არკადიუსი (ბიზანტია)

არკადიუსი (ფლავიუს არკადიუს ავგუსტუსი) (დ. 377— გ. 1 მაისი, 408) — აღმოსავლეთ რომის იმპერატორი 395-408 წლებში. რომის იმპერატორ თეოდოსიუს I-ის უფროსი ვაჟი. მამის სიკვდილის შემდეგ 395 წელს სამართავად ერგო აღმოსავლეთ რომის იმპერია. იმპერიის დასავლეთი ნაწილი კი — მის უმცროს ძმას, ჰონორიუსს.

არკადიუსი
ლათ. Flavius Arcadius Avgustus
არკადიუსის ბიუსტი
ბიზანტიის 1-ლი იმპერატორი
მმართ. დასაწყისი:	395
მმართ. დასასრული:	408
წინამორბედი:	თეოდოსიუს I
მემკვიდრე:	თეოდოსიუს II
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	377
დაბ. ადგილი:	ესპანეთი
გარდ. თარიღი:	1 მაისი, 408
გარდ. ადგილი:	კონსტანტინოპოლი
მეუღლე:	ევდოქსია
შვილები:	თეოდოსიუს II პულხერია არკადია, ფლაცილა
დინასტია:	ვალენტინიანუს თეოდოსიანიდების
მამა:	თეოდოსიუს I
დედა:	ფლაცილა
არკადიუსი ვიკისაწყობში

გადმოცემის თანახმად, არკადიუსის მმართველობის წლებში, სახელმწიფოს, ფაქტობრივად, მართავდნენ მასთან დაახლოებული პირები — ჯერ კარისკაცი რუფინუსი (ეროვნებით გალი), ხოლო შემდეგ — საჭურისი ევტროპიუსი. იმხანად იმპერიაში შედიოდა შემდეგი ოლქები: დაკია, მაკედონია, საბერძნეთი, თრაკია, მცირე აზია, სირია, პალესტინა და ეგვიპტე. რუფინუსისა და ევტროპიუსის ძალაუფლებას ბოლო მოუღეს გუთმა ლეგიონერებმა.

არკადიუსის მმართველობის ბოლო წლებში ძალაუფლება ხელთ იგდეს დედოფალმა ევდოქსიამ და სარდალმა გაიანასმა, რომელიც მოკლული იქნა ჰუნების მიერ. დედოფალ ევდოქსიას თავაშვებულობას დიდ წინააღმდეგობას უწევდა მაშინდელი კონსტანტინოპოლელი პატრიარქი იოანე ოქროპირი, რომელიც ამის გამო ჩამოშორებული იქნა საეკლესიო მმართველობას და გადასხლებული იქნა აფხაზეთში, სადაც გარდაიცვალა კიდეც სოფელ კომანში.

არკადიუსი გარდაიცვალა 408 წლის 1 მაისს 31 წლის ასაკში. გარდაცვალების მიზეზი უცნობია. ტახტზე ავიდა მისი არასრულწლოვანი ვაჟი თეოდოსიუს II.

ლიტერატურა

• ვ. ასათიანი, „ბიზანტიური ცივილიზაცია“, გვ. 476, თბ., 2006 წ.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 573.

წინამორბედი: თეოდოსიუს I

ბიზანტიის იმპერატორი 395 - 408

შემდეგი: თეოდოსიუს II