ელი ჰობეიკა
ელიე ჰობეიკა (არაბ. إيلي حبيقة) 22 სექტემბერი, 1956, კლეატი — გ. 24 იანვარი, 2002, ბეირუთი) —ლიბანელი მებრძოლი და ფალანგისტი პოლიტიკოსი, მემარჯვენე ქრისტიანული პარტია ქათაიბის უსაფრთხოების სამსახურის უფროსი. სამოქალაქო ომის აქტიური მონაწილე, „ლიბანის ძალების“ საველე მეთაური. მას ბრალი დასდეს ომის დანაშაულებში, მათ შორის საბრასა და შატილაში ხოცვა-ჟლეტის ორგანიზებაში. ითვლებოდა სირიის სპეცსამსახურების აგენტად, იყო ლიბანის პარლამენტის წევრი, ეკავა თანამდებობები მთავრობაში. დაიღუპა ტერაქტის შედეგად.[1][2]
| ელიე ჰობეიკა | |
|---|---|
| إيلي حبيقة | |
 | |
| დაბადების თარიღი | 22 სექტემბერი 1956 |
| დაბადების ადგილი | კესერვანი, ლიბანი |
| გარდაცვალების თარიღი | 24 იანვარი, 2002 (45 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | ბეირუთი, ლიბანი |
| მოქალაქეობა |
 ლიბანი |
| რელიგია | ქრისტიანი მარონიტი |
| პარტია | ქათაიბი, ვაადი |
| ძირითადი იდეები | ულტრამემარჯვენე ფალანგისტი |
| საქმიანობა | საველე მეთაური, პარტიული სპეცსამსახურების უფროსი, პარლამენტის დეპუტატი, მინისტრი |
| მეუღლე/ები | ჯინა რაიმონდ ნახათი |
| შვილ(ებ)ი | საბინა ხობეიკა (1981-1982), ჟოზეფ ხობეიკა |
ადრეული წლები
რედაქტირებადაიბადა მარონიტების ოჯახში, მთიანი ლიბანის კესერვანის რაიონის სოფელ კლეატში —რეგიონი, სადაც ძირითადად ლიბანელი ქრისტიანები ცხოვრობენ. ელი ჰობეიკას მამა იყო მექანიკოსი, დედა —მკერავი. სკოლის შემდეგ ელიე ჰობეიკა მუშაობდა ბანკის მოხელედ.[3]
მემარჯვენე ქრისტიანი — ძალოსანი
რედაქტირება1975 წელს ლიბანში დაიწყო სამოქალაქო ომი მემარჯვენე ქრისტიან (კატაიბი, ეროვნულ-ლიბერალური პარტია, კედარის მცველები, მარადა, ლიბანის ახალგაზრდული მოძრაობა) და "მემარცხენე მუსლიმ" (პალესტინის გათავისუფლების ორგანიზაცია, პროგრესულ-სოციალისტური პარტია, ლიბანის კომუნისტური პარტია) ძალებს შორის. მემარჯვენეების ქრისტიანული ბანაკი გაერთიანდა ლიბანის ფრონტის ბლოკში, რომლის სამხედრო ფრთას შეადგენდნენ „ლიბანის ძალები“.
იმ დროისთვის 18 წლის ელიე ჰობეიკა უკვე სერიოზული ავტორიტეტით სარგებლობდა ფალანგისტთა შორის. იგი მეთაურობდა ფალანგისტთა მილიციის ქვედანაყოფს, აქტიურად მონაწილეობდა ბრძოლებსა და დარბევებში . მათ შორის იყო: ბრძოლა თელ ზაატარისათვის და ბეირუთის შავი შაბათი. ბრიტანული გაზეთ The Guardian- ის თანახმად, ჰობეიკას ოჯახის წევრები და მისი საცოლე მოკლეს პალესტინელმა შეიარაღებულმა პირებმა დამურის ხოცვა-ჟლეტის დროს (1976).[4][5][6]
ელიე ჰობეიკა ფალანგისტ ბოევიკებშიც კი თავისი სისასტიკითა და დაუნდობლობით გამოირჩეოდა . მან შეარქვეს მეტსახელი "HK" იმის გამო, რომ მუდამ თან ატარებდა პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევს ჰეკლერსა და კოხს. 1977 წლის ივლისში ჰობეიკა, რომელიც მაშინ იყო ცნობილი ფსევდონიმით „შეფი ედუარდი“ ხელმძღვანელობდა ტყვედ ჩავარდნილი პალესტინელი ბოევიკების და მშვიდობიანი მოსახლეობის სადამსჯელო ოპერაციას სამხრეთ ლიბანის სოფელ იარინაში. 80 – მდე ადამიანი, რომელთაგან 20 – დან 30 – მდეს არ ჰქონდა კავშირი შეიარაღებულ ფორმირებთან, სკოლის წინ გამოიყვანეს და დახვრიტეს.[7]
1979 წელს ელიე ჰობეიკა სათავეში ჩაუდგა ქათაიბის უსაფრთხოების სისტემისა და „ლიბანის ძალების“ უსაფრთხოების სააგენტოს (ჯიჰაზ ალ-ამინი). იგი ასევე გახდა ქათაიბის პარტიის დამაარსებლის პიერ ჯემაიელის შვილის– ფალანგისტური მილიციისა და ლიბანის ძალების მეთაურის, ბაშირ ჯემაიელის პირადი მცველი, ამრიგად, ჰობეიკა გახლდათ ერთ – ერთი წამყვანი მემარჯვენე ქრისტიანული ძალოსანი ფიგურა.
ჰობეიკამ აქტიური მონაწილეობა მიიღო ქრისტიანების შიდა სამოქალაქო დაპირისპირებაში. 1978 წლის 13 ივნისს მან მონაწილეობდა ედენის სისხლიან ანგარიშსწორებაში — "მარადას“ მილიციის მეთაურის ტონი ფრანჟიე უმცროსის (ლიბანის პრეზიდენტის სულეიმან ფრანჟიეს შვილი) და მისი ოჯახის მკვლელობაში. 1980 წლის 7 ივლისს ხელმძღვანელობდა საფრაში ეროვნულ-ლიბერალური პარტიის აქტივისტებისა და „ვეფხვების მილიციის“ მებრძოლების მკვლელობის ოპერაციას. „მარადამ“ დიდი დანაკლისი განიცადა. ამ სისხლიანმა მოქმედებებმა დაადასტურაქათაიბის დომინირება მემარჯვენეების ქრისტიანების ბანაკში. ბაშირ ჯემაიელი გახდა მემარჯვენე ქრისტიანთა უდავო სამხედრო-პოლიტიკური ლიდერი, ხოლო ელიე ჰობეიკა — მისი უახლოესი თანამებრძოლი.
მომდევნო წლებში ჰობეიკამ მჭიდრო კავშირი დაამყარა ისრაელის სამხედროებთან და აშშ – ს ცენტრალურ სადაზვერვო ბიუროსთან.
მინისტრი სირიის ოკუპაციის პერიოდში
რედაქტირებაელი ჰობეიკა ორჯერ —1992 და 1996 წლებში —ვაადის პარტიიდან აირჩიეს ლიბანის პარლამენტში. მას ეკავა რამდენიმე სამთავრობო თანამდებობა: იყო ემიგრანტების საკითხთა სახელმწიფო მინისტრი (1992 წლის მაისიდან ოქტომბრამდე), სახელმწიფო მინისტრი სოციალური დაცვისა და ინვალიდ პირთა საკითხებზე (1992 წლის ოქტომბრიდან 1994 წლის სექტემბრამდე), წყლის რესურსებისა და ელექტროენერგიის მინისტრი (1993 წლის ივნისიდან 1998 წლის დეკემბრამდე) წყლის რესურსების სამინისტროს სათავეში ჰობეიკამ ხელი შეუწყო მსხვილი ენერგეტიკული პროექტების განხორციელებას ბადდავიში და ზაჰრანში, ზუკასა და ბაალბექში. შეიქმნა დიდი ელექტრო ქსელები მთელ ლიბანში, მათ შორის შორეულ ადგილებში. ამასთან, ენერგეტიკის განვითარებას ხელს უშლიდა სამხედრო და პოლიტიკური დაძაბულობა ქვეყნის სამხრეთით. ზოგიერთი ობიექტი განადგურდა ისრაელის სამხედრო ოპერაციის დროს.
