ბრაზილიის შტატები
ბრაზილიის შტატები (პორტ. estados brasileiros) — ბრაზილია ფედერაციული რესპუბლიკაა, შედგება 26 შტატისა (პორტ. estados) და ერთი ფედერალური ოლქისაგან, რომელიც მოიცავს დედაქალაქ ბრაზილიას. შტატები ძირითადად ისტორიულია, თუმცა ზოგიერთი საზღვარი ამ წესს არ ემორჩილება. 1955 წელს პრეზიდენტმა ჟუან კაფე ფილიუმ გოიასის შტატიდან გამოყო ტერიტორია ფედერალური ოლქისათვის. ოლქს ესაზღვრება გოიასი და მინას-ჟერაისი.
პირველი ადმინისტრაციული დანაყოფი ბრაზილიაში იყო მემკვიდრეობითი საკაპიტნოები.
იბერიის უნიის (1580-1640) შემდეგ პორტუგალიის სამფლობელოები სამხრეთ ამერიკაში კიდევ უფრო გაიზარდა და ტერიტორიები დაიყო საკაპიტნოებად, სამეფო საკაპიტნოებად და პროვინციებად.
1822 წელს, დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ ბრაზილია გახდა იმპერია და ყველა საკაპიტნო პროვინციად გადაიქცა. კოლონიურ პერიოდში არსებული თითქმის ყველა საზღვარი ხელუხლებელი დარჩა. 1889 წელს კი ბრაზილიის რესპუბლიკად გამოცხადების შემდეგ ყველა პროვინციას შტატი ეწოდა.
ბრაზილიის შტატების სია
რედაქტირებაქვემოთ მოყვანილ ცხრილში, ჩამოთვლილია ბრაზილიის შტატები.
| დროშა | შტატი | აბრევიატურა | დედაქალაქი | ფართობი (კმ²) | მოსახლეობა (2005) | სიმჭიდროვე (2005) | მშპ (% სულ) (2007) | მშპ ერთ სულ მოსახლეზე (R$) (2007) | HDI (2005) | წიგნიერება (2003) | შობადობა (2002) | სიცოცხლის ხანგრძლივობა (2004) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
აკრი | AC | რიუ-ბრანკუ | 152 581,4 | 656 043 | 4,30 | 5 761 000 (0,2%) | 8 789 | 0,751 | 84% | 33,2‰ | 70,8 |
|
ალაგოასი | AL | მასეიო | 27 767,7 | 3 015 912 | 108,61 | 17 793 000 (0,7%) | 5 858 | 0,677 | 70% | 57,7‰ | 66,0 |
|
ამაპა | AP | მაკაპა | 142 814,6 | 594 587 | 4,16 | 6 022 000 (0,2%) | 10 254 | 0,780 | 91% | 24,9‰ | 69,8 |
|
ამაზონასი | AM | მანაუსი | 1 570 745,7 | 3 232 330 | 2,05 | 42 023 000 (1,6%) | 13 043 | 0,780 | 94% | 20,8‰ | 73,4 |
|
ბაია | BA | სალვადორი | 564 692,7 | 13 815 334 | 24,46 | 109 652 000 (4,1%) | 7 787 | 0,742 | 79% | 38,7‰ | 71,4 |
|
სეარა | CE | ფორტალეზა | 148 825,6 | 8 097 276 | 54,40 | 50 331 000 (1,9%) | 6 149 | 0,723 | 78% | 35,1‰ | 69,6 |
.svg){kind=small}
|
ფედერალური ოლქი | DF | ბრაზილია | 5 822,1 | 2 333 108 | 400,73 | 99 946 000 (3,8%) | 40 696 | 0,874 | 96% | 17,5‰ | 74,9 |
|
ესპირიტუ-სანტუ | ES | ვიტორია | 46 077,5 | 3 408 365 | 73,97 | 60 340 000 (2,3%) | 18 003 | 0,802 | 90% | 20,9‰ | 73,1 |
|
გოიასი | GO | გოიანია | 340 086,7 | 5 619 917 | 16,52 | 65 210 000 (2,5%) | 11 548 | 0,800 | 90% | 20,7‰ | 72,8 |
|
მარანიანი | MA | სან-ლუისი | 331 983,3 | 6 103 327 | 18,38 | 31 606 000 (1,2%) | 5 165 | 0,683 | 77% | 46,3‰ | 66,8 |
