი საშხამე ეშვი, რომელთაც მოსდევს კიდევ 1-3 პატარა კბილი. სხეული დაფარულია გლუვი ქერცლებით და საბოლოოდ გადადის წვრილ, გრძელ კუდში.

შეფერილობა

გველის შეფერილობა სხვადასხვაგვარია: მოყვითალო ნაცრისფერიდან - შავამდე. მუცელი ღია-ნაცრისფერი ან მოყვითალოა. ახალგაზრდებს სხეულზე კარგად ემჩნევათ მუქი, ფართო, განივი ზოლები, რაც ზრდასთან ერთად ქრება. კისრის უკანა ნაწილზე დამახასიათებელია ღია ფერის ნახატი, რომელიც კარგად ჩანს დაცვითი პოზის დროს. ნახატის ფორმა სხვადასხვაგვარია, არსებობს როგორც სათვალის ფორმისა, ისე მრგვალი. იგი გველს იცავს მტრის თავდასხმისაგან მაშინ, როდესაც მტერი ზურგიდან ეპარება მას. ინდური კობრას ზოგიერთ ქვესახეობას ნახატი სრულებით არ გააჩნია. სათვალიანი გველი ზომით უფრო დიდია, ვიდრე შუააზიური კობრა.

გავრცელების არეალი

ინდური კობრა გავრცელებულია ინდოეთში, შრი-ლანკაზე, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, ჩინეთში, ტაივანში, ზონდისა და ფილიპინების კუნძულებზე.

ცხოვრების წესი

სათვალიანი გველი ძირითადად სახლობს მცენარის ფესვებში, ორმოებში... ხშირად ადამიანის საცხოვრებლის მახლობლად. საფრთხის დროს სხეულის მესამედს მიწიდან აღმართავს, თავს იჭერს ჰორიზონტალურად - მტრის მიმართულებით და აფართოებს კისერს. გველს გაფართოებულ კისერზე გასდევს 8 წყვილი კისრის ნეკნი, რაც იწევს კისრის გასქელებას. ზურგის მხარეს კი იკვეთება ნახატი. შეწყვილება ხდება იანვარ-თებერვალში. მაისში მდედრი დებს 10-20 კვერცხს (ყოფილა შემთხვევა, როდესაც მდედრმა დადო 45 ც.). წყვილები ერთად არიან კვერცხების გამოჩეკვამდე. ბუდეს იცავს მდედრი, ზოგჯერ მამრიც. გამოჩეკვას სჭირდება 70-80 დღე-ღამე.

ინდურ კობრას უამრავი მტერი ჰყავს, უპირველეს ყოვლისა კი მანგუსტი.

რელიგიასა და მითოლოგიაში

სათვალიან გველს ინდოეთში განსაკუთრებულად ეპყრობიან. ეს გველი ფიგურირებს უამრავ ლეგენდასა თუ თქმულებაში. ზოგჯერ მას შხამიან კბილებს აცლიან წარმოდგენის წინ, თუმცაღა მათ ადგილას მალე ახლები ეზრდება.

”მაფურთხებელი” ქვესახეობა

სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, ზონდისა და ფილიპინების კუნძულებზე გვხვდება ინდური კობრას ე.წ. ”მაფურთხებელი” ქვესახეობა, რომელსაც შეუძლია შხამის 2 მ-ზე გადაფურთხება. ამ გველის შხამიან აპარატს გააჩნია ორიგინალური აღნაგობა, ვინაიდან საშხამე ხვრელი მდებარეობს არა ეშვის წვერთან, არამედ მის გარე ზედაპირზე. სხეულის კუნთების მკვეთრი და ძლიერი შეკუმშვით გველი მოწინააღმდეგეს პირდაპირ თვალებში აფურთხებს შხამს, რაც იწვევს თვალის ძლიერ ანთებას და სიბრმავესაც კი იმ შემთხვევაში, თუ არ მოხდება მისი სათანადოდ და სწრაფად გამობანა.