90-იანი წლების ბოლოს ელიე ჰობეიკას დამასკოთან ურთიერთობა მკვეთრად გაუარესდა. სირიის სპეცსამსახურები პერიოდულად ანადგურებდნენ ლიბანის პოლიტიკური ელიტის ყველაზე ოდიოზურ და ამბიციურ წარმომადგენლებს. 2000 წელს ჰობეიკამ დაკარგა საპარლამენტო მანდატი: მისი არჩევა სინამდვილეში დაბლოკეს სირიელებმა.
The World Lebanese Cultural Union თანახმად, 2001 წლის 11 სექტემბერს შეერთებულ შტატებში ტერორისტული თავდასხმების შემდეგ, ჰობეიკამ აშშ-ს ცენტრალურ სადაზვერვო ბიუროს შესთავაზა, რომ დაეხმარებოდა ჰეზბოლა--ს ტერორისტული ორგანიზაციის დაზვერვის ყოფილი უფროსი იმად მუგნიას დაჭერაში. ამის შემდეგ, 2001 წლის ბოლოს, სირიელებმა მთლიანად შეწყვიტეს ჰობეიკას დაცვა და ლიბანის იურიდიულ ორგანოებს დაავალეს შესაბამისი ზომები მიეღოთ მის წინააღმდეგ, ან თუნდაც მუქარით შეეშინებინათ.[8]
მკვლელობა
რედაქტირებაელიე ჰობეიკა მოკლეს 2002 წლის 24 იანვარს 45 წლის ასაკში. მის სახლთან ბეირუთში, ხაზმიეს გარეუბანში დანაღმული მანქანა აფეთქდა. აფეთქების შედეგად სამი ადამიანი დაიღუპა, მათ შორის მისი ორი მცველი, ხოლო ექვსი პირი დაშავდა.[6]
ელიე ჰობეიკას მკვლელობაზე პასუხისმგებლობა აიღო მანამდე უცნობმა ლიბანურმა დაჯგუფებამ „თავისუფალი და დამოუკიდებელი ლიბანისთვის“.[9][10]
ოჯახი
რედაქტირებაელიე ჰობეიკა 1981 წლიდან დაქორწინებული იყო ჯინა რაიმონდ ნაჰათზე. წყვილს ორი შვილი ჰყავდა — ქალიშვილი საბინა, რომელიც ადრეულ ასაკში გარდაიცვალა (როგორც ამბობდნენ, მამის მითითებით ევთანაზია გაუკეთეს) და ვაჟიშვილი ჯოზეფი.
ელიე ჰობეიკას სასიყვარულო კავშირები ჰქონდა ლიბანის ბოჰემურ და ელიტურ ქალბატონებთან, რაც ოჯახში დაძაბულობის მიზეზი იყო.[4][8]
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ "Elie Hobeika's Assassination: Covering up the Secrets of Sabra and Shatilla". Jerusalem Issues Brief. 30 January 2002.
- ↑ Alexander, Edward; Bogdanor, Paul (2006). The Jewish Divide Over Israel. Transaction. p. 90.
- ↑ Hassan, Maher (24 January 2010). "Politics and war of Elie Hobeika". Egypt Independent. Retrieved 29 December 2012.
- ↑ 4.0 4.1 "Elie Hobeika". The Telegraph. 25 January 2002. Retrieved 29 December 2012.
- ↑ Mostyn, Trevor, The Guardian, 25 January 2002 y
- ↑ 6.0 6.1 Gambill, Gary C.; Bassam Endrawos (January 2002). "The Assassination of Elie Hobeika" დაარქივებული 2021-11-10 საიტზე Wayback Machine. . Middle East Intelligence Bulletin. 4 (1). Retrieved 15 June 2012.
- ↑ Hassan Krayem, The Lebanese Civil War and the Taif Agreement American University of Beirut
- ↑ 8.0 8.1 "Profile: Elie Hobeika". BBC. 24 January 2002. Retrieved 29 December 2012.
- ↑ "Who Killed Elie Hobeika?". The Estimate. 8 February 2002. Archived from the original on 21 August 2008. Retrieved 29 December 2012.
- ↑ Philps, Alan (25 January 2002). "Warlord killed in Beirut car bombing". The Telegraph. Retrieved 26 January 2013.