პოეზია

პოეზია (ბერძნ.: ποίησις „ვქმნი“) — ხელოვნების უძველესი ფორმა, რომელშიაც ენა გამოიყენება მისი ესთეტიკური თვისებების გამო, მის მნიშვნელობასთან ერთად (ან ნაცვლად). მისი განსაზღვრის ერთ-ერთი ყველაზე ადრეული მცდელობა არისტოტელეს მიერ ყურადღებას ამახვილებს სიტყვის გამოყენებაზე რიტორიკაში, დრამაში, სიმღერასა და კომედიაში.

ჰომეროსი, ერთ-ერთი პირველი ევროპელი პოეტი

არისტოტელე

1. ფართო მნიშვნელობით მთელი მხატვრული ლიტერატურა, წარმოდგენილი პროზითა და პოეზიით.

2. მხატვრული ლიტერატურის ერთ-ერთი ძირითადი ფორმა, რომელიც განსხვავდება პროზისგან მხატვრული ენის სხვადასხვაგვარი მეტრულ-რიტმული ორგანიზაციით, ე.ი. რიტმული იმპულსით, სიტყვათა ნაკადის მეტრულ-რიტმულად ურთიერთშეფარდებულ მონაკვეთებად - სალექსო სტრიქონებად დაყოფით (რომელიც უგულებელყოფს სინტაქსურ დაყოფას), თანმიმდევრულად გამოხატული ბგერითი სიმეტრიით, ემოციურ-ექსპრესიული ფოკუსირებით.

პოეზიის საწყისები სინკრეტიზმშია, როდესაც სიტყვები მუსიკა და ცეკვა ერთ მთლიანობას წარმოადგენდა. პოეზიისა და მუსიკის მჭიდრო კავშირი განპირობებულია მათი ძირითადი მასალის ბგერითი ბუნებით. ჩვეულებრივი მეტყველებისგან პოეზია განსხვავდება სიტყვების განსაკუთრებული წყობით, სადაც სინტაქსი ემორჩილება რიტმულ-ინტონაციურ პერიოდულობას, რაც სათანადო ფსიქოლოგიურ-ესთეტიკურ ეფექტს ქმნის.

პოეზია რენესანსის ეპოქამდე ბატონობდა, ხოლო მხატვრული პროზის ხელოვნებად ჩამოყალიბების შემდეგ იგი აგრძელებს მის პარალელურად არსებობას. ხშირია პროზასა და პოეზიას შორის შუალედური ჟანრებისა და ფორმების შექმნაც, მაგრამ მათ გამყოფად ყოველთვის რჩება ლექსის სტრიქონად ორგანიზებული მეტყველება, რიტმულ-ინტონაციური პერიოდულობა, რომელიც ნათლად აირეკლა ლექსითი მეტყველების ლათინურ სახელწოდებაში: versus – „უკან დაბრუნება“ (იგულისხმება ლექსითი სტრიქონის უკან დაბრუნება ხელახალი, პერიოდული განმეორებისთვის).

პოეზიის ფორმები

უძველესი პოეზიიდან თანამედროვე პოეზიამდე მხატვრული ლიტერატურის ამ მიმართულებამ უამრავი ფორმა და შინაარსი მიიღო, მაგრამ როგორც აღმოსავლეთში მაგ: ჩინურსა და იაპონურ პოეზიაში ასევე დასავლეთში, პოეზია იყო პოეტის სულიერი მდგომარეობისა და წარმოსახვის გამოვლინება.

ჰაიკუ

ჰაიკუ იაპონური ურითმო პოეზიაა, იგი დიდი პოპულარობით სარგებლობს არა მარტო აღმოსავლეთში არამედ დასავლეთ ცივილიზაციაშიც, მას მიმართავენ ღრმა სიბრძნის გამოსახატავად ასევე მისტიკის გადმოსაცემად, იგი ძირითადად იგავის სახესაც ატარებს.

რესურსები ინტერნეტში

• ელექტრონული პოეტური ტექსტები დაარქივებული 2016-10-24 საიტზე Wayback Machine.
• ამერიკელ პოეტთა აკადემია
• კანადელ პოეტთა ასოციაცია დაარქივებული 2005-01-24 საიტზე Wayback Machine.
• ამერიკული პოეზიის ჟურნალი
• პოეტური კვლევების ცენტრი საფრანგეთში
• ფრანგული პოეზიის ანთოლოგია დაარქივებული 2004-06-08 საიტზე Wayback Machine.

ლიტერატურა

• Haiku moment: an anthology of contemporary North American haiku. Charles E. Tuttle Co. p. xiii.Ross, Bruce, ed. (1993).