ვიკიპედია

პაკისტანური რუპია

ამ გვერდს არა აქვს შემოწმებული ვერსია, სავარაუდოდ მისი ხარისხი არ შეესაბამებოდა პროექტის სტანდარტებს.

პაკისტანის რუპია ( ურდუ روپیہ‎ ნიშანი :₨; კოდი :PKR ) — პაკისტანის ოფიციალური ვალუტა 1948 წლიდან.

პაკისტანური რუპია
روپیہ‎
კოდი ISO 4217 PKR
ქვეყანა პაკისტანი
ოფიციალური
მომხმარებლები 		პაკისტანი
არაოფიციალური
მომხმარებლები 		ავღანეთი
შედგება 100 100 პაისასგან
მონეტები 1, 2, 5 რუპია
ბანკნოტები 10, 20, 50, 100, 500, 1000 რუპია (ხშირად გამოყენებადი)


5000 რუპია (იშვითად გამოყენებადი)

ცენტრალური ბანკი პაკისტანის სახელმწიფო ბანკი
საიტი [1]
ფულის ბეჭდვა Pakistan Security Printing Corporation
მონეტების მოჭრა Pakistan Mint

მონეტები და ბანკნოტები გაიცემა და კონტროლდება ცენტრალური ბანკის, კერძოდ პაკისტანის სახელმწიფო ბანკის მიერ . დანაწევრებამდე მონეტებს და ბანკნოტებს აკონტროლებდა ბრიტანეთის ინდოეთის ცენტრალური ბანკი, კერძოდ ინდოეთის სარეზერვო ბანკი .

მას შემდეგ, რაც შეერთებულმა შტატებმა დოლარი შეაჩერა 1971 წელს, ქაღალდის ვალუტის ნებისმიერ ძვირფას ლითონად გადაკეთება, პაკისტანის რუპია, ფაქტობრივად, უზარმაზარი ფულია . ბრეტონ ვუდსის სისტემის დანგრევამდე, ვალუტა ფიქსირებული გაცვლითი კურსით შეადგენდა აშშ – ს დოლარს საერთაშორისო ვაჭრობისთვის და მას უმაგრებდა აშშ – ს ოქრო. ვალუტა მოთხოვნილებით გადაიქცა ოქროსთვის.

პაკისტანურ ინგლისურ ენაში, რუპიის დიდი ღირებულებები სხვადასხვა სახელწოდებებით გამოიხატება მაგ: ლახი (100,000); კრორა (10 მილიონი); არაბული (1 მილიარდი); ხარაბი (1000 მილიარდი).

ისტორია

რედაქტირება
 
რუპიის მონეტა, ვერცხლისგან, რომელიც გამოიყენება ბაჰავალპურის შტატში 1947 წლამდე.
 
რუპიის მონეტა, ოქროსგან დამზადებული, რომელიც 1947 წლამდე გამოიყენებოდა ბაჰავალპურის შტატში .

სიტყვა რუპიია მომდინარეობს სანსკრიტული სიტყვიდან რუპია, რაც ნიშნავს ,,დადნობილ ვერცხლს, ვერცხლის მონეტას", [1] ზედსართავი სახელი ნიშნავს ,,მოხერხებულს", უფრო სპეციფიკური მნიშვნელობით ,,ჭედური, შთამბეჭდავი". რუპაია გამოიყენებოდა შერ შაჰ სურის შემოღებული მონეტის აღნიშვნისთვის მისი მმართველობის პერიოდში ( ახ . წ . 1540 - 1545).

პაკისტანის რუპია მიმოქცევაში შევიდა პაკისტანში 1947 წელს ბრიტანული რაჯის დაშლის შემდეგ. თავდაპირველად, პაკისტანი იყენებდა ბრიტანეთის ინდოეთის მონეტებს და ბანკნოტებს, რომლებზეც უბრალოდ ,,პაკისტანი" იყო დაბეჭდილი. ახალი მონეტები და ბანკნოტები გამოიცა 1948 წელს. ინდური რუპიის მსგავსად, იგი თავდაპირველად დაყოფილი იყო 16 ანად, თითოეული 4 ფაისად ან 12 ფაიდ . 1961 წლის 1 იანვარს ვალუტა ათობიტ სისტემაზე გადავიდა, ხოლო რუპია დაყიყო 100 ფაისად, იმავე წელს მას სახელი გადაერქვა და პაისე (მრ. პაისა) დაერქვა. პაისას მონეტები 1994 წლიდან აღარ გამოიცემა.

მონეტები

რედაქტირება
 
ხუთი პაიზას მონეტა პირველად გამოიყენეს 1965 წელს.
 
1 პაიზას მონეტა პირველად გამოყენებულია 1972 წელს
 
1972 წელს მოჭრილი 5 პაიზას ღირებულების მონეტა.

