დავით ციმაკურიძე
დავით მიხეილის ძე ციმაკურიძე (დ. 29 მარტი, 1925, ფოთი, საქართველოს სსრ, ასფსრ, სსრ კავშირი ― გ. 8 მაისი, 2006, თბილისი, საქართველო) — ქართველი და საბჭოთა სპორტსმენი, თავისუფალი და ბერძნულ-რომაული სტილის მოჭიდავე. საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1951), საბჭოთა კავშირისა და საქართველოს სსრ დამსახურებული მწვრთნელი (1956). საპატიო ნიშნის ორდენის,[1] ღირსების ორდენისა და ვახტანგ გორგასლის II ხარისხის ორდენის კავალერი. პირველი ოლიმპიური ჩემპიონი საქართველოდან. პირველი ოლიმპიური ჩემპიონი თავისუფალ ჭიდაობაში საბჭოთა კავშირიდან.[2][3]
_%E2%80%94_Georgian_wrestler.jpg) | |||||||||
| პირადი ინფორმაცია | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| სრული სახელი | დავით მიხეილის ძე ციმაკურიძე | ||||||||
| ეროვნება | ქართველი | ||||||||
| დაბ. თარიღი | 29 მარტი, 1925 | ||||||||
| დაბ. ადგილი | ფოთი, საქართველოს სსრ, ასფსრ, სსრ კავშირი | ||||||||
| გარდ. თარიღი | 8 მაისი, 2006 (81 წლის) | ||||||||
| გარდ. ადგილი | თბილისი, საქართველო | ||||||||
| წონა | 79 კგ | ||||||||
| სპორტი | |||||||||
| ქვეყანა |
 სსრ კავშირი საქართველო | ||||||||
| სპორტი | ჭიდაობა | ||||||||
| სახეობა | თავისუფალი ჭიდაობა | ||||||||
| კლუბი |
„ბოლშევიკი“ (თბილისი) „ისკრა“ (თბილისი) „ბურევესტნიკი“ (თბილისი) | ||||||||
| მწვრთნელი | პეტრე იორდანიშვილი | ||||||||
| ჯილდოები |
| ||||||||
| |||||||||
ბიოგრაფია
რედაქტირებადაიბადა 1925 წლის 29 მარტს ფოთში. დავით ციმაკურიძის მამა, მიშიკო მაჩაბლის ფსევდონიმით ცნობილი მიხეილ ციმაკურიძე ერთ-ერთი უკანასკნელი იყო ქართველი პროფესიონალი ფალავნების კოჰორტაში, რომლებიც ცირკის ნახერხმოყრილ არენაზე ჭიდაობდნენ, არაერთი გამარჯვება მოუპოვებიათ და სახელი გაუთქვიათ არა მარტო საქართველოში, არამედ რუსეთის მთელ იმპერიაში.[4][5]
ადრეულ ასაკში დავითს მალარია შეეყარა და ციმაკურიძეების ოჯახი თბილისში მთაწმინდაზე გადმოვიდა საცხოვრებლად. სწავლობდა პირველ საშუალო სკოლაში, სადაც სპორტს დიდი ყურადღება ექცეოდა. მანაც სპორტის რამდენიმე სახეობაში სცადა ძალები, მათ შორის ველორბოლაში, ტანვარჯიშში (ცნობილი მწვრთნელის, არჩილ ბაქრაძის[6] ხელმძღვანელობით), კრივსა და ფეხბურთში (თამაშობდა თბილისის განათლების განყოფილების საფეხბურთო გუნდის „აისის“ მარცხენა გარემარბად). 12 წლის იყო, როდესაც მამა ზესტაფონში გადაიყვანეს სამუშაოდ და მიხეილ ციმაკურიძემ ოჯახიც თან წაიყვანა. მათ ეზოში დავითის რამდენიმე თანატოლი ცხოვრობდა და როგორც თვითონ იხსენებდა, სწორედ მათ გაუღვივეს ჭიდაობის მიმართ ინტერესი და სიყვარული.[2]
ორი წლის შემდეგ თბილისში დაბრუნდნენ, სადაც მაშინდელ ორჯონიკიძის ქუჩაზე მოჭიდავეთა სამჭედლოდ წოდებულ პეტრე იორდანიშვილის[7] დარბაზში მივიდა. რამდენიმე თვეში დავითმა თანატოლებს შორის თბილისის პირველობაზე გაიმარჯვა.[2]
მომავალმა ოლიმპიურმა ჩემპიონმა პირველი სერიოზული გამარჯვება 1942 წელს იზეიმა — ბათუმში კლასიკურ ჭიდაობაში საქართველოს ჩემპიონატი მოიგო, რომელშიც რესპუბლიკის წარმომადგენლებთან ერთად გამოდიოდნენ ბათუმის ნავსადგურში მდგარი გემების „კრასნი კრიმისა“ და „კრასნი კავკაზის“ მეზღვაურები. მათ დაემატნენ ფოთში მდგარი ხომალდის „პარიჟსკაია კომუნას“ ეკიპაჟის წევრებიც. დავით ციმაკურიძემ ყველა შეხვედრა მოიგო. აღსანიშნავია, რომ მომდევნო წლებშიც (1943–1944) იგი კლასიკურ ჭიდაობაში გამოდიოდა, თუმცა სპორტული დიდება და აღიარება თავისუფალი სტილით ჭიდაობამ მოუტანა. (მერე მსგავს წარმატებას 13-ჯერ მიაღწია თავისუფალ და ბერძნულ-რომაულ ჭიდაობებში). სამი წლის შემდეგ პირველად გახდა საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი თავისუფალ ჭიდაობაში, რომელიც მაშინ საბჭოეთში ახალი ხილი იყო და „ამერიკულ ჭიდაობად“ მოიხსენიებდნენ. ფინალში ცნობილი ფალავნის — ნესტორ ესებუას ვაჟი შოთა ესებუა დაამარცხა და პრიზად 6 ათასი მანეთი ერგო. მომდევნო წელს თბილისის ცირკში ტიტული შეინარჩუნა და მერე კიდევ ხუთჯერ მიაღწია მსგავს წარმატებას.[2]
1945 წელი გამორჩეული გამოდგა დავით ციმაკურიძის სპორტულ ბიოგრაფიაში. იმ წელიწადს ლენინგრადში ჩატარდა საკავშირო ჩემპიონატი თავისუფალ ჭიდაობაში, რომელმაც თავი მოუყარა ჭიდაობის საბჭოთა სკოლის თითქმის ყველა იმდროინდელ ვარსკვლავს. ოცი წლის დავით ციმაკურიძის გარდა, პირველობაზე მონაწილეობდნენ უკვე სახელმოხვეჭილი ფალავნები — არსენ მეკოკიშვილი, ვაღარშაკ მაჩკალიანი[8] და ვასილ ილურიძე.[9] ოთხივე საქართველოდან იყო (თუმცა მეკოკიშვილი მოსკოვის სახელით გამოდიოდა) და ოთხივემ საბჭოთა კავშირის ჩემპიონის ტიტული მოიპოვა. საშუალო წონით კატეგორიაში საკმაოდ ძლიერი მოჭიდავეები გამოდიოდნენ. თითქმის ყველა ციმაკურიძეზე გამოცდილი იყო, მაგრამ უკვე მაშინვე ყველასთვის ცხადი გახდა ქართველი ფალავნის განსაკუთრებული სპორტული მონაცემები და მებრძოლი ხასიათი, რომელმაც მთელი ტურნირი წაუგებლად განვლო.
1952 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშებზე ჰელსინკიში დავით ციმაკურიძე, მედეა ჯუღელი და რაფაელ ჩიმიშკიანი იყვნენ პირველი სპორტსმენები საქართველოდან, რომლებმაც ოლიმპიურ თამაშებზე ოქროს მედალი მოიპოვეს.[10]
1954 წელს თბილისის ცირკში საბჭოთა კავშირის ნაკრებმა ამხანაგურ შეხვედრაში იაპონიის ნაკრებს 6:2 სძლია. დავით ციმაკურიძემ მეტოქეს, კაცურამოტოს მოუგო და კარიერა გამარჯვებით დაასრულა.[2]
1956 წელს საბჭოთა კავშირის ნაკრებმა მელბურნის ოლიმპიადაზე გუნდური პირველი ადგილი დაიკავა. დავით ციმაკურიძე ნაკრების ერთ-ერთი მწვრთნელი იყო და ამ წარმატებისთვის საქართველოს და საბჭოთა კავშირის დამსახურებული მწვრთნელის წოდება მიენიჭა.[2]
2003 წელს დავით ციმაკურიძეს თბილისის საპატიო მოქალაქის წოდება მიენიჭა. მას ასევე მინიჭებული აქვს ქ. ფოთისა და ქ. ხასავიურტის საპატიო მოქალაქეობა.
2011 წელს, სერიაში „ქართველი ოლიმპიური ჩემპიონები“ (პროექტის ავტორი და მთავარი რედაქტორი ელგუჯა ბერიშვილი) გამოიცა პაატა ნაცვლიშვილის წიგნი „დავით ციმაკურიძე“.
დავით ციმაკურიძის ოლიმპიური ოქროს მედალი დღეს ქართული სპორტის მუზეუმში ინახება.
