ტელეცკოე

ტელეცკოე (რუს. Телецкое) — გამდინარე მთის ტბა ჩრდილო-აღმოსავლეთ ალთაიში, რუსეთის ალთაის მხარე. განლაგებულია ალთინთუსა და ქორგუს ქედებს შორის მდებარე ტექტონიკურ ქვაბულში, ზღვის დონიდან 434 მ-ზე. ზედაპირის ფართობი 223 კმ². საშუალო სიღრმე 174 მ, მაქსიმალური სიღრმე 325 მ.

ტელეცკოე
ტბა ტელეცკოე
კოორდინატები: 51°31′45″ ჩ. გ. 87°42′53″ ა. გ.
მდებარეობა	რუსეთი
სიმაღლე ზღვის დონიდან	434 მ
სიგრძე	77,8 კმ
სიგანე	5,2 კმ
ფართობი	223 კმ²
მოცულობა	40 კმ³
საშუალო სიღრმე	174 მ
მაქსიმალური სიღრმე	325 მ
ჩამდინარე მდინარეები	ჩულიშმანი
გამომდინარე მდინარე	ბია

ტბის ქვაბული შედგება ორი: სამხრეთ მერიდიანული (სიგრძე დაახლოებით 48 კმ) და ჩრდილოეთ — განედური (30 კმ) ნაწილებისაგან, რომლებიც ერთიმეორისაგან გამოყოფილია წყალქვეშა ქედით (სიგრძე 2-3 მ, სიგანე 0,6-0,8 კმ). ტბის ფსკერი დაფარულია ნაცრისფერი შლამით, ნაპირები ქვიანია. ტელეცკოე გარშემორტყმულია მთებით, რომელთა სიმაღლე ჩრდილოეთით 800-1300 მ-ია, ხოლო სამხრეთით 1900-2400 მ. ნაპირები ციცაბოა, კლდოვანი.

ტბას ერთვის 70-მდე მდინარე, რომელთაგან აღსანიშნავია: ჩულიშმანი, ქოქში, კიგა, დიდი ჩილი. გამოედინება მდინარე ბია.

კვება შერეულია, სახელდობრ: ჭარბობს თოვლისა (დაახლოებით 50%) და წვიმის წყლები (35%). წყლის ბალანსის მოსული ნაწილის 97%-ს მდინარეები იძლევიან, ხოლო 3%-ს — ატმოსფერული ნალექები. წლიური ბალანსის 2% მოდის აორთქლების ხარჯზე, დაახლოებით 98% კი მდინარე ბიის ჩამონადენზე. წყლის დონე მაღალია მაისში, ივნისის დასაწყისში. წყალი მტკნარია, ამასთანავე დიდია გამჭვირვალობის მაჩვენებელი (6-15 მ). მდიდარია ჟანგბადით.

ზაფხულში წყლის ტემპერატურა ზედაპირზე ადის 17-18 °С-მდე, ხოლო სამხრეთ ნაწილში 19-24 °С-მდე. სიღრმეში (100 მ-მდე) ტემპერატურა ვარდება 2,7-იდან 4,0 °С-მდე. განედურ ნაწილში ტბა იყინება ნოემბერში, ხოლო მერიდიანულ ნაწილში იანვარში. დანარჩენ დროს ყინულისგან თავისუფალია.

ტელცკოე მიჩნეულია ერთ-ერთ ულამაზეს ტბად („ოქროს ტბად“), რომლის სანაპიროებზე გაშენებულია რამდენიმე პატარა დასახლებები.

ტურისტებისთვის ტელეცკოე ალთაის მხარეში ერთ-ერთი ყველაზე სანახავი ადგილია. დამსვენებლები იღებენ 18 ტურბაზას და კემპინგს. ტარდება სახმელეთო, წყლის, საველოსიპედო, საჰაერო და საავტომობილო ექსკურსიები. ამასთანავე ბევრი დამსვენებელი ტბას სათევზაოდ სტუმრობს. ტურისტების საინტერესო ადგილებია აქ მდებარე ჩანჩქერები და სხვა გეოგრაფიული ობიექტები.

• 
• 
• 

რესურსები ინტერნეტში

• ტელეცკოე — სტატია დიდი რუსული ენციკლოპედიიდან (რუსული)

ლიტერატურა

• Лепнева С. Г., Термика. прозрачность, цвет и химизм воды Телецкого озера, в кн.: Исследования озер СССР, в. 9, Л.—М., 1937;
• Селегей В. В., Селегей Т. С., Телецкое озеро, Л., 1974.