გროდნოს თამბაქოს ქარხანა

ღია სააქციო საზოგადოება "გროდნოს თამბაქოს ქარხანა "ნომანი" ( ბელარ. ААТ «Гродзенская тытунёвая фабрыка „Нёман“» ) — სიგარეტის უდიდესი მწარმოებელი კომპანია ბელარუსის რესპუბლიკაში (წარმოების 70-80%)

გროდნოს თამბაქოს ქარხანა
ტიპი ღია სააქციო საზოგადოება
დაფუძნდა 1863
სათავო ოფისი ბელარუსის დროშა ბელარუსი, გროდნო, ორჯონიკიძის ქ. 18
პროდუქცია სიგარეტი
სუფთა მოგება 100,1 მლნ. რუბ = 50 მლნ. დოლარი (2016)
თანამშრომელი 1007 (2016)
შვილობილ(ებ)ი "ბელგოსპიშჩეპრომი"
საიტი [[1]]

ლეიბ შერეშევსკის თამბაქოს ქარხანა დაარსდა გროდნოში 1861 წელს და მალე გახდა რუსეთის იმპერიის ერთ-ერთი უდიდესი სიგარეტის საწარმო. 1890-იანი წლების დასაწყისში ქარხანაში დასაქმებული იყო 800-ზე მეტი, ხოლო 1914 წლისთვის — 1300-ზე მეტი ადამიანი. კომპანიამ განაგრძო მუშაობა პოლონეთის რესპუბლიკაში (ნაციონალიზაცია 1924 წელს 2,7 მილიონი ზლოტით) და სსრკ-ში. 1988 წლამდე საწარმო შედიოდა გროდნოტაბაკპრომის ასოციაციაში, შემდეგ განიცადა სახეცვლილება და გროდნოს თამბაქოს ქარხანა "ნემანად" გადაკეთდა.

1970-1971 წლებში ქარხანაში სიგარეტის წარმოებამ 12 948 მლნ. ცალი, 1975-1980 წწ., შესაბამისად 14,480 მლნ. ცალი შეადგინა. 1970 წლისთვის ზრდამ შეადგინა 2160 მლნ. ცალი წელიწადში ანუ 17,5%. [1] 1977 წელს დაინერგა ახალი Mark-9-Hinge-Lead ხაზები პირველი კლასის სიგარეტის მყარ შეფუთვასი გამოსაშვებად. 1981 წელს ფილტრიანი სიგარეტების წარმოება გაიზარდა 50,6%-ით 1970 წლის დონესთან შედარებით. [1]

2007 წლის 29 დეკემბერიРУП „გროდნოს თამბაქოს ქარხანა „ნემანი“ გადაკეთდა ამავე სახელწოდების ღია სააქციო საზოგადოებად.1999-2002 წლებში ქარხანაში განხორციელდა წარმოების მოდერნიზაცია, 2005 წლიდან მუდმივად განახლდა ძირითადი საწარმოო საშუალებები. [2]

2000-იანი წლების შუა პერიოდებამდე ქარხანა სპეციალიზებული იყო იაფი სიგარეტების წარმოებაზე ყველაზე დაბალი ფასის კატეგორიაში, ხოლო შიდა ბაზარზე მისი მთავარი კონკურენტი იყო „ ტაბაკ-ინვესტი“,. თუმცა, როგორც მოსახლეობის შემოსავალი იზრდებოდა, იაფ ბრენდებზე მოთხოვნა შემცირდა და გროდნოს ქარხანამ თანდათან გააფართოვა თავისი პროდუქციის ხაზი, გაზარდა საშუალო კლასის სიგარეტის წარმოება.[3]

თანამედროვე მდგომარეობა

რედაქტირება

2016 წელს ქარხანამ 24,4 მილიარდი სიგარეტი გამოუშვა (2014 წლიდან — 27,8 მილიარდი, 2015 წელს — 21,9 მილიარდი). 2016 წელს პროდუქციის, სამუშაოების და მომსახურების გაყიდვიდან მიღებულმა შემოსავალმა შეადგინა 914,3 მილიონი რუბლი. (დაახლოებით 455 მილიონი დოლარი), წმინდა მოგება იყო 100,1 მილიონი რუბლი. (დაახლოებით $50 მილიონი), მომგებიანობა — 53,8% . ქარხანა აწარმოებს სიგარეტს საკუთარი ბრენდებით (ყველაზე პოპულარულია FEST, რომელიც ბაზრის დაახლოებით 16%-ს შეადგენს, ასევე გამოდის NZ, Minsk, Portal, VIP, Magnat და სხვები). სიგარეტის ბრენდების საერთო რაოდენობაა 96, მათ შორის 46 საკუთარი. 5 მარკის სიგარეტი იწარმოება ექსკლუზიურად ექსპორტისთვის (არაბთა გაერთიანებულ საამიროებსა და საქართველოში). [4] არალეგალი მწარმოებლების მიერ ქარხნის პროდუქციის გაყალბება დაფიქსირდა რუსეთში და ზოგიერთ სხვა ქვეყანაში. [5] [6]

2016 წელს პროდუქციის 83,2% შიდა ბაზრისთვის იყო განკუთვნილი, ხოლო 16,8% — ექსპორტირებული. 2016 წლის ბოლოს კომპანიას შიდა ბაზრის 74,8% ეკავა (2015 წელს — 72,7%).

2016 წლის მონაცემებით, ქარხნული აღჭურვილობის უმეტესი ნაწილი დამზადებულია გერმანიასა და იტალიაში, ასევე რამდენიმე საწარმოო მანქანა დამზადებულია ბულგარეთში, დიდ ბრიტანეთში და რუსეთში. წელიწადში უშვებენ 21,66 მილიარდ სიგარეტს. 2016 წელს კომპანიაში 1007 თანამშრომელი იყო დასაქმებული.

2017-2018 წლამდე ქარხანას გააჩნდა საკუთარი საცალო სადისტრიბუციო ქსელი (ძირითადად გროდნოს რეგიონში); შემდეგ ბრენდირებული დახლების ქსელი გადაეცა ბიზნესმენ ალექსეი ოლექსინის „ენერგო ოილს “, რომელმაც ალექსანდრე ლუკაშენკოსგან მიიღო ნებართვა შეექმნა „ერთიანი სადისტრიბუციო ქსელი თამბაქოს სექტორში.“. 2018 წლის 1 აგვისტოს „ენერგო-ოილი“ გახდა გროდნოს ქარხნის თამბაქოს ნაწარმის გაყიდვის ერთიანი ოპერატორი. [7]

2017 წელს ქარხანა გახდა ყველაზე დიდი გადასახადის გადამხდელი გროდნოს რეგიონში. საწარმოს მოგების გარკვეული ნაწილი (17,3 მილიონი რუბლი, ანუ დაახლოებით 8,5 მილიონი დოლარი, 2017 წლის მუშაობის შედეგების მიხედვით) მიმართულია ეროვნული განვითარების ფონდში. მას შემდეგ, რაც "ბელარუსკალმა" ახალი საბადოს შემუშავების ხარჯების გამო ეროვნულ ფონდში გადარიცხვები შეაჩერა, თამბაქოს ქარხანა გახდა ფონდის ყველაზე დიდი დონორი. [8] ქარხანა არის ბელარუსის ექსტრა ლიგის მრავალგზის ჩემპიონის — გროდნოს ჰოკეის კლუბ „ნემანის“ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სპონსორი. [9]

კრიმინალური კვალი

რედაქტირება

„ნემანის“ საქონელი ევროპაში არალეგალურად ხვდება დიდი რაოდენობით და მედიამ თამბაქოს კონტრაბანდის მთავარ ბენეფიციარებად ალექსანდრ ლუკაშენკოსთან დაკავშირებული კომპანიები [10] დაასახელა.

