მექას პროვინცია
მექას პროვინცია-საუდის არაბეთის 13 პროვინციიდან ერთ-ერთი. ეს არის სიდიდით მესამე პროვინცია ფართობით 153,128 კმ2 (59,123 კვ. მილი) და 2017 წლის მონაცემებით ყველაზე დასახლებული 8,557,766 მოსახლეობით, საიდანაც 4,041,189 იყო უცხო ქვეყნის მოქალაქეები და 4,516,577 ადგილობრივები ცხოვრობენ.[1] ის მდებარეობს ისტორიულ ჰიჯაზის რეგიონში და აქვს სანაპირო ზოლი წითელ ზღვაზე. მისი დედაქალაქია მექა, ისლამის ყველაზე წმინდა ქალაქი. ხოლო ჯიდა საუდის არაბეთის მთავარი საპორტო ქალაქია. პროვინცია საუდის არაბეთის მოსახლეობის 26,29%-ს შეადგენს.[1]
ისტორიულად, ეს ტერიტორია დასახლებული იყო სხვადასხვა ტომებით. ჰიჯაზის რეგიონის ნაწილი, პროვინცია უმოკლეს დროში რამდენიმე ისლამური სამეფოს ძალაუფლების სფერო გახდა. პროვინციას აქვს მნიშვნელოვანი დატვირთვა, აქ მდებარეობს ქალაქი მექა, მუჰამედის დაბადების და რამდენიმე სხვა ისტორიული ისლამური ადგილი. აქ არის სოფელი ჰუდიბია, სადაც შეთანხმებული იყო ჰუდიბიას ხელშეკრულება. პროვინცია მოდერნიზებულ იქნა ოსმალეთის იმპერიისა და საუდის არაბეთის სამეფოს ქვეშ ნავთობის ბუმის შემდეგ. მოსახლეობის უმეტესობა კონცენტრირებულია სამ ქალაქში: ჯიდაში, მექასა და ტაიფში. ჯიდა არის პროვინციის უდიდესი ქალაქი და სიდიდით მეორე საუდის არაბეთში, 2020 წლის მონაცემებით 2,867,446 მოსახლეობით.[2] მექა არის სიდიდით მეორე ქალაქი პროვინციაში და სიდიდით მესამე სამეფოში 1,323,624.[2] რეგიონი იღებს უმრასა და ჰაჯის მუსლიმ მომლოცველებს მთელი წლის განმავლობაში და მისი მოსახლეობა ჰაჯის დროს 2 მილიონამდე იზრდება. მას აქვს დაახლოებით 700 კილომეტრი (430 მილი) სანაპირო ზოლი წითელ ზღვაზე და ფლობს ნავთობგადამამუშავებელ ქარხნებს რაბიგში, პორტსა და ნავთობის ექსპორტის ობიექტებს ჯიდაში, მეფე აბდულას მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტსა და ეკონომიკურ ქალაქს. პროვინცია ასევე მოიცავს ჰარამაინის ჩქაროსნული სარკინიგზო ხაზის ნაწილს, რომელიც საუდის არაბეთის პირველი და ერთადერთი ჩქაროსნული რკინიგზაა.[3]
პროვინცია დაყოფილია 11 მმართველ ერთეულად, რომელთაგან 5 კლასიფიცირებულია A კატეგორიად, ხოლო დანარჩენი, კატეგორია B. მექა არის პროვინციის ადმინისტრაციული შტაბი და დედაქალაქი. მას მართავს ემირი, რომელიც არაბულიდან ითარგმნება როგორც გუბერნატორი. მას ეხმარება გუბერნატორის მოადგილე. ორივე დანიშნულია საუდის არაბეთის მეფის მიერ. ამჟამინდელი ემირი არის ხალიდ ბინ ფეისალ ალ საუდი, რომელიც თანამდებობას მეორე ვადით 2015 წლიდან იკავებს.[4]
ისტორია რედაქტირება
ძველი მექა იყო ოაზისი ძველ საქარავნო სავაჭრო გზაზე, რომელიც აკავშირებდა ხმელთაშუა ზღვის სამყაროს სამხრეთ არაბეთთან, აღმოსავლეთ აფრიკასა და სამხრეთ აზიასთან. ქალაქი მდებარეობდა სამხრეთით მარიბსა და ჩრდილოეთში პეტრას შორის და რომაული და ბიზანტიური პერიოდის განმავლობაში იგი თანდათან გადაიქცა მნიშვნელოვან სავაჭრო და რელიგიურ ცენტრად.[5] ისლამური ტრადიციის თანახმად, აბრაამმა და ისმაილმა, მისმა ვაჟმა ჰაგარმა, ააშენეს ქაბა, როგორც ღვთის სახლი. მექაში მომლოცველობის ცენტრალური წერტილი კუბის ფორმის ქვის ნაგებობა რამდენჯერმე განადგურდა და აღადგინეს. შემდგომში მექა გახდა ვაჭრობის, მომლოცველობისა და ტომობრივი თავშეყრის ადგილი.[5] ითვლება, რომ ქალაქი ჯიდა იყო სათევზაო დასახლება, რომელიც ადრეული იემენის ტომების მიერ იყო დაკავებული. ქალაქი მექა დაარბია ომაიანთა გენერალმა ალ-ჰაჯაჯ იბნ იუსუფმა, შემდეგ კი ქალაქმა და იმ დროს რეგიონმა აღიარა ომაიანთა ხალიფატის ძალა დამასკოში. 1517 წელს ამ ტერიტორიაზე ბატონობა გადაეცა ოსმალეთის იმპერიას. 1925 წელს მეფე იბნ საუდმა დაიპყრო რეგიონი და იგი გახდა საუდის არაბეთის სამეფოს პროვინცია, ხოლო ქალაქი პროვინციის დედაქალაქი.[5] რეგიონმა განიცადა ფართო ეკონომიკური განვითარება, რადგან საუდის არაბეთის ნავთობის რესურსები გამოიყენეს მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ და მექაში ყოველწლიური მომლოცველების რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა.[5]
გეოგრაფია რედაქტირება
პროვინციის ცენტრალური და აღმოსავლეთი ნაწილების უმეტესი ნაწილი უდაბნოა, ჰიჯაზის მთებით, რომელთა სიმაღლე მერყეობს 600 მეტრიდან 2000 მეტრამდე. იგი ჰყოფს უდაბნოსა და სანაპირო დაბლობებს. სოფლის მეურნეობას მისდევენ რეგიონის ბევრ ვადისსა და ოაზისში, სადაც ყველაზე ხშირად სხვა ბოსტნეულთან და ხილთან ერთად იზრდება ფინიკი და ქერი. ქალაქი ტაიფი ცნობილია როზა×დამასცენას ყვავილით, რომელიც მოხსენიებულია როგორც დამასკის ვარდი და ადგილობრივებში ცნობილია როგორც ტაიფის ვარდი.
ბევრი ქალაქი სანაპირო ზოლშია. სანაპირო ზოლი დასავლეთით სუდანს, სამხრეთით კი ერითრეასა და ეთიოპიას უყურებს. პროვინციას ჩრდილოეთით ესაზღვრება მედინას, აღმოსავლეთით რიადის და სამხრეთით ალ-ბაჰას და ასირის პროვინციები. ასევე, მექას რეგიონში შედის მაჰაზატ ას-საიდის დაცული ტერიტორია და საჯა უმ არ-რიმთის ბუნებრივი ნაკრძალი, რომელიც მდებარეობს პროვინციის აღმოსავლეთ უკიდურეს ნაწილში.
დემოგრაფია რედაქტირება
სტატისტიკის გენერალური ორგანოს მიერ ჩატარებული მოსახლეობის მახასიათებლების გამოკითხვის მიხედვით, 2017 წლის დეკემბრის მონაცემებით, მექას პროვინციაში ცხოვრობს 8,557,766 მოსახლეობა, აქედან 4,516,577 იყო ადგილობრივი და 4,041,189 უცხო ქვეყნის მოქალაქე. სქესის მიხედვით, პროვინციაში ცხოვრობს 4 864 584 მამაკაცი, ხოლო 3 693 182 ქალი. მექას პროვინცია საუდის არაბეთის ყველაზე დასახლებული პროვინციაა და მას რიადის რეგიონზე მეტი მოსახლეობა ჰყავს.
რელიგია რედაქტირება
საუდის არაბეთში აღწერები არ ტარდება რელიგიის მონაცენების შესახებ. პროვინციაში უმეტესწილად ცხოვრობენ მუსლიმები, თუმცა, მცირე რაოდენობით არიან ინდუსები, ქრისტიანებს და სხვა რელიგიური ჯგუფები, რომელთა უმრავლესობა ინდოეთიდან და ფილიპინებიდან ემიგრანტები არიან და ძირითადად ცხოვრობენ ჯიდაში.
ენები რედაქტირება
საუდის არაბეთის ოფიციალური ენა არაბულია. მექას პროვინციის მთავარი რეგიონალური დიალექტი, რომელზეც საუდის არაბები ლაპარაკობენ, არის ჰიჯაზი არაბული, რეგიონის აღმოსავლეთ ნაწილებში ნაჯდი არაბულ ენაზე მოლაპარაკე უმცირესობაა. დიდი ემიგრანტული თემები ასევე საუბრობენ საკუთარ ენებზე, რომელთაგან ყველაზე მრავალრიცხოვანია ზოგიერთი ინდური ენები, ფილიპინური/ტაგალური, ბენგალური და ურდუ.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 Population Characteristics surveys. General Authority for Statistics (Saudi Arabia) (2017). დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 28, 2019. ციტირების თარიღი: January 7, 2019
- ↑ 2.0 2.1 Population of Cities in Saudi Arabia (2022). ციტირების თარიღი: 2020-04-14
- ↑ 2011-10-26T13:19:00+01:00. Spanish consortium wins Haramain High Speed Rail contract en. ციტირების თარიღი: 2020-08-01
- ↑ Emirate of Makkah Province. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-12-24. ციტირების თარიღი: 2022-11-11.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Mecca | History & Pilgrimage en. ციტირების თარიღი: 2020-04-14