პეტრე პერემეჟკო
პეტრე პერემეჟკო (უკრ. Петро Іванович Перемежко, დ. 12 (24) ივლისი, 1833, რიბოტენი, კროლვეცის ოლქი, ჩერნიგოვის გუბერნია — გ. 27 დეკემბერი, 1893 ( 8 იანვარი, 1894), კიევი) — ექიმი, ჰისტოლოგი, პროფესორი, კიევის წმ. ვლადიმერის საიმპერატორო უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტის დეკანი. სახელმწიფო მრჩეველი. ვალტერ ფლემინგისგან დამოუკიდებლად აღმოაჩინა მიტოზის პროცესი.[1]
| პეტრე პერემეჟკო | |
|---|---|
| უკრ. Петро Іванович Перемежко | |
| დაბ. თარიღი | 12 (24) ივლისი |
| დაბ. ადგილი | რიბოტენი, ჩერნიგოვის გუბერნია |
| გარდ. თარიღი |
27 დეკემბერი 1893 (8 იანვარი 1894) (60 წლის) |
| გარდ. ადგილი | კიევი |
| დასაფლავებულია | კიევი, ბაიკოვის სასაფლაო |
| მოქალაქეობა |
 რუსეთის იმპერია |
| საქმიანობა | მედიცინა, ჰისტოლოგია |
| მუშაობის ადგილი |
ყაზანის უნივერსიტეტი კიევის წმ. ვლადიმირის საიმპერატორო უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი | კიევის წმ. ვლადიმერის საიმპერატორო უნივრსიტეტი (1859) |
| სამეცნიერო ხარისხი | მედიცინის დოქტორი, პროფესორი (1863) |
| ჯილდოები |
წმ. სტანისლავის ორდენი (1872) წმ. ანას საიმპერატორო ორდენი (1875) წმ. ვოლოდიმირის ორდენი (1883) |
ბიოგრაფია რედაქტირება
პეტრე პერემეჟკო გახლდათ გაღარიბებული დიდგვაროვანთა ოჯახიდან. 1845 წელს ჩაირიცხა კროლვეცის რაიონულ სკოლაში. სამწლიანი სწავლის შემდეგ იგი შევიდა ნოვგოროდ-სევერსკის გიმნაზიაში, რომელიც დაამთავრა 1854 წელს ოქროს მედლით. იმავე წელს ჩაირიცხა კიევის წმინდა ვლადიმირის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე. 1859 წელს დაამთავრა უნივერსიტეტი „წარჩინებული ექიმის“ხარისხით. სკოლის დამთავრების შემდეგ 3 თვე მუშაობდა ქალაქის ექიმად ლაიშევოში, ყაზანის გუბერნიაში. 1859 წლის ოქტომბერში იგი გადაიყვანეს ყაზანის საავადმყოფოში, ხოლო 1861 წლის შემოდგომაზე დაინიშნა ექიმად ყაზანის ციხეში, სადაც მუშაობდა 1865 წლის ივლისამდე.
ყაზანში ყოფნის დროს შეუდგა სამეცნიერო საქმიანობას ფიზიოლოგ ფ. ოვსიანიკოვის ხელმძღვანელობით. ყაზანის უნივერსიტეტში მედიცინის დოქტორის ხარისხის მოსაპოვებლად 1863 წლის 17 ნოემბერს დაიცვა დისერტაცია თემაზე "კუნთების ბირთვებიდან განივი კუნთოვანი ბოჭკოების განვითარების შესახებ". 1864 წლის აპრილში იგი შინაგან საქმეთა სამინისტრომ დააჯილდოვა ანატომიური ინსტრუმენტების ნაკრებით. 1865 წლის 14 სექტემბერს ჩაირიცხა სახალხო განათლების სამინისტროს განყოფილებაში. 1865 წლის 17 სექტემბერს 2 წლით გაგზავნეს საზღვარგარეთ.
განათლების სამინისტრომ მისი მივლინება დააფინანსა წელიწადში 1600 რუბლის ოდენობით. პერემეჟკომ ევროპაში ექვსი ლაბორატორია მოინახულა. მუშაობდა პროფესორ მაქს შულზესთან ბონში, ჰაინრიხ ფრეისთან და გეორგ-ჰაინრიხ მაიერთან ციურიხში და ვენაში იოზეფ გირტლთან, ერნსტ ბრუკესთან და სალომონ სტრიკერთან. 1868 წლის ოქტომბერში იგი ჩაირიცხა ყაზანის უნივერსიტეტის პრივატ-დოცენტად, მაგრამ თითქმის მაშინვე მიიწვიეს ექსტრაორდინალური პროფესორის თანამდებობაზე წმინდა ვლადიმირის კიევის უნივერსიტეტში. 1870 წლიდან გახლდათ რიგითი პროფესორი, ჰისტოლოგიის, ემბრიოლოგიის და ანატომიის კათედრის გამგე. 1872-1875 წლებში იყო სამედიცინო ფაკულტეტის დეკანი, 1881-1882 წლებში კიევის ექიმთა საზოგადოების თავმჯდომარე. მას ჰქონდა მოქმედი სახელმწიფო მრჩევლის წოდება. [2][3]
ჰისტოლოგიის კათედრაზე სწავლების ორგანიზებისთვის პეტრე პერემეჟკომ 1872 წლის თებერვალში მოხსენებით მიმართა დეკანს, რომელშიც სთხოვა 1500 მანეთი განყოფილების აღჭურვილობის გასაუმჯობესებლად, მათ შორის მიკროსკოპების შესაძენად. უნივერსიტეტმა საჭირო თანხის მხოლოდ მესამედი გამოყო. მეცნიერი ცხოვრობდა კიევში პანკოვსკაიას 1-ში და ნაზარევსკაიას 20 და 22 ნომერში, გარდაიცვალა კიევის უნივერსიტეტის თერაპიულ კლინიკაში. დაკრძალეს ბაიკოვის სასაფლაოზე (მთავარი ხეივნის შუა ნაწილში, შესასვლელიდან მარცხნივ, მეორე რიგში). საფლავი 1966 წელს გააუქმეს და მის ადგილას კიევის სამედიცინო ინსტიტუტის რექტორი ივან ალექსეენკო დაკრძალეს.