ოპოზიციის პროტესტი

რედაქტირება

სახელმწიფო კომპანია ნემანის ერთ-ერთი მთავარი პარტნიორია ბრიტანული თამბაქოს გიგანტი British American Tobacco (BAT). 2020 წლის ბელორუსის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ BAT გახდა ოპოზიციის მასობრივი პროტესტის სამიზნე. აქტივისტები კომპანიის ლონდონის ოფისთან დადგნენ პლაკატებით, რომლებზეც იყო წარწერები: „ბოიკოტი ტერორისტულ რეჟიმს ბელორუსში“ და „ თქვენი მოგება სისხლში იხრჩობა.“

ბევრი სხვა ბელარუსული საწარმოს მსგავსად, 2020 წლის აგვისტოში „ ნემანის“ ასზე მეტმა თანამშრომელმა კომპანიის მმართველობას გაუგზავნა განაცხადი ახალი არჩევნების ჩატარების და მომიტინგეების წინააღმდეგ ძალადობის შეწყვეტის მოთხოვნით. [11]

2021 წლის 9 აგვისტოს შეერთებულმა შტატებმა ქარხანა სპეციალურად დანიშნული მოქალაქეებისა და ბლოკირებული პირების სიაში შეიყვანა. [12] [13]

2021 წლის სექტემბერში British American Tobacco-მ შეაჩერა თანამშრომლობა გროდნოს თამბაქოს ქარხანასთან. [14]

2022 წლის მარტში ქარხანა მოხვდა „ლუკაშენკოს რეჟიმის თანამოაზრეების“ წინააღმდეგ მიმართული კანადის სანქციების სიაში „პრეზიდენტ პუტინის თავისუფალ და სუვერენულ ქვეყანაში შეჭრის ხელშეწყობის გამო“. [15] [16] ივნისში ის ევროკავშირის [17] და შვეიცარიის [18] სანქციების ქვეშ მოექცა.

  1. 1.0 1.1 История компании. ციტირების თარიღი: 2021-01-27
  2. История табачной фабрики Гродно. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-06-26. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  3. В Беларуси грядет табачный передел?. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-05-14. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  4. О компании. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  5. Глава табачной фабрики «Неман»: в России массово подделывают белорусские сигареты. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-05-08. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  6. Промышленность. ციტირების თარიღი: 2019-06-26
  7. О пользе курения. Ищем оправдания тихому нашествию «Табакерок». ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  8. Откуда образовалась дыра в Фонде национального развития?. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-05-26. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  9. Как госгиганты и частный бизнес содержат белорусский спорт. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-08-03. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
  10. Gangs are making millions smuggling menthol cigarettes to beat an EU ban. ციტირების თარიღი: 2021-06-18
  11. Белорусская оппозиция требует от западного бизнеса уйти из страны დაარქივებული 2023-09-07 საიტზე Wayback Machine. , BBC, 21.06.2021
  12. Treasury Holds the Belarusian Regime to Account on Anniversary of Fraudulent Election. Министерство финансов США (2021-08-09). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-08-09. ციტირების თარიღი: 2021-08-10.
  13. США расширили санкции в отношении официального Минска. Полный список. Zerkalo.io (2021-08-09). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-08-09. ციტირების თარიღი: 2021-08-10.
  14. Минчанка получила штраф за красно-белые косички; тренер Лукашенко по хоккею станет сенатором. Главное в Беларуси за неделю. ციტირების თარიღი: 2021-09-20
  15. Sanctions – Russian invasion of Ukraine. ციტირების თარიღი: 2023-06-20
  16. Канада расширила санкции против белорусских властей. ციტირების თარიღი: 2022-04-30
  17. ЕС ввел санкции против Москвы и Минска. В списке основатель "Яндекса" Волож, Алина Кабаева и глава ЦИК Беларуси. ციტირების თარიღი: 2023-01-20
  18. Searching for subjects of sanctions. ციტირების თარიღი: 2023-01-20