ძირითადი შედეგები
რედაქტირება| სახეობა | ადგილმდებარეობა | ტურნირი | წონითი კატეგორია | ადგილი |
|---|---|---|---|---|
| თავისუფალი ჭიდაობა |  ფინეთი, ჰელსინკი
|
ზაფხულის XV ოლიმპიური თამაშები 1952 | 79 კგ | 
|
მიღწევები
რედაქტირება- ოლიმპიური ჩემპიონი
1952 (79 კგ; ჰელსინკი)
- საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი
- 1945 (79 კგ; ლენინგრადი)
- 1946 (79 კგ; თბილისი)
- 1947 (79 კგ; ტალინი)
- 1949 (79 კგ; ბაქო)
- 1950 (79 კგ; ტულა)
- 1951 (79 კგ; თბილისი)
- 1952 (79 კგ; ბაქო)
- საბჭოთა კავშირის ვიცე-ჩემპიონი
1954 (79 კგ; ლენინგრადი)
- საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი
1948 (79 კგ; მოსკოვი)
- საბჭოთა კავშირის ვიცე-ჩემპიონი
- 1947 (79 კგ; მოსკოვი, ბერძნულ-რომაული ჭიდაობა)
- 1948 (79 კგ; როსტოვი, ბერძნულ-რომაული ჭიდაობა)
- საქართველოს ჩემპიონი
- 1942 (ბერძნულ-რომაული ჭიდაობა)
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 218.
- ბერიშვილი, ელგუჯა, ქართული სპორტის ოქროს წიგნი, თბ.: პალიტრა L, 2013. — გვ. 102. 371 გვ.
- დიმოვი, იან, საქართველოს ფალავნები, თბ.: საბჭ. საქართველო, 1987. — გვ. 28–39. 268 გვ.
- ნაცვლიშვილი, პაატა, დავით ციმაკურიძე, თბ.: საქართველოს სპორტულ ჟურნალისტთა ასოციაცია, 2011.
პერიოდიკა
რედაქტირება- ჯავახიშვილი, ლევან, პირველი // „სარბიელი“, 27 სექტემბერი, 1997, № 117 (482), გვ. 8.
- გუგუშვილი, ნოდარ, ჭიდაობა მისი სიყვარული იყო // „ლელო“, 1–8 აპრილი, 1994, № 11 (10 922), გვ. 1–2.
- გუგუშვილი, ნოდარ, პირველი ოლიმპიური ჩემპიონი // „ლელო“, 5 აპრილი, 1990, № 64 (10 233), გვ. 2.
- პერანიძე, გ; ფოცხვერაშვილი, ა., ლეგენდად ქცეული ფალავანი // „ლელო“, 26 დეკემბერი, 1981, № 247 (7 058), გვ. 2.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- დავით ციმაკურიძე — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
- დავით ციმაკურიძე — ბიოგრაფიული ლექსიკონი
- დავით ციმაკურიძე — ქართული სპორტი
- დავით ციმაკურიძე — საქართველოს ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტი
- დავით ციმაკურიძე — wrestrus.ru
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Сборник указов Президиума Верховного Совета СССР о награждении орденами и медалями СССР, Июль 1957, № 27 (120). — С. 27.. Naukaprava.ru. Научно-практическая электронная библиотека «Наука права». ციტირების თარიღი: 3 თებერვალი, 2022
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 დანელია, ვაჟა (24 ოქტომბერი, 2020). „ლეგენდების კვალდაკვალ — დავით ციმაკურიძე · ის საქართველოდან პირველი იყო“. lelo.ge. „ლელო“. ციტირების თარიღი: 1 თებერვალი, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი
|access-date=და|date=-ში (დახმარება) - ↑ გოდუაძე, ლაშა. კარიერა ფრაზებში: დავით ციმაკურიძე. Mygoals.ge. ციტირების თარიღი: 3 თებერვალი, 2022
- ↑ ნაცვლიშვილი, პ., 2011, გვ. 5
- ↑ „ლელო“, 26 დეკემბერი, 1981, № 247 (7058), გვ. 2.
- ↑ არჩილ ბაქრაძე. ბიოგრაფიული ლექსიკონი. ციტირების თარიღი: 1 თებერვალი, 2022
- ↑ პეტრე იორდანიშვილი. საქ. ბიოგრაფ. ლექსიკონი. ციტირების თარიღი: 1 თებერვალი, 2022
- ↑ ვაღარშაკ მაჩკალიანი. ბიოგრაფიული ლექსიკონი. ციტირების თარიღი: 1 თებერვალი, 2022
- ↑ ვასილ ილურიძე. საქ. ბიოგრაფ. ლექსიკონი. ციტირების თარიღი: 1 თებერვალი, 2022
- ↑ ვინ იყვნენ პირველი ქართველი ოლიმპიური ჩემპიონები. players.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-02-12. ციტირების თარიღი: 12 თებერვალი, 2022