|
მატუ-გროსუ | MT | კუიაბა | 903 357,9 | 2 803 274 | 3,10 | 42 687 000 (1,6%) | 14 954 | 0,796 | 90% | 21,5‰ | 72,6 |
|
მატუ-გროსუ-დუ-სული | MS | კამპუ-გრანდი | 357 125,0 | 2 264 468 | 6,34 | 28 121 000 (1,1%) | 12 411 | 0,802 | 91% | 19,2‰ | 73,2 |
|
მინას-ჟერაისი | MG | ბელუ-ორიზონტი | 586 528,3 | 19 237 450 | 32,79 | 241,293,000 (9,1%) | 12 519 | 0,800 | 89% | 20,8‰ | 74,1 |
|
პარა | PA | ბელემი | 1 247 689,5 | 6 970 586 | 5,58 | 49 507 000 (1,9%) | 7 007 | 0,755 | 90% | 27,3‰ | 71,4 |
|
პარაიბა | PB | ჟუან-პესოა | 56 439,8 | 3 595 886 | 63,71 | 22 202 000 (0,8%) | 6 097 | 0,718 | 75% | 45,5‰ | 68,3 |
|
პარანა | PR | კურიტიბა | 199 314,9 | 10 261 856 | 51,48 | 161 582 000 (6,1%) | 15 711 | 0,820 | 93% | 20,7‰ | 73,5 |
|
პერნამბუკუ | PE | რესიფი | 98 311,6 | 8 413 593 | 85,58 | 62 256 000 (2,3%) | 7 337 | 0,718 | 79% | 44,8‰ | 67,5 |
|
პიაუი | PI | ტერეზინა | 251 529,2 | 3 006 885 | 11,95 | 14 136 000 (0,5%) | 4 662 | 0,703 | 72% | 33,1‰ | 68,2 |
|
რიო-დე-ჟანეირო | RJ | რიო-დე-ჟანეირო | 43 696,1 | 15 383 407 | 352,05 | 296 768 000 (11,2%) | 19 245 | 0,832 | 96% | 19,5‰ | 72,4 |
|
რიუ-გრანდი-დუ-ნორტი | RN | ნატალი | 52 796,8 | 3 003 087 | 56,88 | 22 926 000 (0,9%) | 7 607 | 0,738 | 77% | 41,9‰ | 69,8 |
|
რიუ-გრანდი-დუ-სული | RS | პორტუ-ალეგრი | 281 748,5 | 10 845 087 | 38,49 | 176 615 000 (6,6%) | 16 689 | 0,832 | 95% | 15,4‰ | 74,5 |
|
რონდონია | RO | პორტუ-ველიუ | 237 576,2 | 1 534 594 | 6,46 | 15 003 000 (0,6%) | 10 320 | 0,776 | 92% | 24,6‰ | 70,6 |
|
რორაიმა | RR | ბოა-ვისტა | 224 299,0 | 391 317 | 1,74 | 4 169 000 (0,2%) | 10 534 | 0,750 | 91% | 17,8‰ | 69,3 |
|
სანტა-კატარინა | SC | ფლორიანოპოლისი | 95 346,2 | 5 866 568 | 61,53 | 104 623 000 (3,9%) | 17 834 | 0,840 | 95% | 18,2‰ | 74,8 |
|
სან-პაულუ | SP | სან-პაულუ | 248 209,4 | 40 442 795 | 162,93 | 902 784 000 (33,9%) | 22 667 | 0,833 | 95% | 17,4‰ | 73,7 |
|
სერჟიპი | SE | არაკაჟუ | 21 910,3 | 1 967 761 | 89,81 | 16 896 000 (0,6%) | 8 712 | 0,742 | 90% | 40,6‰ | 70,3 |
|
ტოკანტინსი | TO | პალმასი | 277 620,9 | 1 305 728 | 4,70 | 11 094 000 (0,4%) | 8 921 | 0,756 | 83% | 28,4‰ | 70,7 |
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- Economic statistical data for Brazil's 26 states and federal district (in English, Portuguese, and Spanish)
- ბრაზილიის შტატები საიტზე Curlie
- Map of Brazil, showing states and their regular timezones დაარქივებული 2015-01-04 საიტზე Wayback Machine.
- http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/condicaodevida/indicadoresminimos/sinteseindicsociais2010/SIS_2010.pdf
