ტრანსვაალი
ტრანსვაალი (აფრ. Transvaal; ქართ. „ვაალს იქით“) სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პროვინცია იყო 1910–1994 წლებში. პროვინცია უკვე აღარ არსებობს და მისი ტერიტორია მთლიანად ან ნაწილობრივ ქმნის პროვინციებს — გაუტენგი, ჩრდილო-დასავლეთი, ლიმპოპო და მპუმალანგა.
ისტორია
რედაქტირებატრანსვაალი კოლონიზებულ იქნა ბურთა მიერ, რომელნიც ბრიტანელთა მიერ დომინირებული კაპის კოლონიიდან წამოვიდნენ 1830 და 1840-იან წლებში. მათ ადვილად დაიმორჩილეს ადგილობრივი აბორიგენები და რამდენიმე რესპუბლიკა ჩამოაყალიბეს დიდი ბრიტანეთის კონტროლს გარეთ. 1850-იან წლებში, ბრიტანეთთან შეთანხმების შედეგად ჩამოყალიბდა დამოუკიდებელი სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა (ზარი) დღევანდელი ტრანსვაალის ტერიტორიაზე. ბრიტანეთმა ზარის ანექსია მოახდინა 1877 წელს, საკუთარი თავდაცვის მოსაზრებით, თუმცა ზარი ისევ ახერხებს დამოუკიდებლობის აღდგენას 1881 წელს ბურების პირველი ომის შემდეგ. 1885 წლიდან, ვიტვატერანდში ოქროს უზარმაზარი საბადოს აღმოჩენამ ტრანსვაალში უცხოელთა დიდი ნაკადის გადმოსახლება გამოიწვია. ბრიტანელთა ანექსიის შიშით ბურებმა თავად მიიტანეს იერიში მათზე 1899 წელს. ბურების მეორე ომი დასრულდა ტრანსვაალის ბრიტანეთის იმპერიაში გაერთიანებით 1900 წელს. 10 წლით გვიან კი ბურების რესპუბლიკა შეუერთდა კაპის კოლონიას სამხრეთ აფრიკის კავშირის სახით.
1961 წელს, სამხრეთ აფრიკის პირველი საყოველთაო არჩევნების შემდეგ, ყოფილი პროვინციები და რეგიონები აღდგენილ იქნა და ტრანსვაალის პროვინცია, როგორც ასეთი აღარ არსებობს.
გეოგრაფია
რედაქტირებატრანსვაალის პროვინცია მდებარეობდა მდინარე ვაალის სამხრეთ და მდინარე ლიმპოპოს ჩრდილოეთით (მიახლ. 22 ½ და 27 ½ ს, და 25 და 32 ა). სამხრეთით ის ესაზღვრებოდა ორანჯის თავისუფალი შტატისა და ნატალის პროვინციებს, დასავლეთით კაპის პროვინციას და ბეჩუანალანდის პროტექტორატს (ბოტსვანა), ჩრდილოეთით როდეზიას (ზიმბაბვე), აღმოსავლეთით პორტუგალიურ აღმ. აფრიკას (მოზამბიკი) და სვაზილენდს.
ტრანსვაალის ქალაქები: