დიმიტრის ლიპერტისი
დიმიტრის ლიპერტისი ( ბერძ. δημήτρης λιπέρτης (დ. 1866, ლარნაკა ― გ.1937 , კვიპროსი) ― კვიპროსელი პოეტი. [1]
| დიმიტრის ლიპერტისი | |
|---|---|
| ბერძ. δημήτρης λιπέρτης | |
 დიმიტრის ლიპერტისის ბიუსტი ლარნაკაში | |
| დაბადების თარიღი | 22 სექტემბერი, 1866 |
| დაბადების ადგილი | ლარნაკა, ბრიტანეთის კვიპროსი |
| გარდაცვალების თარიღი | 1937 |
| გარდაცვალების ადგილი | კვიპროსი |
| საქმიანობა | პოეტი |
| ენა | ბერძნული |
| მოქალაქეობა |
 კვიპროსი |
| ჟანრი | პოეზია |
| მიმდინარეობა | ლირიკა |
ბიოგრაფია რედაქტირება
დაიბადა ლარნაკაში 1866 წელს (დაბადების ზუსტი თარიღი სადავოა ― ან 22 სექტემბერი ან 26 ოქტომბერი).დიმიტრის მამა, თეოფანის ლიპერტისი წარმოშობით კირენიიდან იყო. შემდეგ გადავიდა ლარნაკაში, სადაც დააარსა სავაჭრო კომპანია. მისი დედა იყო კოკონუ მოდინოსი.
დიმიტრისმა საბაზისო განათლება მიიღო ლარნაკის სხვადასხვა ლიტერატურული მოღვაწეებისგან.[2]შემდეგ სწავლა განაგრძო ბეირუთის ამერიკულ უნივერსიტეტში ( ლიბანი ) და იეზუიტურ სენტ-ჟოზეფის უნივერსიტეტში. ინგლისური და ფრანგული ენების განხრით. [1]
სწავლის დასრულების შემდეგ დაბრუნდა კვიპროსზე, სადაც პირველად დაიკავა სასულიერო თანამდებობა ლარნაკის სასამართლოში, იქ მუშაობდა 1885 წლიდან 1890 წლამდე. მომდევნო ათწლეულის განმავლობაში მუშაობდა სხვადასხვა სამთავრობო დაწესებულებებში: იყო სახელფასო ოფიცერი საჯარო სამუშაოების განყოფილებაში, ვაზის დაავადების ინსპექტორი, სანაპირო დაცვის ოფიცერი და ა.შ. დ.
თავისი მრავალფეროვანი სამუშაოს წყალობით, იმოგზაურა კვიპროსის ყველა კუთხეში. ახლოს გაეცნო კვიპროსის სოფლებსა და მის მოსახლეობას, ასევე ბერძნული ენის სხვადასხვა დიალექტს, რომელზეც ლაპარაკობენ კვიპროსის სხვადასხვა რეგიონში.[3]
1900 წელს კვიპროსიდან გაემგზავრა ნეაპოლში ( იტალია ), სადაც ერთი სემესტრის განმავლობაში დაესწრო ფილოსოფიის და ლიტერატურის კურსებს. შემდეგ წავიდა ათენში ( საბერძნეთი ) ღვთისმეტყველების შესასწავლად. ასევე წავიდა ეგვიპტეში სამუშაოს საძიებლად [1] .
1901 წელს იგი დაბრუნდა სამშობლოში. მუშაობდა სახელმწიფო სამსახურში, მასწავლებლად ნიქოზიაში ნიუჰემის ინგლისურ სკოლაში (1904-1936), კვიპროსულ გიმნაზიასა და გოგონათა სკოლაში ფანერომენში (1910-1912) და მცირე ხნით (1912 წლის ოქტომბრიდან 1913 წლის თებერვლამდე) ლემიფის მიცის სკოლაში, სადაც ასევე იყო ადმინისტრატორი (1913-1916). იკავებდა სოფელ ლემიტუში მიტისის კომერციული აკადემიის პირველი დირექტორის თანამდებობას.. [4]
შემოქმედება რედაქტირება
ლიპერტისმა პირველი ლექსების კრებული "ხალარომენელი ლირა" გამოაქვეყნა 1891 წელს, მაგრამ მას ფართო აღიარება მოუტანა ოთხტომეულმა "კვიპროსელების სიმღერები" , რომელიც 1923 წელს გამოვიდა. კრებული გამოცემისთანავე შეიყვარა მკითხველმა. [4]
თავის პოეტურ ნაწარმოებებში ლიპერტისი აქცენტს აკეთებდა კუნძულის თანამედროვე რეალობაზე. მან შექმნა 1918-1936 წლების კვიპროსის საზოგადოების სახე. კონსერვატიულ ეპოქაში მცხოვრებმა პოეტმა თავის ლექსებში აღწერა რიგითი კვიპროსელების ყოველდღიური ცხოვრების დეტალები ქალაქებსა და სოფლებში.
დიმიტრის ლიპარტისმა დაწერა და გამოაქვეყნა რამდენიმე ლექსი კაფარევუსზე, რომელიც ბერძნული ენის კონსერვატულ სახეობად ითვლება და მე-19 და მე-20 საუკუნეების საბერძნეთში სახელმწიფო, საზოგადოებრივი ცხოვრების მთავარი ენა და ლიტერატურის შემადგენელი ნაწილი იყო.
მაგრამ მისი ნაწარმოებების უმეტესი ნაწილი დაწერილია ბერძნული ენის კვიპროსულ დიალექტზე . მის ზოგიერთი ლექსზე კვიპროსელმა კომპოზიტორმა აჩილეა ლიმბურდისმა და ბერძენმა კომპოზიტორმა დიმიტრის ლაიოსმა დაწერეს მუსიკა [1] . ის არის ერთ-ერთი ყველაზე გამოჩენილი თანამედროვე კვიპროსელი პოეტი.[5]
გამოქვეყნებული აქვს სამი პოეტური კრებული:
- 1891 - მოშვებული არფა (Halaromen lyre - ΧΑλαρωμέΝη ΛύΡα)
- 1898 - ზაზუნები (Στόνοι)
- 1923 - კვიპროსელთა სიმღერა (კვიპროსული ტრაგედია - τζ 'υπριώτικα ΤραούΔκια)
გარდა ამისა, მისი სხვადასხვა ადამიანებისთვის მიწერილი პირადი წერილები გამოირჩეოდა ნათელი და ინტელექტუალური შინაარსით, დახვეწილი იუმორითა და ლიტერატურული ღირსებით.
ხსოვნა რედაქტირება
1978 წელს დიმიტრი ლიპერტისის პორტრეტი გამოსახეს კვიპროსის საფოსტო მარკაზე კვიპროსელი პოეტებისადმი მიძღვნილ სამახსოვრო ნომერში.
სტროვოლოს მუნიციპალიტეტის თეატრის შესასვლელთან დგას პოეტის ბიუსტი.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Димитрис Либертис. ციტირების თარიღი: 2023-03-28
- ↑ Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας, τόμος 2, 2012-2015. (ბერძნ.)
- ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-25. ციტირების თარიღი: 2023-05-12.
- ↑ 4.0 4.1 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΠΕΡΤΗΣ (1866 - 1937). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-25. ციტირების თარიღი: 2023-03-28
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb14422758j. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.