1948 წელს, მიჭრა მონეტები რომლებიც იყო 1 პაისის, 1/2, 1 და 2 ანნას, 1/4, 1/2 და 1 რუპიის ღირებულების. 1961 წელს მოჭრა მონეტები, რომელთა ღირებულება იყო 1, 5 და 10 პაისა. 1963 წელს შემოიტანეს 10 და 25 პაისას ღირებულების მონეტები, შემდეგ წელს კი 2 პაისას ღირებულების. 1979 წელს ხელახლა შემოვიდა 1 რუპიის მონეტა, რასაც მოჰყვა 2 რუპიის მონეტის მოჭრა 1998 წელს და 5 რუპიის მონეტის 2002 წელს. 2 პაისას მონეტა ბოლოს მოჭრეს 1976 წელს, ხოლო 1 პაისას ღირებულების მონეტამ წარმოება შეწყვიტა 1979 წელს. 5, 10, 25 და 50 პაისას წარმოება კი - 1996 წელს შეწყდა. 2 რუპიის მონეტის ორი ვარიანტი არსებობს. 2007 წელს ერთი და ორი რუპიის ღირებულების მონეტების მასალა შეიცვალა და ალუმინი გახდა.

2013 წელს პაისას სახელწოდების მონეტები მიმოქცევიდან ამოიღეს და მინიმალური სავაჭრო მონეტა 1 რუპია გახდა.[2]

2019 წელს პაკისტანის მთავრობამ შრი გრუ ნანაქ დევ ჯი-ს 550-ე დაბადების დღეს და პაკისტანის ქართარპურის ახალი გურდვარას გახსნის პატივსაცემად შემოიღო 50 რუპიის ღირებულების მონეტა.[3]

მიმოქცევაში მყოფი მონეტები
ავერსი უკუ მნიშვნელობა გამოყენების წლები კომპოზიცია ავერსის ილუსტრაცია რევერსის ილუსტრაცია
₨ 1 1998 - დღემდე ბრინჯაო (1998-2006)


ალუმინი (2007 – დღემდე) 		ყუად-ე აზამი;


მუჰამედ ალი ჯინა

ჰაზრეტ ლალ შაჰაბაზ კალანდარის მავზოლეუმი,

სეჰვან შარიეფი
₨ 2 1998 - დღემდე სპილენძი (1998-1999)

ნიკელის სპილენძი (1999-2006)

ალუმინის (2007-) 		ნახევარმთვარე და ვარსკვლავი ბადშაჰი მასჯიდი, ლაჰორი
₨ 5 2002 წლიდან დღემდე კუპრონიკელი (2002-2011)

სპილენძი - თუთია - ნიკელი (2015 – დღემდე) 		ნახევარმთვარე და ვარსკვლავი ციფრი 5"
₨ 10 2016 - 2018 წწ ნიკელ-სპილენძი ნახევარმთვარე და ვარსკვლავი ფაისალის მეჩეთი, ისლამაბადი
₨ 50 2019 წ სპილენძი - თუთია - ნიკელი ნახევარმთვარე და ვარსკვლავი შრი გრუ ნანაკ დევი ჯი გურდვარა, ქართარპური
For table standards, see the მონეტების სპეციფიკაციის ცხრილი .

ბანკნოტები

რედაქტირება

1948 წლის 1 აპრილს ინდოეთის სარეზერვო ბანკმა და ინდოეთის მთავრობამ გამოაქვეყნეს დროებითი შენიშვნები პაკისტანის მთავრობის სახელით, მხოლოდ პაკისტანის შიგნით გამოსაყენებლად, ინდოეთში მისი მსყიდველუნარიანობის არსებობის გარეშე. ის დაბეჭდეს India Security Press- ის მიერ ნასიკში, რომელიც შედგებოდა ინდური ბანკნოტების ფირფიტებისაგან, რომელზეც ამოტვიფრულია (არა გადაბეჭდილი) ინგლისურ ენაზე პაკისტანის მთავრობა ინგლისურად და პაკისტანის რესპუბლიკა - ურდუზე. წყლის ნიშანი მხოლოდ წინა მხარეს აქვს; ამ ბანკნოტებზე ხელს აწერდა ინდოეთის ბანკისა და ფინანსური ინსტიტუტების მაღალჩინოსნები. [4]

რეგულარული მთავრობის საკითხები 1948 წელს დაიწყო 1, 5, 10 და 100 რუპიის ნომინალებით. მთავრობა აგრძელებდა 1 რუპიის გამოშვებას 1980-იან წლებამდე, მაგრამ კიდევ ერთი ბანკნოტის გაცემის პასუხისმგებლობა აიღო პაკისტანის სახელმწიფო ბანკმა 1953 წელს, როდესაც გამოსცა 2, 5, 10 და 100 რუპიის ბანკნოტები. 50 რუპია დაემატა 1957 წელს, ხოლო 2 რუპია შეიქმნა 1985 წელს. 1986 წელს შემოიღეს 500 რუპია, შემდეგ წელს კი - 1000. 1998 და 2002 წლებში 2 და 5 რუპია შეიცვალა მონეტებით. 2005 წელს დაემატა 20 რუპია, 2006 წელს კი 5000 რუპია. 1971 წლამდე პაკისტანის ბანკნოტები ორენოვანი იყო, რომელზეც დატანილი იყო ურდუ ტექსტის ბენგალური თარგმანი (სადაც ვალუტას რუპის ნაცვლად უწოდებდნენ ტაკას ), რადგან ბენგალური ენა იყო აღმოსავლეთ პაკისტანის (ამჟამად ბანგლადეში ) სახელმწიფო ენა. [5]