სამეცნიერო საქმიანობა რედაქტირება
თავის დისერტაციაში პეტრე პერემეჟკომ განიხილა ჩონჩხის კუნთების სტრუქტურა და რეგენერაცია. საზღვარგარეთ მივლინების დროს მან შეისწავლა ფარისებრი ჯირკვლის მიკროსკოპული სტრუქტურა (ძირითადად ფრეის ლაბორატორიაში). სამ სტატიაში აღწერა ჯირკვლის ინერვაცია, ფოლიკულების სტრუქტურა, მათი ზრდა ცხოველის განვითარების დროს და უჯრედების მახასიათებლები. პერემეჟკო ეწინააღმდეგებოდა მაშინდელ გავრცელებულ აზრს, რომ ფარისებრი ჯირკვლის კოლოიდი პათოლოგიური პროცესის შედეგია. მან დამაჯერებლად მიაკუთვნა ეს ორგანო ენდოკრინულ ჯირკვლებს.[4]
ფრეის ლაბორატორიაში პერემეჟკომ ასევე შეისწავლა ჰიპოფიზის ჯირკვლის უჯრედული სტრუქტურა. ტრიტონის ლარვის კუდის ზრდის შესწავლისას მან აღმოაჩინა და აღწერა მიტოზი.[5]
პეტრე პერმეჟკოს მასწავლებელის ფილიპ ოვსიანიკოვის და ჰისტოლოგ მიხაილ ლავდოვსკის რედაქტირებით 1887-1888 წლებში გამოაქვეყნდა სახელმძღვანელო "მიკროსკოპული კვლევის საფუძვლები, ადამიანებისა და ცხოველების ანატომია“. პერემეჟკო გახლდათ ხსენებული სახელმძღვანელოს რამდენიმე თავის ავტორი ("სწავლება უჯრედის შესახებ", "ეპითელური ქსოვილი", "შარდის ორგანოების სისტემა", "გენიტალური ორგანოების სისტემის" ნაწილი).
პერემეჟკოს ხელმძღვანელობით, სტუდენტმა ფიოდორ ლომინსკიმ ჩაატარა კვლევა ნერვული უჯრედების გაყოფის უნარზე. მან აღმოაჩინა, რომ მხოლოდ ამფიბიების ლარვების ნეირონებს შეუძლიათ გაყოფა, მაგრამ არა ზრდასრულ ცხოველებს. ამ სამუშაოსთვის სტუდენტმა მიიღო ოქროს მედალი, შედეგები კი გამოქვეყნდა გერმანულ სამეცნიერო ჟურნალში.
ლიტერატურა რედაქტირება
- Квитницкий-Рыжов, Ю.Н. (1985). Пётр Иванович Перемежко (1833-1894). Научно-биографическая серия (რუს.). Москва: Наука. с. 104.
- В.С. Иконников, ред. (1884). Биографический словарь профессоров и преподавателей Императорского университета св. Владимира (1834-1884). Киев: Императорский университет св. Владимира. с. 818.(რუს.).
- Кацнельсон, З. С. (1959). К истории открытия кариокинеза. Цитология 1 (2): 238–254.(რუს.).
- Аронов, Г. Ю.; Пелещук, А.П. (2001). Легенди і бувальщина київської медицини. Київ: Століття. с. 304. ISBN 966-95952-0-7. (უკრ.)
- Перемежко, Петр Иванович // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.(რუს.).
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Schleicher W. (1879). Die Knorpelzelltheilung. Ein Beitrag zur Lehre der Theilung von Gewebezellen. Archiv für Mikroskopische Anatomie (Springer-Verlag) 16 (1): 248–300. doi:10.1007/BF0295638.
- ↑ Аронов, Г. Ю.; Пелещук, А.П. (2001). Не ту, так эту. Легенди і бувальщина київської медицини. Київ: Століття. с. 36. с. 304.(უკრ.)
- ↑ Аронов, Г. Ю.; Пелещук, , А.П. (2001). Рапорт профессора П. И. Перемежко. Легенди і бувальщина київської медицини. Київ: Століття. с. 49. с. 304. (უკრ.)
- ↑ Аронов, Г. Ю.; Пелещук, А.П (2001). Легенди і бувальщина київської медицини. Київ: Століття. с. 239. с. 304.(უკრ.)
- ↑ Аронов, Г. Ю.; Пелещук, А.П (2001). Студенческая научная работа. Легенди і бувальщина київської медицини. Київ: Століття. с. 75. с. 304.(უკრ.)