ბანკნოტები განსხვავდება ზომისა და ფერის მიხედვით, უფრო დიდი ნომინალები უფრო გრძელია ვიდრე პატარა. ყველა შეიცავს მრავალ ფერს. ამასთან, თითოეულ კუპიურას აქვს ერთი ფერი, რომელიც ჭარბობს. ყველა ბანკნოტს აქვს წყლის ნიშანი უსაფრთხოების მიზნით. უფრო დიდი ნომინალის ნოტებზე, წყლის ნიშანი არის ჯინას სურათი, ხოლო პატარა ნოტებზე - ნახევარმთვარე და ვარსკვლავი. თითოეულ ბანკნოტში ასევე არის სხვადასხვა სახის უსაფრთხოების ძაფები.

ბანკნოტები 2005 წლის სერიამდე
სურათი მნიშვნელობა ზომები მთავარი ფერი აღწერა - საპირისპირო სტატუსი
ავერსი უკუ
₨ 1 95 × 66 მმ ყავისფერი მუჰამედ იქბალის საფლავი ლაჰორში აღარ არის მიმოქცევაში
₨ 2 109 × 66 მმ მეწამული Badshahi Masjid ლაჰორში
₨ 5 127 × 73 მმ შინდისფერი Khojak გვირაბი in Balochistan
  ₨ 10 141 × 73 მმ მწვანე მოჰენჯო-დარო ლარყანის რაიონში აღარ არის მიმოქცევაში
₨ 50 154 × 73 მმ მეწამული და წითელი Alamgiri Gate of the Lahore Fort in Lahore
₨ 100 165 × 73 მმ წითელი და ნარინჯისფერი ისლამიას კოლეჯი ფეშავარში
₨ 500 175 × 73 მმ მწვანე, რუხი, წითელი და ნარინჯისფერი პაკისტანის სახელმწიფო ბანკი ისლამაბადში აღარ არის მიმოქცევაში
₨ 1000 175 × 73 მმ ლურჯი ჯაჰანგირის საფლავი ლაჰორში

სახელმწიფო ბანკმა დაიწყო ბანკნოტების ახალი სერიის წარმოება, რომელიც ეტაპობრივად ჩაანაცვლებს ძველი დიზაინის ახალი, უფრო უსაფრთხო კუპიურებით.

2005 წლის სერია
სურათი მნიშვნელობა ზომები მთავარი ფერი აღწერა პერიოდი
ავერსი უკუ ავერსი უკუ
5 ფუნტი სტერლინგი 115 × 65 მმ მომწვანო ნაცრისფერი მუჰამედ ალი ჯინა გვადარის პორტი, დიდი პროექტი ბალოჩიტანში (პაკისტანი) 2008 წლის 8 ივლისი - 2012 წლის 31 დეკემბერი
10 ფუნტი სტერლინგი 115 × 65 მმ მწვანე ვარდისფერი ბაბ ულ ხიბერი, ხეიბრის უღელტეხილის შესასვლელი 2006 წლის 27 მაისი - დღემდე
20 ფუნტი სტერლინგი 123 × 65 მმ ყავისფერი / ნარინჯისფერი მწვანე მოჰენჯო-დარო ლარყანის რაიონში 2008 წლის 22 მარტი - დღემდე
50 ფუნტი სტერლინგი 131 × 65 მმ მეწამული K2, მსოფლიოს მეორე უმაღლესი მთა, პაკისტანის ჩრდილოეთით 2008 წლის 8 ივლისი - დღემდე
100 ფუნტი სტერლინგი 139 × 65 მმ წითელი ქუეიდ-აზამის რეზიდენცია ზიარატში 2006 წლის 11 ნოემბერი - დღემდე
500 ფუნტი სტერლინგი 147 × 65 მმ მდიდარი ღრმა მწვანე Badshahi Masjid ლაჰორში
1000 ფუნტი სტერლინგი 155 × 65 მმ Მუქი ლურჯი ისლამიას კოლეჯი ფეშავარში 2007 წლის 26 თებერვალი - დღემდე
5000 ფუნტი სტერლინგი 163 × 65 მმ მდოგვი ფეისალ მასჯიდი ისლამაბადში 2006 წლის 27 მაისი - დღემდე

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ Etymology of rupee (20 September 2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 10 November 2013. ციტირების თარიღი: 25 July 2013.
  2. ↑ The News International: Latest News Breaking, Pakistan News. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 24 December 2013. ციტირების თარიღი: 28 April 2018.
  3. ↑ "Pakistan issues coin to mark Guru Nanak's 550th birth anniversary" . hindustantimes. 15 June 2019. Retrieved 23 June 2020.
  4. ↑ Linzmayer, Owen (2012) „Pakistan“, The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com. 
  5. ↑ Roshaan, Hamid. A collection of Pakistani Currency Notes. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 June 2014. ციტირების თარიღი: 26 May 2014.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/პაკისტანური_რუპია“-დან